تراژدی به عنوان یکی از دیرینه ترین ژانرهای ادبی، اکنون در آستانه سدۀ بیست و یکم، قرن اصالت تصاویر، از سوی برخی از منتقدان رد و انکار می گردد؛ اما در مقابل، عده ای نیز بر این باورند که گرچه جهان مدرن بسیاری از قابلیت های خلق و پرورش تراژدی اصیل و کلاسیک را از دست داده است، اکنون این نوع ادبی در لباسی تازه به حیات خویش ادامه می دهد. رمان سمفونی مردگان یکی از آثار برجسته داستانی فارسی از ابتدا تاک...

عصر مدرنیسم و به دنبال آن پسامدرنیسم را باید فرصتی شگفت برای بازگشت به دنیای اسطوره ها و بازشناسی و گاه بازآفرینی آنها با تأکید بر ماهیت زیباشناسانۀ آنها در عرصۀ هنر و ادبیات دانست. دلایل این بازخوانش پویا - بیشتر در قالب رمان های جدید- تاکنون به طور همه جانبه واکاوی نشده است. این جستار می کوشد دلایل این بازگشت ژرف کاوانه در برخی آثار هنری و ادبی، به ویژه رمان مدرنیستی و پسامدرنیستی را کشف و با...

تمرکز این مقاله بر سفرنامه‌ها به عنوان منبعی اغلب نادیده گرفته شده در مطالعات جامعه‌شناسانه به طور کلی و به طور خاص جامعه‌شناسی فرهنگ است. برای مطالعه و تعمیق در روابط پیچیده و درهم‌تنیده جوامع کنونی نیاز است که پیشینۀ تاریخی شکل‌گیری و توسعۀ جوامع مدرن در کانون توجه محققین قرار گیرد. این مقاله سعی دارد با تأکید بر آرای انسان‌شناس و جامعه‌شناس آلمانی میشائل هاربزمایر ، سفرنامه‌های مسافران را به...

در آلمان و در آستانة قرن بیست و یکم، زنان نویسندة توانمندی پابه گسترة فعالیت ادبی نهادند که مهارت آن‌ها در بازنمایی معضلات فردی، بحران‌هایاجتماعی و روحیات نسل خویش موجب شگفتی منتقدان ادبی شد. این جستار به معرفی متونسه بانوی نویسنده‌ای می‌پردازد که در آثار خود، وجوه متفاوت زندگی مدرن را به شیوه‌هایمبتکرانه‌ای بازتاب داده و با استقبال فراوان محافل ادبی و رسانه‌های فرهنگی روبروشده‌اند. روایت‌های م...

جنبش ادبی رمان نو یکی از جریان‎های پیشرو و شالوده‎شکن در داستان‎نویسی جهان بوده‎است. این جریان ادبی در فرانسه بسیاری از اصول داستان‎نویسی سنتی را تحت‎الشعاع قرار داد و نوعی شالوده‎شکنی در عرصۀ نوشتار و سنت‎های ادبی به وجود آورد. رمان نو که از جریان‎های تأثیرگذار ادبیات مدرن به شمار می‎رود در جامعۀ ادبی ایران نیز نویسندگان و علاقه‎مندانی را به خود جلب کرد. در دوره‎ای که رئالیسم وجه غالب داستان‎ن...

در این مقاله به بررسی، نقد و ارزیابی منابع و درس‌نامه‌های مربوط به مکتب‌های ادبی جهان پرداخته شده است. در سرفصلِ دوره‌های کارشناسی و کارشناسیِ ارشد رشتۀ زبان و ادبیات فارسی، درس مستقلی به نام «مکتب‌های ادبی جهان» وجود ندارد، هرچند در سرفصل‌های دورۀ کارشناسی، در درس نقد ادبی عنوان شده‌است که بخشی از مطالبِ این درس به موضوعِ مکتب‌های ادبی اختصاص یابد. نزدیک به سه‌دهه، این درس در دورۀ دکتریِ محضِ رشتۀ ز...

شرایط امکانی پیدایی «رمان» و «نمایشنامه» به‌عنوان دو قالب ادبی، محدود و موکول به شکل‌گیری سوژه مدرن است و از این‌رو این دو قالب ادبی برای جهان پیشامدرن، یکسره ناآشنا هستند. «تجدد ادبی» موجب شد تا در مضامین، قالب‌ها و کارکرد زبان و ادبیات فارسی تغییر رخ دهد و خصوصاً قالب‌‌های ادبی جدید به اموری آشنا برای مخاطب ایرانی بدل شود. این مقاله به چگونگی استقرار دو قالب ادبی رمان و نمایشنامه در میان مخاطب...

با شکست نهایی مشروطه در پی کودتای رضاخانی و حوادث پس از آن، ادبیات به انزوا کشیده شد. کم‏کم، فرم‏های ادبی مدرن، به سمت جریان‏های سیّال ذهن و نوشته‏های روان‏پریشانه حرکت کرد تا حامل آزادی بیش‏تری برای نسل گرفتار خفقان باشد. در پی عبور داستان‏نویسی مدرن از جریان‏های رئالیستی و میل به دنیای درون، توجه به زن و مشکلات او در اجتماع، به نوعی نمادپردازی اسطوره‏ای از زن، انجامید. این نمادپردازی‏ها، در دو...

به نظر می رسد در راستای دورانی که زبان­شناسی و ادبیات تطبیقی نبض مباحث انتقادی را در دست می گیرند، مسیر تجسم به خلقی روایت گریز متمایل می شود که در خلال آن تصویر به سکوت و خلق آبستره به نوعی زبان بصری از فرم می­گراید. تصمیم هنرِ آبستره به سکوت و وارد­سازی تجسم به قلمروی انحصاری بصری و دفاع از آن در برابر سخن و در همین راستا وسواس هنرمندِ مدرن برای حذف عناصر ادبی و روایی، خود معرف این گرایش در تجس...

داستان شیر و نخجیران مثنوی معنوی یکی از پیچیده‌ترین داستان‌های این کتاب است که ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن ظرفیت شگفت‌انگیزی را برای خوانش‌های متعدد فراهم می‌کند. نظریۀ رمزگان رولان بارت یک چارچوب نظری روشمند و خلاقانه است که به‌خوبی می‌تواند از پسِ پیچیدگی‌ها و دلالت‌های گستردۀ متن ادبی برآید. تلاش پژوهش حاضر در این راستاست که با به‌کارگیری نظریۀ رمزگان رولان بارت به‌ عنوان الگو، به روایت‌شناسی یک...