مدارک تصویری ازجمله مهم‌ترین مدارک در مطالعۀ تاریخ و به‌خصوص تاریخ معماری ایران است. مدارک تصویری انواع مختلفی دارد که نقاشی نوعی مهم در میان آن‌هاست که ظرفیت‌های آن، چندان شناخته‌شده نیست و کمتر در تحقیقات معماری مورداستفاده قرارگرفته است. جای خالی این مطالعات، در خصوص مکتب نگارگری هرات که می‌توان آن را بازنمایی واقعی فضاهای معماری دوره تیموری قلمداد نمود بیشتر رخ می‌نماید. بر همین اساس جهت با...

کتاب‌آرایان ایرانی با توجه به سابقه‌ای که پیش از ظهور اسلام در نقاشی داشتند، از سده‌های چهارم و پنجم هجری به بعد برای لذت بخشیدن به جان و روح انسان، نخست مصحف‌ها و سپس نسخه‌های دیگر خطی را مذهَّب و مصوَّر ساختند. در ابتدا نقوش به کار رفته در حوزه کتاب‌آرایی ایرانی‌ـ اسلامی ساده و مطلق با رنگ‌های محدود و به‌ویژه زر ناب بود و از قرن ششم هجری به بعد عناصر رنگی متنوع دیگر اضافه شد. از این زمان به بعد س...

دوره ی قاجار را می توان از مهم ترین دوره های تاریخ ایران و دوران تغییر و گذار و تاثیر پذیری از غرب، دربسیاری از عرصه ها مانند امور سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و هنری دانست. از بارزترین تاثیرات در هنر نقاشی می توان به نحوه ی نگرش انسان مدارانه ی غربی و تغییرات تکنیکی در نقاشی ایرانی اشاره کرد . مکتب پیکرنگاری درباری یکی از مهم ترین سبک های نقاشی در دوران قاجار می باشد، و با توجه به این مهم که امروزه ...

چکیده اگر این فرض را محل مراجعه قرار دهیم که هر آنچه را که در عالم هنر روی می دهد تنها می توان از زاویه ای که بدان نگریسته می شود و این زاویه مختصات مشخصی دارد تحلیل کرد، آنگاه شاید درست باشد که از میان تکثر تعاریف و تحلیل ها من باب هنر یکی را انتخاب و با مرزبندی های آن تعریف به تحلیل بخشی از این عالم پرداخت. ارتباط جامعه شناسی و زیباشناسی از مهمترین رویکردها در قلمرو نظریه پردازی و نقد هنری د...

هدف اصلی این پژوهش، بررسی مفهوم و جایگاه «فضا» در نقاشی ایرانی دوره تیموری1 و تفسیر قواعد و ضوابط حاکم بر آن‌ها در آثار استاد کمال‌الدین بهزاد است. در این پژوهش، ساختار بصری سه اثر از معروف‌ترین نگارگری‌های ایرانی دوره تیموری بررسی و تحلیل شده است که فضای معماری را تصویر کرده‌اند. با توجه به اینکه مکتب هرات2 نقطه اوج نقاشی ایران محسوب می‌شود و در این مکتب به فضا‌های معماری و شهری بسیار توجه شده...

جَرون­نامه، حماسه­ای منظوم و مصور متعلق به نیمه دوم دوره صفوی و مکتب نقاشی اصفهان است که در موزه بریتانیا نگهداری می­شود. این اثر را به قدری شیرازی نسبت داده­اند و داستان آن شرح نبرد سپاه ایران با پرتغالی­ها در زمان شاه عباس اول و توصیف صحنه­های رزم و رشادت­های فرماند­هان سپاه صفوی می­باشد. ده نگاره جَرون­نامه فاقد هر گونه امضا یا شناسه است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و شیوه استقرایی، جَرون­ن...

واژه مینیاتور در واقع به جای اصطلاح نقاشی ایرانی یا همان نگارگری، به کار برده می شود، این واژه به هنر تصویرگری ظریف با ابعاد کوچک از دیرباز به شیوه های مختلف در مشرق زمین متداول بوده گفته می شود ولی بر خلاف تصور کلمه ی مینیاتور به خاطر ریز نقشی و کوچک بودن اثر به آن گفته نمی شده و در کتاب نگاهی به نقاشی ایران در این باره اکبر تجویدی مطلبی آورده که به شرح زیر می باشد: «کلمه مینیاتور نه آن چنانک...

رضا عباسی و شاگرد و پیرو ایشان معین مصور، از نقاشان بنام مکتب اصفهان دوره صفوی می باشند. شیوه استاد رضا عباسی چنان مورد استقبال هنرمندان آن دوره قرار گرفت که مکتب اصفهان در زمان شاه عباس اول با نام رضا عباسی مترادف گردید و بیشتر نگارگران نیمه قرن یازده هجری از سبک و سیاق وی پیروی نمودند. ایشان تعداد زیادی پیکره نگاری و تک پیکره از خود بجای گذاشته اند. از میان نگارگران آن دوره معین مصور بیشتر ...

شاهنامه بایسنغری یکی از شاهکارهای مکتب هرات در سال 832 ه. ق در کارگاه کتابخانه سلطنتی بایسنغر بهادرخان از حاکمان تیموری استنساخ و آفریده شده است. این نسخه که تا به حال 600 سال از عمر آن گذشته است به طور کامل در کتابخانه کاخ گلستان نگه داری می شود و از قدیمی ترین نسخ مصور و کامل موجود در ایران است . در این نوشتار بنا بر این است که نگاره های کم شمار اما چشم گیر و افسون کننده این نسخه ازحیث عناص...

در طول تاریخ نقاشی یکی از موضوعات غالب، توجه به پیکره ی انسانی بوده است. در دوران معاصر با سیطره ی انتزاع و ذهن گرایی و موضع گیری های تند هنر مدرن در برابر پیکره نگاری، نقاشی فیگوراتیو تا حد زیادی به حاشیه رفت. در دوران متأخر توجه به فیگور انسانی بار دیگر به عرصه ی هنر بازگشت که تفاوت هایی با رویکرد های پیشامدرن و مدرنیستی خود دارد. یکی از رویدادهایی که سبب شد دگرباره نقاشی فیگوراتیو مورد توجه ...