ابن سینا شرطی لزومی با مقدّم ممکن و شرطی لزومی با مقدّم ممتنع را لزومی به حسب نفس الامر و لزومی به حسب الزام نامیده، و قسم دوم را در واقع و نفس الامر کاذب دانسته است. این حکمْ شگفت بلکه خلاف شهود است و، از این رو، نزاع های بسیاری در ردّ و قبول آن درگرفته است. در این مقاله، با گزارش انتقادی نزاع های یادشده، لزومی حقیقی و لفظی را به زبان منطق جدید و به کمک منطق موجّهات و منطق ربط تحلیل کرده ایم و نشان...

مسئله رابطه عقل و ایمان همواره به عنوان جدالی جدی و اساسی در تاریخ اندیشه رخ نموده است. این نزاع از عصر روشنگری به بعد با جدیت و محوریت بیشتری روبه رو شد و تا عصر حاضر، اهمیت خود را حفظ کرده است. از جمله پاسخ‏هایی که به حل این نزاع داده شده است، پاسخ قرینه‏گرایان است. به اعتقاد گروهی از ایشان، باورهای دینی که خاستگاه‏شان ایمان است، نامعقول‏اند و در نتیجه، ایمان‏ورزی امری خطاست. در میان نظریه ...

به طور کلی در بررسی وتحقیق در مسئله حدوث یا قدم عالم چهار قول اساسی توسط فیلسوفان و متکلمان مطرح شده است، که ما به طور مختصر بر آنها اشاره می کنیم: قول اول که قائلین آن متکلمان می باشند و آن حدوث زمانی عالم است. و حدوث زمانی در نظر آنها، مسبوق بودن وجود یک شیء بر عدم زمانی آن است. این نظر از طرف حکماء مردود شمرده شده است. قول دیگری که قول عموم حکماء است حدوث ذاتی عالم می باشد، در نظر آنها حدوث ...

صدرالمتألهین در بیان دو اطلاق وجود رابطی، به اختلاف نوعی میان یکی از اطلاقات آن با وجود محمولی معتقد شده است. این عقیده با اشتراک معنوی و وحدت مفهوم وجود ناسازگار به نظر می رسد. به همین جهت شارحان وی به توجیه اختلاف نوعی و رفع تعارض پرداخته اند. برخی این دیدگاه را از وی عجیب دانسته و گروهی در تأیید آن، وجه مشترک میان وجود رابط و محمولی یا مستقل را نفی کرده اند. برخی دیگر غایت تباعد و بینونت را ...

در این مقاله بر آن هستیم به طور موجز ضمن ارائه چارچوب تحلیلی هوفلد از مفهوم حق و مطالعه امتیاز، ادعا، قدرت و مصونیت به تأمل پیرامون نظریه­ های اراده و سود در باب حق همت گماریم. هر یک از این نظریه­ها به دنبال ارائه یک چارچوب نظری منسجم هستند تا همه مفهوم­های هوفلدی را به درستی دربر بگیرد. با وجود این، ساختار متفاوت آن مفهوم ها،گاه آنچنان از یکدیگر فاصله می­گیرد که گنجاندن آنها ذیل هریک از این نظ...

این مقاله نزاع کُربن و حائری پیرامون اطلاق فیلوسوفی و تئوسوفی بر فلسفه اسلامی در محافل غربی را می­کاود؛ از نظر کربن و پیروانش اطلاق فلسفه به معنای غیردینی و مصطلح آن در غرب بر فلسفه اسلامی رسا نیست و با بخش مهمی از آموزه­های آن در تعارض است. بدین منظور واژه تئوسوفی نظر به معنا و موارد کاربرد آن از آغاز فلسفه در یونان تاکنون ترجیح دارد. در طرف مقابل، حائری که فلسفه اسلامی را در اصل هلنیکی و کار ف...

بنابر کثرت گرایی، حقیقت غایی یگانه، به صورتهای متفاوت در تمامی سنتهای دینی بزرگ، تجربه و درکمی شود. در این مقاله از میان سه نوع کثرت گرایی، کثرت گرایی هیک نقد و بررسی می شود.کثرت گرایی او بطور کلی بر دو اصل استوار است 1- الگوی معرفت شناختی کانت 2- انسجام گرایی درصدق.براساس الگوی کانتی، ماهیت حق فی نفسه فراتر از حدود مفاهیم بشری است این حق به تعبیر ادیان غربیاست که به صورت « حق نومنی » و به تعبی...

بخارا مهم ترین شهر ماوراءالنهر در دوره اسلامی است که در سال های پایانی دهه سوم قرن چهاردهم هجری شاهد یک درگیری مذهبی گسترده بین شیعیان و اهل سنت بود. این درگیری که به بهانه بدعت خوانده شدن مراسم عزاداری شیعیان در سال 1328هـ .ق و به رهبری «آستانه قول قوش بیگی» به عنوان نماینده اقلیت شیعه و «برهان الدین» به عنوان نماینده اکثریت سنی و محتسب شهر آغاز شد، ریشه در زمینه های سیاسی و اجتماعی و قومی پیش...

هنر نمایش را می توان بدون تردید در زمره ی دستاوردهای عظیم فرهن گی بشر در طولتاریخ قلمداد نمود . برخی تاریخ نویسان پیدایش این هنر را در اشکال اولیه آن، به مصریانباستان نسبت می دهند، هر چند که این عقیده در تاریخ مکتوب هنر نمایش جایی ندارد .آنچه بر هم گان مسلّم است ظهور این هنر برای او لین بار در ادبیات یونان باستان است،زمانی که یونان در قرن ششم قبل از میلاد شاهد دوره ای از شکوفایی و پیشرفت در عر...