میرسیدعلی همدانی یکی از عارفان بزرگ تاریخ اسلام است که حضور و نقش او در بخش وسیعی از جهان اسلام، ازجمله ایران، تاجیکستان، افغانستان، پاکستان و کشمیر واضح و محسوس است. کشمیر در شمار سرزمین هایی است که از شخصیت میرسیدعلی بسیار اثر پذیرفته و این اثرپذیری انتقال فرهنگ ایرانی را به این منطقه به همراه داشته است؛ همین موضوع سبب توجه بسیاری از محققان پاکستانی به شخصیت میرسیدعلی شده و آن ها را به خلق آث...

یکی از نکات چشمگیر در منابع تاریخ اسلام، آمار و ارقام فراوان در زمینه های گوناگون است. این آمار موضوعات زیادی، مانند شمارگان سپاهیان، تلفات انسانی و مالی جنگ ها و درگیری ها، خسارت های ناشی از حوادث طبیعی، اعم از سیل، زلزله و بیماری های فراگیر و نیز اموال، درآمدها، هزینه ها و دارایی های حکومت ها و افراد را در برمی گیرد. با توجه به فقدان آمارگیری و عدم امکان سرشماری دقیق در قرون نخستین اسلامی و ...

یکی از مظاهر تمدن نزد هر ملتی، جشن هاست. ایرانیان در دوران باستان، جشن های دینی متعددی داشتند. با فراگیری اسلام در میان ایرانیان، برخی از جشن های گذشته فراموش شد و بعضی به حیات خود ادامه داد. عباسیان که به شدت متأثر از فرهنگ ایرانی بودند در کنار اعیاد اسلامی به جشن های گذشته ایرانیان مانند مهرگان و نوروز نیز توجه داشتند. تأثیر خلافت عباسی از آداب الملوک ایرانی و نفوذ خاندان های معروف ایرانی چون...

با بررسی نقلیات مورخان مشهور (ابن سعد در الطبقات الکبری، بلاذری در انساب الاشراف، یعقوبی در تاریخ یعقوبی، طبری در تاریخ الرسل و الملوک و مسعودی در مروج الذهب)، می توان به گزینشی بودن گزارش ایشان از حیات ائمه(ع) و تلاشی که برای تأثیر بر ذهنیت مخاطبان انجام گرفته، رسید. فضائل ائمه(ع) نیز از این رویکرد مستثنا نیست. در این مقاله به بررسی چگونگی انعکاس فضائل ائمه(ع) و اینکه این امر چگونه قابل تحلیل ...

با پیدایش خلافت و سلطنت از درون مجموعه ای از نیروهای محلی و معارض، به عنوان مهمترین نهادهای قدرت سده های میانه، آمیزه ای از دین توجیه گر سیاست شکل گرفته بود. این آمیختگی، اندیشمندان مسلمان را بر آن می داشت تا با هدف باز تفسیر وضعیت موجود، از منظری التفاتی به موضوع بنگرند. غزالی برخلاف نظریه پردازان یا فلاسفه سیاسی که در صدد طرح و پیگیری مواضع آرمانی خود هستند، در مقام یک ان...

یکی از محورهای اساسی تفکّرات و تأمّلات اندیشمندان، عرفا و فلاسفه اساساً شناخت ماهیّت انسان است. در غالب ادیان الهی مخصوصاً دین مبین اسلام نیز به شناخت این شاهکار خلقت تأکید زیادی شده­است تا مقدّمه­ای در شناخت حضرت حق تعالی باشد. از مهم­ترین موضوعاتی که در جهت شناخت انسان مطرح می­شود، روابط، حقوق و تکالیف آنان در مقابل یکدیگر است. ابوحامد امام محمّد غزالی، متفکّر و اندیشمند قرن پنجم هجری، در آثار گرانق...

بحث نظامهای فکری سیاسی-اسلامی یا ظهور و سقوط این نظامها موضوع مباحث متنوع بوده و اغلب با نگاهی شرقشناسانه به آنها پرداخته شده است.در حالی که به نظر می‌رسد نگاهی درونی و اصالت‌بخش به‌ فرهنگ اسلامی و سنت می‌تواند تبیین تازه‌ای از این مباحث ارائه دهد.از این زاویه فهم و نقد اندیشه سیاسی‌ سنتی ایرانی-اسلامی یکی از اساسی‌ترین تلاشهای فکری کنونی باید باشد.این مقاله با چنین رویکردی‌ سعی دارد در مقابل د...