‏همگان حافظ را سرچشمه الهام گوته_شاعر نامدار المان_می دانند. دراین باره، مقاله های بسیاری نگاشته شده، ولی نکته مهم دراین زمینه، تاثیردیگر سخنوران بزرگ پارسی زبان برگوته است. سال ها پیش از ترجمه هامر _پورگشتال از دیوان حافظ، ادام اولئاریوس، فرستاده دربار اشلزویگ _هولشتاین به اصفهان عهد صفوی _گلستان سعدی را به المانی ترجمه کرده بود و این ترجمه نه تنها برگوته، بلکه بر بسیاری از شاعران و نویسندگان ...

خمریه ابن فارض یکی از آثار برجسته زبان عربی در حوزه عرفان است که مورد توجه بسیاری از شاعران و ادبای عرب‌زبان و فارسی‌زبان قرار گرفته است. حافظ شیرازی بی‌شک یکی از شاخص‌ترین شاعرانی است که از این تأثیر بی‌نصیب نمانده است، و به نحوی می‌توان برخی غزلیات او را با کمی اغراق شرحی بر خمریه ابن فارض دانست؛ چراکه الفاظ، مضامین و نمادهای مشترکی که در اشعار این دو شاعر ...

نگداشتن نقطه و سرکج (سرکش) در نسخ قدیمی از طرف کاتبان، هم برای کاتبان و هم برای مصححان و محققان دردسرهایی را خلق کرده­است. این علاوه بر تغییر تعمدی شاعرانی چون حافظ در اشعار خود و دستبرد تعمدی کاتبان امانت­خوار در اشعار شعراست. نگذاشتن سرکج در دیوان حافظ در دو موضع و چند بیت مورد ادعای نگارنده در متن شعرای دیگر، باعث به اشتباه افتادن مصححان گردیده­است. به خاطر همین موضوع (نگذاشتن سرکج)، در دو ج...

سال‌ها پیش، باستانی پاریزی در دو شماره از شماره‌‌های حافظ‌‌شناسی (شمارة هشتم و نهم)، یکی از فاضلان حافظ‌‌شناس به نام مجدزاده صهبا را همراه با اثر او در باب حافظ (سخنی چند در باب احوال و اشعار حافظ) معرفی کرد. ارزش اثر و صاحب آن و فضل تقدم این هر دو، در محافل حافظ‌‌پژوهی نادیده گرفته ‌‌شده‌‌ است. مجدزاده صهبا پسر مجدالدین کرمانی از بزرگان دورة مشروطه است. او نسخه‌‌ای از دیوان حافظ داشت که در اثر...

درویش و صوفی در متون گوناگون عرفانی تعریف خود را دارند و تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند، اما حافظ نگاهش با همه متفاوت است و با بررسی های صورت گرفته روشن شده است که در دیوان حافظ مرز دقیق و ظریفی میان این دو وجود دارد و درویش با توجه به مصادیقش مورد احترام است و صوفی هم با توجه به چهره ای که حافظ از آن ترسیم می کند مورد نکوهش است. پس از مطالعه و کاوش در منابع و خود دیوان حافظ این گونه برداشت می ش...

وجود واژه های ترکی در متون زبان و ادب فارسی نشانگر پیوند دیرینة این دو زبان با یکدیگرست و از آنجا که دیوان حافظ نیز – که غزل فارسی در آن به اوج شکوفایی و کمال خود رسیده از این تأثیرپذیری بر کنار نبوده است، در این مقاله سی و پنج واژة ترکی آن معرفی و کاویده و با استناد به منابع، ریشه شناسی شده است. امیدست که این مقاله بتواند با تحلیلی درست برای حافظ دوستان و حافظ پژوهان باشد.

حافظ شیرازی شاعر کمال گریی است که جنبه فعّال بی-نهایت وجود و اندیشه اش، محدودیّت موجود در ساختار کلمات، مفاهیم، مضامین، تصاویر و قالب شعر را برنتافت. از این رو، او برای جاری ساختن محتوای ذهنیِ گسترده و بی-کرانه خود در ساختمان شعر، در پی طرّاحی بستر مناسبی بود که قابلیّت و گنجایش پذیرش این حجم نامحدود را داشته باشد. حافظ با ساختارشکنی در ساختمان شعر و غزل، فضای دیوان اشعارش را نامحدود ساخت و با قطع و...

خمریه ابن فارض یکی از آثار برجسته زبان عربی در حوزه عرفان است که مورد توجه بسیاری از شاعران و ادبای عرب‌زبان و فارسی‌زبان قرار گرفته است. حافظ شیرازی بی‌شک یکی از شاخص‌ترین شاعرانی است که از این تأثیر بی‌نصیب نمانده است، و به نحوی می‌توان برخی غزلیات او را با کمی اغراق شرحی بر خمریه ابن فارض دانست؛ چراکه الفاظ، مضامین و نمادهای مشترکی که در اشعار این دو شاعر ...

هدف از این پژوهش تحلیل محتوای دیوان حافظ به لحاظ توجه به مولفه های روانشناسی مثبت است. به این منظور دیوان حافظ (تصحیح قاسم غنی و محمد قزوینی) مشتمل بر 495 غزل، 42 رباعی، 3 قصیده و 34 قطعه با روش تحلیل محتوا بررسی شد. این پژوهش با استفاده از ابزار فیش برداری انجام شد. در آغاز به استخراج آموزه های مرتبط با مولفه های روانشناسی مثبت از متون اصلی روانشناسی مثبت و توضیح آنها پرداخته شد. سپس کلیه ابیا...