نظریّه ی نشانه شناسی شعر مایکل ریفاتر با تکیه بر ساختارگرایی، توانش ادبی خواننده و واکنش او نسبت به متن می کوشد تا شیوه ای نظام مند از خوانش متن ارائه دهد. در این نظریه دو شیوه ی خوانش مطرح است؛ در خوانش اکتشافی نادستورمندی ها، مانع از تناظر میان متن و واقعیّت می شوند و خواننده را به خوانشی دیگر از متن (تأویلی) رهنمون می شوند. در این شیوه ی خوانش، به بررسی ارجاع نشانه ها به درون متن و ایجاد شبکه ...

چکیده: آفرینندگان متون ادبی برای بیان نگرش خود به پدیده ها، گاه معانی برخی نشانه ها را گسترش می-دهند تا آنجا که گاه این معانی را دگرگون می کنند. این نشانه ها واژگان کلیدی هستند که دسترسی به معانی آن ها دشوار به نظر می رسد. امروزه معناشناسی و روابط مفهومی میان واژگان و جملات، می تواند امکان تحلیل عینی روند گسترش یا دگرگونی معنایی نشانه ها را فراهم کند و با بررسی روابط مفهومی نشانه ها، به نگرش آف...

این مقاله به «شهر» به عنوان یک متن و معیارهای متن بودگی آن می پردازد و در پی آن است که به شهرسازی از دریچ? آموزه های زبانشناسی که مفهوم «متن» و معیارهای «متن بودگی» را مورد بررسی قرار می دهد، بنگرد. زبانشناسی متن، یکی از شاخه های نسبتاً جدید زبانشناسی است که واحدهای زبانی در آن، نه در سطح واژه یا جمله، بلکه در سطح متن تحلیل می شوند. این موضوع می تواند به عنوان چارچوبی تحلیلی در بسیاری از زمینه ه...

نقشه مهم ترین ابزار شناخت در جغرافیا و عالی ترین وسیل? به نمایش در آوردن اطلاعات جغرافیایی است. نقشه ابزاری در خدمت محیط شناسی و بازنمایی کننده تسلط انسان بر محیط پیرامون خود، در برخی موارد ابزاری در اختیار قدرت سیاسی و حاکمیت ها بوده است. لذا نقشی مهم در القاء سیاست و اعمال قدرت ایفا می نماید. مفهوم قدرت در اینجا همه شکل ها و صورتبندی های آن در سطوح مختلف جامعه را شامل می گردد. چرا نقشه به ع...

«ققنوس» نیما را باید از مهم ترین آثار در سرآغاز سرایش شعر نو دانست. این شعر علاوه بر ویژگی های ادبی، از نظر روایت شناسی نیز تغییر عمده ای در شیوة شاعری نیما به شمار می رود. روایت شناسی اشعار نیما از این جهت حائز اهمیت است که با شروع سرایش شعر نو، نوع روایتگری در شعر فارسی دستخوش دگرگونی شده است. در تحقیق حاضر با تلفیق شیوه های روایت شناسی و نشانه شناسی، ابتدا نشانه ها و رمزگان در متن انتخابی...

نشانه­ شناسی یک روش خواندن متن است که می­ تواند جهت خوانشِ متن درون رویکردهای گوناگونی به­ کار گرفته ­شود. مهم‌ترین رویکردِ پساساختگرا، واسازی است. اگرچه ساختگرایی مدعی است که «زبان می­ تواند از انسجام، پایداری و معنا پشتیبانی کند»، اما در نقطۀ مقابل، «واسازی» می­خواهد، با به چالش کشیدنِ ادعای ساختگرایان، نشان دهد: زبان و متن معانی روشن خودشان را نفی می­ کنند و در تردید می­ افکنند. «واسازی» نقدِ تق...

از اوایل قرن بیستم نشانه شناسی، به مثابه «روشی از نقد متون»، بستری مناسب را در بررسی سازوکار تولید و ادراک معنا پیش می نهد. رمزگان از مفاهیم بنیادین در نشانه شناسی است. هر نظام نشانه ای تنها به واسطه آگاهی مخاطب از رمزگان حاکم بر آن، امکان معنامندی می یابد. دسته بندی ده گان? امبرتو اکو از رمزگان تصویری، یکی از روش های کارآمد در بررسی متون تصویری را ارائه داده که از طریق آن می توان جوانب متنوع ی...

پژوهش حاضر با هدف تبیین امکانات زایایی متن از طریق کارکرد نشانهایِ مکانی در نمایشنامههای بیضایی انجام گرفته است و با فرض اینکه منش دلالیِ مکانی مشابهی در عمده نمایشنامههای این نویسنده وجود دارد، بر روی چهار نمایشنامه مهم وی تمرکز می کند:هشتمین سفر سندباد، دنیای مطبوعاتی آقای اسراری، پردهخانهو اَفرا یاروز میگذرد. ازآنجاکه مکان یک زیررمزگان فرهنگی است این تحقیق در حوزه نشانه شناسی فرهنگی قرار می گی...

نظر به اهمّیّت رمزپردازی روایت های عرفانی و لزوم تفسیر آنها برای درک متن و حصول کارکردهای روایی آن، در مقالۀ حاضر، روایت های سه اثر اصیل و تأثیرگذار کشف المحجوب و ترجمۀ رسالۀ قشیریّه و تذکرةالاولیا نشانه شناسی شده است. یکی از شیوه های کارآمد نشانه شناسیِ متناسب با روایت های عرفانی، روش چارلز پیرس است. با توجّه به اهمّیّتی که پیرس برای تعبیر و تفسیر قائل است و بر کارکرد ارجاعی نشانه ها تأکید می کند، نش...