نقد اسطوره شناختی یا کهن الگویی یکی از رهیافت ها و رویکردهای اصلی نقد ادبی معاصر به شمار می رود و این عمدتاً بر پایه یافته ها و نظریه های روان پزشک سوئیسی، کارل گوستاو یونگ، بنا شده است. این نقد و نوع رویکرد دامنه ای گسترده دارد و در اساس، واقعیاتی عمیق را در رویاهای عمومی و خاطرات جمعی هر جامعه جستجو می کند. از این رو با مذهب، فرهنگ، روان شناسی، تاریخ و مردم شناسی ارتباطی وثیق پیدا می کند و از ...

مسأله آغاز پیدایش جعلِ حدیث یکی از مسائل مهم تاریخ حدیث است که از سوی محققان فریقین آرای متفاوت و گاه متناقضی در باره آن ابراز شده است. یکی از این آرا متعلق به عمر بن حسن بن عثمان فلاته، از نویسندگان معاصر اهل سنت است که کتاب الوضع فی الحدیث او از مهم‏ترین منابع موجود در مطالعات وضع‌شناسی به شمار می‏رود. وی با نقد آرای دیگران و طرح مستنداتی تاریخی کوشیده است تا پیدایش احادیث موضوع را در ثلث آخر ...

اسطوره ها که در  اصل رویای جمعی و قومی انسان ها هستند از خلاقیت های قومی سرچشمه گرفته اند. شعر نیز برخاسته از نهان آدمی و به نوعی، بیانگر رؤیای جمعی یک قوم است. شعر و اسطوره در رؤیای شخصی و جمعی و کهن الگوها یکسان هستند. رؤیاهای در محدوده ای خاص، که در فرهنگ هر جامعه دیده می شوند. حضور حماسه ها و پیوند تنگاتنگ آ نها با اسطوره ها، نشان آرمان خواهی جامعه ای است که اسطوره را آ یینه و بازتاب رؤیاها...

حدیث پژوهان برای شناخت روایات سره از ناسره که در گذر زمان به مجموعه های حدیثی راه یافته اند. معیارهایی عنوان کرده اند. این معیارها از یک سو ناظر به سند حدیث و از سوی دیگر ناظر به متن احادیث هستند. از آنجا که بررسی سند حدیث با محدودیتهایی مواجه است، بررسی متن مهمترین راه ارزیابی حدیث است که حتی در صورت صحت سند آن، حکم بطلان حدیث را امضا میکند. قرآن، سنت، شأن معصوم، علم، واقع، عقل و تاریخ اموری ه...

اسطوره حلقه ی وصل میان انسان معاصر با انسان نخستین است. پیوند میان خواست های درونی و رفع نیازهای ناشناخته ی انسان معاصر و همتای نخستین او، با اسطوره مفهوم پیدا می کند. شناخت اسطوره و دریافت دقیق هویت آن به سادگی امکان پذیر نیست؛ به همین سبب نمی توان تعریف دقیقی از اسطوره ارائه کرد. وجود دهها تعریف متفاوت از دیدگاه های دین شناختی، روان شناختی، فلسفی و غیره دلیل روشنی بر این مدعا است. نوشته ی حاض...

اسطوره از جهت اعتباری که برای معتقدان خود دارد و از نظر در برداشتن تفکراتی در باره بینش آدمی نسبت به خویشتن و جهان وخدا ، حائز اهمیت است. اسطوره ها ، روایات تاریخی دروغین نیستند و در زیر این پوسته بیرونی، هسته ای نهفته است که ارتباط و جایگاه انسان را با جهان پیرامون او، تعریف و توجیه می نماید.

هدف این مقاله، معرّفی رویکردی تازه در مطالعات نقدی متن است که در حوزۀ قصّه های پریان، روایت های عامیانه، بسیاری از افسانه ها و داستان های اسطوره ای کارآمد است. رویکرد روانشناسی اسطوره، به کارگیری نظریّه های نوین روانشناسی در این روایت ها برای تبیین خاستگاه های روانی پدیدآورندگان است. رؤیاها و قصّه ها نیز، چنان که روانکاوان جدید اذعان می کنند، مانند اسطوره با ناخودآگاه آدمی سر و کار دارند و محتوای ن...

دیوان خاقانی سراسر مشحون است از انواع اساطیر حماسی، عاشقانه، دینی، طبیعی و آسمانی که همه در این دیوان کاربرد فراوان دارند و به همین دلیل، خاقانی را می توان شاعر اسطوره ها نامید. پژوهش حاضر با عنوان نقد اسطوره شناختی در دیوان خاقانی با تکیه بر عناصر حماسی است که در دو قسمت تدوین شده است. در قسمت اول که مقدمه ی پژوهش است به تعریف اسطوره، وجوه مشترک و تفاوت های اساسی اسطوره با دیگر انواع روایت، ...

چکیده پژوهش حاضر ترجمه و نقد چهار فصل از کتابحدیث، میراث محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) در قرون میانه و دنیای جدیدنوشته آقای جاناتان براون؛ اسلام شناس آمریکایی است. وی که تحت تأثیر آموز های غنی و عمیق اسلام به این آیین گرویده است، با مسافرت به کشورهای عربی، إسلامی و فراگیری زبان های شرقی مطالعات زیادی در تاریخ إسلام، قرآن و حدیث داشته و مقالات و کتب زیادی از وی منتشر شده است. وی در تحقیقات ...

رویکرد بیشتر خاورشناسان در حوزه مطالعات حدیثی، فرآیند نقّادی حدیث اسلامی از سوی محدّثان مسلمان را محدود به نقد سندی دانسته و بر این باور است که ایشان به پدیدۀ نقد متنی بی‏توجّهی یا کم‏توجّهی داشته‏اند. در سال‏های اخیر پژوهش‌گران مسلمانان، از جریان‏های مختلف فکری، با ارائه نمونه‏های گوناگون از شواهد نقد متنی در کتب حدیثی کهن اهل‏سنّت سعی در نشان دادن وجود نگاه انتقادی به محتوای حدیث علاوه ‏بر نقد سند...