در دهه اخیر و بطور مشخص پس از حملات یازدهم سپتامبر اقداماتی در جهت گشایش فضای سیاسی در عربستان سعودی صورت گرفته است که افزایش اعضا و اختیارات مجلس مشورتی ، برگزاری انتخابات شهرداری ها، اصلاح نظام آموزشی، بهبود در وضعیت زنان و شیعیان، اصلاات در نظام قضایی، تشکیل سازمانهای حامی حقوق بشر، برگزاری کنفرانس های گفتگوی ملی و توسعه نهادهای صنفی و تخصصی از مهمترین آنهاست. پژوهش حاضر در پی بررسی چرایی ای...

پایان جنگ سرد و فروپاشی نظام دوقطبی معادلات امنیتی در صحنه بین المللی را بر هم زد. مسئله نقش ناتو در محیط امنیتی جدید که عاری از خطر شوروی کمونیستی شده بود، به یکی از بحث انگیزترین مباحث این دوران تبدیل شد. با فروپاشی نظام دوقطبی گرایش به سمت ایجاد یک همکاری نظامی مشترک امنیتی از سوی اروپا هویدا گشت که در این بین نقش کشورهای بزرگ اروپایی چون انگلیس، آلمان و فرانسه حائز اهمیت می باشد. بعد از جنگ...

بررسی مبانی و مؤلفه‏های ماهوی مطالعات امنیتی در ایران، ضرورتی است که باید بیش از پیش به آن توجه داشت. در این مقاله، با عنایت به همین اهمیت و ضرورت و ضمن تأکید بر تفاوت میان مفهوم امنیت یا احساس نیاز به آن و مطالعات امنیتی از یک ‏سو و تفاوت مطالعات امنیتی در ایران با مطالعات امنیتی ایرانی از سوی دیگر، ابتدا پیشینه و نحوه شکل‏گیری مطالعات امنیتی در ایران مورد بررسی قرار می‏گیرد تا مشخص شود این حو...

رابطه امنیت، سیاست و استراتژی همواره موضوع بحث و مجادله علمی بوده و تعیین مرزهای میان این مفاهیم و یا حدود و ثغور حوزه های مطالعاتی آنها، نتیجه و ماحصل این مباحثات و مجادلات علمی است. در این مقاله زمینه های تاریخی تحول مفاهیم مذکور بررسی شده و بر اساس چهار گفتمان سنتی، فراسنتی، مدرن و فرامدرن، رابطه آنها با یکدیگر مورد پردازش و تحلیل قرار می گیرد تا بخشی از ابهامات و پیچیدگی های مفهوم امنیت توض...

آسیای مرکزی از لحاظ امنیتی مفهومی در حال تغییر بوده است. بدان معنا که در زمان­های مختلف و با تغییر معادلات امنیتی سیاسی، این منطقه دستخوش دگرگونی شده است. از این رو، پس از فروپاشی شوروی، این منطقه عرصه تهدیدها و چالش­های امنیتی متعدد بوده است. مناقشه­های قومی- سرزمینی، بی ثباتی سیاسی، نداشتن توسعه اقتصادی- اجتماعی، تهدیدهای فراملیتی و جرایم سازمان یافته بخشی از مهم­ترین چالش­های امنیتی منطقه آس...

در این نوشتار تلاش بر آن بوده تا به تحلیل و بررسی دو گفتمان امنیتی موجود و سیر تکوینی آن در نظام سیاسی ایران پرداخته شود. گفتمان نخست که مایه های تئوریک خویش را از اندیشة سیاسی اسلام و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اخذ نموده، به نام گفتمان انقلابی تفسیری فرا ملّی امّت محور و حتی جهانی (مستضعفین جهان) از امنیت ملّی جمهوری اسلامی ایران ارائه می‌نماید. این گفتمان تا پایان جنگ عراق علیه ای...

مهاجرت واژه ای است که برای انواع حرکات جمعیتی بین قلمروها که منجر به تغییر دائم با نیمه دائم مکان سکونت شود، به کار می رود. از دید صاحب نظران، مهاجرت مهم ترین نوع تحرک جمعیت محسوب می شود که از تنوع بسیار چشم گیری برخوردار است. یکی از مباحث مهم در بحث مهاجرت، ارتباط آن با امنیت از ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، زیست محیطی و غیره است. به عبارت دقیق تر، مهاجرت های بین المللی، به خصوص مهاجرت ه...

در پی تحول ساختار نظام بین الملل، به واسطة فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، پرسش از روندهای اساسی ای که در دستور کار برنامه امنیت در سطح بین الملل قرار خواهد گرفت؛ مورد توجه بسیاری از تحلیلگران قرار می گیرد. نوشتار حاضر نیز با هدف ارایة پاسخی برای این سؤال نگارش یافته و نویسنده این فرضیه را مطرح می سازد که: برنامه امنیت نوین، دربردارنده دو دستور کار اصلی می باشد. دستور نخست ناظر بر محتوای برنامه قدر...

رهبران آمریکا ورود به دوران پس از جنگ سرد در سال ١٩٩١ را با حملات گسترده به عراق در چارچوب عملیات آزادسازی کویت آغاز کردند. این عملیات آن گونه که در سال های بعد مشخص شد، مقدمه دخالت های وسیع تر آمریکا در منطقه ای بود که مهمترین و سخت ترین چالش ها را برای موقعیت آمریکا در نظام بین المللی ایجاد کرد. جریان بازخیزی اسلامی که با انقلاب اسلامی ایران آغاز شد رشد بیشتری یافت. همچنین تداوم مقاومت در سرز...

برای ترسیم افق امنیتی منطقه غرب آسیا - پس از انقلاب های عربی سال 2011 -  ضروری است مؤلفه ها، متغیرها و عناصر مهم آن از جمله اسلام سیاسی مورد واکاوی قرارگیرد. بر این پایه، اسلام سیاسی از عمده ترین جریان ها و گفتمان های اثرگذار در تحولات اخیر منطقه بوده است. در این چهارچوب، رفتار اسلام گرایان در سه محور اصلی قابل بررسی است: نخست، افراط گرایی و خشونت با پیدایش جریان های نوظهور تکفیری مانند داعش. د...