موضوع این تحقیق، تفسیر ابوعلی جبائی است . محمدبن عبدالوهاب بن سلام بن خالدبن حمزه، ابوعلی جبائی (303-235 ه) از پیشوایان مکتب معتزله به شمار می رود. وی پس از مرگ ابویوسف ، یعقوب الشحام البصری، در راس معتزله قرار گرفت . ابوالحسن اشعری، رئیس مکتب اشاعره از جمله شاگردان وی بوده، که پس از مدتی از وی و مکتب اعتزال دوری گزیده است . جبائی صاحب کتب و نوشته هایی بوده که از جمله آنها "تفسیرالقرآن" است . گ...

تکفیر گروه ها و دسته های گوناگون جریانی است که در طول تاریخ همواره وجود داشته است. این رساله در صدد است با رویکرد کلامی به تبیین و توضیح و مقایسه ی ماهیت ایمان و کفر، نحوه ی نگرش به مساله ی تکفیر و مصادیق تکفیر از دیدگاه ابوحامد غزالی متفکر بزرگ اشعری و محمدبن نعمان معروف به شیخ مفید متفکر بزرگ شیعه بپردازد. غزالی در مورد مساله ی تکفیر دو رویکرد متفاوت دارد. در یک دوره از زندگی اش دسته ها و گر...

در دوره حکومت امویان قیامهای متعددی رخ داد . برخی از این قیامها دارای ماهیت ویژه ای بودند که ابعاد فکری و عقیدتی آنها را مبهم و تیره ساخت و وجوه مذهبی آنها را کم رنگ نمود. این حرکتها که عمدتا با نام رهبران خود مشهور هستند ، افراد و گروههای مختلفی را جذب کردند و اهداف و آرمانهای متنوعی را مطرح نمودند . رهبریت اشرافی و تنوع و ترکیب نامتجانس قیام گران بعلاوه ماهیت و عملکرد دشمنان آنها به گونه ای ب...

تفسیر "الدرالمنثور فی التفسیر بالمأثور" سیوطی از جامع ترین تفاسیر اثری اهل تسنن در قرن دهم هجری قمری است. سیوطی در این تفسیر روایات فراوانی از رسول خدا (ص)، صحابه، تابعین و تابعین تابعین نقل کرده است، که در این میان شماری از روایات تفسیری، به امیرالمومنین (ع)، حسنین (ع)، امام سجاد (ع)و صادقین (ع)اسناد داده شده است. سیوطی تنها به نقل روایات اکتفا کرده و ذیل روایات، هیچ گونه نظری از خود، ارائه ن...

رساله بررسی تطبیقی آراء اجتماعی فارابی و ابن خلدون با محوریت این پیشفرض که نظریات و شخصیت علمی دانشمندان همواره تحت تأثیر محیط فرهنگی و شرایط سیاسی – اجتماعی عصر آنان قرار دارد و هر دانشمند به نوعی می تواند محصول عصر، دوره و تاریخ جامعه خود باشد، بیان می کند که ابونصر محمد فارابی (339- 259 ه. ق) و عبدالرحمن محمدبن خلدون (808- 732 ه. ق) هر دو گرچه فاصله زمانی زیادی از یکدیگر دارند از بنیانگذاران...

باوجود جریان ضدشیعی اموی، در منطقه اندلس شیعیان حضور نِسبی، به ویژه در بین بربرهای ساکن این منطقه داشته اند. در منابع تاریخی نام برخی از محدثان، به عنوان فردی شیعی ذکر شده است؛ ازجمله آن ها می توان به حنش بن صنعانی و محمدبن حیون اشاره کرد. در بین منابع روایی امامیه نیز، معاویه بن صالح و محمدبن وضاح به عنوان راویانی اندلسی ذکر شده اند؛ اما، روایتی از آن ها در کتب روایی امامیه نیامده است. بررسی من...

تاریخ شیعه سرشار از افتخارات بسیار و تحولات چشمگیر است ، تحولاتی که به دست عالمان متعهد و فرزانگان اندیشمند پدید آمده است ، در این میان به سده چهارم هجری بر می خوریم که فتح الفتوح تاریخ شیعی است ؛ روزگاری که مردی بزرگ و اندیشمندی گرانقدر دایره المعارفی جامع از معارف اسلامی تدوین کرد و قریب 50 سال پرچمدار عرصه های علمی ، فکری و فرهنگی مسلمین گردید و در جبهه های مناظره به گونه ای پیروز میدان می ش...

مسئله مذموم بودن سرزمین نجد، از جمله مسائل ذم و مدح سرزمین ها در ادبیات دینی می باشد که از زمان صدور در سده های نخست اسلامی و تا به امروز همواره مورد بحث بوده است. حدیث گرا بودن عالمان دینی نجد به ویژه در قرون متأخر از یک سو و وجود احادیثی در ذم این سرزمین و البته ظرفیت های این احادیث در جهت مشروعیت زایی و مشروعیت زدایی، فضایی چالش برانگیز را در طول تاریخ این سرزمین در دوره اسلامی و تاکنون رقم ...