در سده نهم هجری جنبش صوفیان به صورت یک قدرت سیاسی نیرومند در ایران  ظهور کرد و حکومت جدیدی به نام پادشاهی صفویه تأسیس نمود. در این مقطع صوفیان با سیاسی ساختن مذهب تشیع، از آن به عنوان دال برتر گفتمان ملی­گرایی بهره بردند. تلاقی مذهب و ملیت در گفتمان صفوی باعث شد تا بعد از حدود نهصد سال –پس از ساسانیان-  وحدت دینی مبنای وحدت سیاسی قرار گرفته و هویت ملی در ایران سربرآورد. در این شرایط گفتمان تشیع...

نیمه اول صفوی یکی از اعصار طلایی هنر کتابت قرآن در ایران است و سبک ها و مکاتب هنری شاخصی در شهرهای مختلف تحت حکومت صفوی پدیدار شده است. یکی از مکاتبی که همواره در طول تاریخ ایران نقشی کلیدی در هنرهای مربوط به کتاب­آرایی ایفا کرده است، مکتب شیراز می­باشد. نقطه اوج هنر تذهیب نسخ دست نویس و قرآن­نگاری در شیراز را باید در سال های قرن نهم و دهم ه. ق جستجو کرد. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سوال است ک...

دوران حکومت صفوی یکی از مهم ترین دوره های تاریخی ایران می باشد. زیرا این حکومت توانست پس از حمله اعراب به ایران و با گذشت 8 قرن یک حکومت مستقل ایرانی را ایجاد کند. اما این حکومت برای شکل گرفتن به دینی نیاز داشت که هم در داخل ایران تا حدی نفوذ داشته باشد و هم آن را از دیگر حکومت های همسایه مستقل کند و با توجه به تاریخ شیعه در ایران، مهم ترین راه را در مذهب تشیع یافت و به همین دلیل آن را به عنوان...

جستار حاضر می‌کوشد راه‌ها­ی مواصلاتیِ شیراز به اصفهان را از سده‌های نخستین اسلامی تا تشکیل حکومت  صفوی بررسی کند. این نوشتار در پی پاسخ گویی به این پرسش است که راه‌های شیراز به اصفهان، در این بازه زمانی، از چه مسیر­هایی عبور می‌کرده و کارکرد و کارآمدی این جاده‌ها متاثراز چه عواملی بوده است؟ ارزیابی ما از موضوع، در یک بستر جغرافیای تاریخی، نشان می‌دهد که از سده‌های نخستین اسلامی، این دو شهر به وا...

چکیده یکی از ادوار مهم در تاریخ ایران، دوره ی صفویه است. که بر اساس بنیان های ایدئولوژیکی و قبیله ای شکل گرفته بود. عنصر قبیله ای که در دوران متقدم صفوی رکن مهم تشکیلات حکومت صفویه را به خود اختصاص داده بود، اغلب متشکل از قزلباشانی بود که منشأ و علل گرایش آن ها به شیوخ صفویه را باید در ناحیه ی آناتولی جستجو نمود . نفوذ آن ها در ابتدای حکومت صفوی با واگذاری عناوین سیاسی و تصدی حاکمیت ایالات ای...

دورة صفویه به دلیل اتخاذ روی کردهای مشخص در حوزۀ سیاست و مذهب، دوران حضور پررنگ سادات است. این حضور سادات را می توان در قالب مناصب اختصاصی و غیراختصاصی پی گیری کرد. در پژوهش های صفویه شناسی، کلانتری از مناصب غیراختصاصی است. بررسی ها نشان می دهند حضور سادات در این منصب فراگیرتر از دیگر شغل های غیراختصاصی آن هاست. حتی گاهی وراثت نیز در این پدیده دیده شده است. در این پژوهش با تحلیل های آماری و تبی...

بررسی نقش و جایگاه مردم در نظریات مربوط به تشکیل حکومت در عصر حاضر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا جایی که پذیرش یا عدم پذیرش مردم ضابطه‌ای برای تقسیم حکومت‌ها به اقتدارگرا و مردم‌سالار تبدیل شده است. از طرف دیگر از آن جا که تشکیل حکومت اسلامی یکی از خواسته‌های شارع مقدس در جهت سعادت بشر و اقامه دین الهی می‌باشد که بر مبنای منابع شرعی تحقق آن در همه دوران‌ها واجب و ضروری به نظر می‌رسد بررسی ...

ساختار اجتماعی ایرانِ عصر صفوی، با تأثیرپذیری از سیاست‌های پادشاهان صفوی، دیگر پذیرای تحرکات سیاسی ـ اجتماعی طرایق صوفیانه نبود. طریقت نوربخشیه با مشاهدة حرکت صوفیان صفوی از محراب به‌جانب تخت سلطنت، تداوم محبوبیت و آزادی عمل اجتماعی خویش را در خطر دید. مرشدان نوربخشی تقریباً هم‌زمان با صفویان، به‌منزلة یک طریقت صوفیانة شیعه‌مذهب، در قلمرو تیموریان اعلام موجودیت سیاسی کردند، اما درادامه نتوانستند ...