‌منطقۀ ژئوپلیتیک خزر پس از فروپاشی اتحاد شوروی، به‌عنوان کانون رقابت قدرت‌های ساحلی، منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای بوده است. این منطقه در دو دهۀ گذشته، با توجه به واقعیت‌های ژئوپلیتیک منطقه، رژیم حقوقی خزر، موقعیت ژئوپلیتیک خزر در کانون حوزه‌های ژئوپلیتیک قفقاز، آسیای مرکزی و خاورمیانه، وابستگی قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در خزر، نوع الگوی رفتاری دولت‌های ساحلی خزر در روابط سیاسی و اقتصادی با یکدی...

آلودگی هوا، به‏ویژه در کلان‏شهرها، اهمیت قابل توجهی دارد. از عوامل تشدیدکنندة این مشکل شهری شرایط جوی و تیپ‏های هوایی حاکم بر شهرهاست. تبریز از جمله کلان‏شهرهای کشور است که با شرایط حاد آلودگی هوا مواجه است. هدف اصلی از این پژوهش بررسی رابطۀ شرایط جوی و تیپ‏های هوایی تبریز در تشدید آلاینده‏های هواست. بدین‏منظور، سه نوع داده استفاده شده است: اول، میانگین داده‏های ساعتی گازهای آلایندة جو جهت بررس...

شرق دریای خزر در نیمه دوم قرن نوزدهم از اهمیت استراتژیکی ویژه ای برخوردار بود و با توجه به گسترش استعماری روس و انگلیس در منطقه و تهدید منافع یکدیگر اهمیت این منطقه دوچندان شد. روسها برای دستیابی به هند و انگلیسها برای جلوگیری از پیشروی روسیه به سمت هند، درصدد گسترش نفوذ خود در شرق دریای خزر برآمدند. عوامل تحریک کننده روس ها برای اتخاذ چنین تصمیمی در دو بخش قابل بررسی است. رقابت با انگلستان و ه...

ثبات و امنیت در کشورهای نفت خیز منطقة خاورمیانه، به طور سنتی با هدف تامین منافع نفتی قدرت‌های فرا منطقه‌ای تعریف و اغلب با حمایت‌های مستقیم این قدرت‌ها نیز مورد صیانت قرار گرفته است، اما طی سال‌های اخیر کشورهای نفت‌خیز منطقة خاورمیانه به منبع اصلی تامین انرژی برای تداوم توسعه اقتصادی کشورهای آسیا و اقیانوسیه نیز تبدیل گردیده‌اند. اما آمریکا برای تضمین استمرار حضور نظامی خود هم در منطقة خلیج ف...

در این پایان نامه به بررسی مکانی و زمانی تغییرات دما و فشار سطح دریای خزر، برهم کنش هوا- دریا، بررسی پدیده فراچاهی و فروچاهی اکمن و ارتباط آن با دمای سطح آب، و تأثیر دمای سطح آب بر روی نوسان های بارش سطح دریای خزر در دوره 19 ساله 2000-1982 پرداخته می شود. لذا از داده های ماهانه فشار و دمای سطح، داده های ماهانه تنش باد شرق- غرب و تنش باد شمال- جنوب، و داده های ماهانه بارش استفاده شده است. داده ه...

بدنبال فروپاشی اتحاد شوروی و افزایش تعداد کشورهای ساحلی دریای خزر از دو به پنج کشور، نظام حقوقی که سالها بین ایران و اتحاد شوروی بر دریای خزر حکمفرما بود مشروعیت خود را از جانب برخ کشورهای ساحلی از دست داد و بدین ترتیب مشکل رژیم حقوقی دریای خزر پدید آمد نظام حقوقی پیشین که از دید جمهوری اسلامی ایران تا تکوین و تدوین یک رژیم جدید کماکان حاکم است، عمدتا مبتنی بر دو قرارداد منعقده میان ایران و اتح...

دمای سطح آب دریاها و اقیانوس­ها یکی از شاخص­های سنجش ویژگی­های اقیانوس‌شناسی و هواشناسی است، به­طوری­که در مسائل اقیانوس­شناسی، هواشناسی، ماهیگیری و سیاست‌گذاری‌ها و برنامه­ریزی­های دریایی نقش مهمی ایفا می­کند. یکی از پهنه‌های آبی که نقش بسزایی در اکوسیستم، امنیت غذایی، فرصت اشتغال، امنیت نظامی و غیره برای برخی از کشورهای هم‌جوار با آن، من‌جمله ایران دارد، پهنه‌ی آبی دریای خزر می‌باشد. کشیدگی د...

گردشگری ساحلی از جمله فعالیت های جاذبی است که به دلیل تنوع اکوسیستم و ترکیب آب و خشکی، قابلیت های چندگانه ای در سطح جهان دارد. کشور ایران با داشتن حدود 5 هزار کیلومتر خط ساحلی در سه حوزه جغرافیایی مختلف (خزر، خلیج فارس و دریای عمان) توان بالایی در زمینه استقرار فعالیت های گردشگری دارد. اما به دلیل فقدان یک نظام جامع در زمینه توان سنجی، برنامه ریزی و بهره برداری از انواع گردشگری ساحلی، کمترین می...

پژوهش پیش رو به منظور شناسایی الگوهای سینوپتیک سطح زمین و ارتفاع ژئوپتانسیل تراز پانصد هکتوپاسکال رخداد توفان تندری در دشت اردبیل طی بازة بیست ساله (1992-2012) به انجام رسیده است. در این پژوهش، از داده های فشار سطح زمین، ارتفاع ژئوپتانسیل تراز پانصد هکتوپاسکال و روش خوشه بندی سلسله مراتبی وارد با فاصلة اقلیدسی استفاده شده است. نتایج خوشه بندی، چهار الگو در سطح زمین و چهار الگو در تراز پانصد هکت...