تاریخ نگاری و تاریخ نگری دوره صفوی بر پایه کاربستی از عناصر معرفتی بر آمده از مقتضیات فرهنگی آن دوره بسط و گسترش یافت. اندیشه غالب در آثار مورخان این عصر را می توان نوعی حکمت الهیاتی خواند که از سوئی برآمده و متاثر از مذهب شیعه بود و از سوئی دیگر این اندیشه بنیان نظری مشروعیت و مقبولیت حاکمیت صفویان در گستره ایران را موجه می ساخت. از جمله این مورخان می توان به سه مورخ درباری خاندان منجم یزدی (م...

جامعه شناسى تاریخى سبب شناخت بستر، زمینه و ساختار اجتماعى یک جامعه در گذشته مى شود که اعمال و کنش هاى تاریخى در قالب آنها صورت گرفته اند; شناختى ارائه مى کند که شکاف ها و کاستى هاى موجود در مدارک و شواهد مورخان را برطرف مى سازد و موجب پالایش و پیشرفت نحوه تفکر و روش هاى مورخان درباره جوامع گذشته مى گردد. ارزیابى هایى درباره روند تاریخ بر حسب عناصر اساسى و نیروهاى غیرشخصى ارائه مى کند که برضد دی...

روی کار آمدن اولین حکومت ترک نژاد در ایران به دست محمود غزنوی تحقق یافت و مقدمه ظهور سایر حکومتهای ترک در ایران گردید. محمود غزنوی در ادامه اهداف توسعه طلبانه اش ،تعدادی از خاندانهای محلی ایران را از جغرافیای تاریخی سیاسی ایران محو کرد؛ از جمله امارتهایی چون صفاریان ، شاران غرجستان، فریغونیان و خوارزمشاهیان که براندازی آنان در جهت اهداف توسعه طلبانه  سلطان غزنوی صورت گرفت. سوال اساسی در اینجا ا...

تاریخ‌نگاری سامانیان تاحدودی ادامة ساده‌نویسی اواخر قرن دوم هجری قمری است، اما نثر مصنوع شماری از مورخان و نویسندگان، در ستایش امیران و وزیران، مبالغه‌آمیز بوده است و آنان را پادشاهانِ برحق دانسته‌اند. تاریخ‌نویسی این دوره بیش‌تر برمبنای مشاهدات شخصی و اسناد بوده و از این نظر مهم است. تبیین ویژگی‌های عمدة تاریخ‌نگاری و نقاط ضعف و قوت برجسته‌ترین منابع تاریخی سامانیان اولویت این پژوهش است؛ ازجمله...

از ماجرای مشهور سپاه اسامه دو روایت در دست گرفته است : روایت مورخان سده هایاول هجری (واقدی، ابن سعد، ابن هشام، یعقوبی، بلاذری، طبری) و روایت متکلمانشیعه که عمدتا توسط شیخ مفید در کتاب الارشاد بیان شده است . مورخان مذکور بادر نظر گرفتن حوادث قبل و همزمان با این رخداد آن را گزارش کرده اند، ولی روایت وتحلیل شیخ مفید از این ماجرا با توجه به پیامدهای آن (از نظر شیخ ) صورت پذیرفتهاست و می توان آن را ...

در حلقه منابع اصلی و موثق مرتبط با مسایل اجتماعی و مدنیات گذشتگان، یقینا باید به تواریخ محلی هم اشاره کرد. تحلیل و تبیین مورخان این نوع تواریخ، از آن روی که اغلب بر شناسایی و توصیف عناصر فرهنگی و اجتماعی مبتنی است...

این مقاله با در نظر گرفتن چه­گونگی آب و هوای فلات ایران و نیز با بررسی کتیبه­های دوران هخامنشی و آبان یشت اوستا و همچنین با استناد به نوشته­های مورخان یونانی، سعی دارد تا خشک­سالی را که محتملاً در زمان اردشیر دوم هخامنشی رخ داده و باعث شده تا ایزد اَناهیتا در آن مقطع از زمان برجسته شود مورد بررسی قرار دهد.

تاریخ نگاری محلی گیلان در فاصله ی قرون نهم تا یازدهم هـ . ق، به دلایل چندی رشد و رونق چشمگیری یافت. ضعف حکومت مرکزی و قدرت گرفتن حکومت های محلی در این منطقه را می توان از مهمترین عوامل این امر شمرد. برای شناخت تاریخ نگاری این دوره بررسی آثار برجای مانده ضروری به نظر می رسد از این روی این رساله به بررسی سه اثر ارزشمند از آن عصر پرداخته است. تاریخ گیلان و دیلمستان تألیف سید ظهیر الدین مرعشی نخس...

چکیده این پژوهش به بررسی مولفه های تاریخ نگاری محلی ایران در دوره معاصر میان سالهای 1380-1304 وعوامل موثربر نگارش آن می پردازد. در این بررسی سه مولفه ی موضوع، مولف و نحوه انتشار در کتاب ها و مقالات تاریخ محلی در چهار دوره ی زمانی تا دهه50، دهه50، دهه60 ودهه70 مورد پژوهش قرار گرفته است. به منظور تبیین هریک از مولفه ها در ذیل آن ها دسته بندی های دیگری ارائه شده است، برای نمونه موضوع به کلیات، آث...