پرسش اصلی نوشتار حاضر این است که آیا فلسفة دین و الهیات موسوم به جهانی، می‌تواند با رویکرد اسلامی دنبال شود یا نه؟ فلسفة دین اجمالاً عبارت است از تأمل عقلی بیرون‌نگرانه در باب دین. این قسم معرفت، از سنخ فلسفه‌های مضاف و معرفت درجة دوم است و آشکارا از کلام (الهیات)، دین‌پژوهی و فلسفه متمایز است و با بهره‌گیری از توانایی عقل نظری، به ارزیابی معتقدات ادیان و پدیدار عمومی دین می‌پردازد. در این نوشتا...

آبراهام مزلو به عنوان پدر روانشناسی انسان گرا به تدوین مبانی نظری روانشناسی انسان گرایانه کمک شایانی کرد. او معنویت را از مهمترین عناصر اینگونه نگرش می دانست. به نوعی که انسان گرایی نوین مزلو، در سطحی هماهنگ و معنا محور، تلفیقی از روشن نگری شرق و روشن نگری غرب را فرا روی می نهد که مهمترین گام برای دستیابی به این آرمان والا را، استقرار و تثبیت کنش و منش معنوی به عنوان شالوده و سنگ بنای فرهنگ انس...

نگاه روشنفکران به حوزه دین و روحانیت ، بیشتر یک نگاه علم گرایانه ی فارغ از واقع گرایی می باشد. در این حوزه به اندیشه ی سه روشنفکر اواخر قرن نوزدهم پرداخته می شود که هر سه از لحاظ آرا و نظراتی که ارائه داده اند تاثیر گذار بوده اند . اما از جهات مختلف در حوزه ی دین و روحانیت متفاوت بوده و رویکرد فردی چون آخوندزاده با ملکم خان و طالبوف در حوزه ی دین ، دارای رویکری دیگری است.

امروزه در حالی شاهد گسترش جریان‌های معناگرا در داخل کشور هستیم که فرهنگ ما دارای آثاری ارزشمند در حوزۀ معنویت و عرفان است. توجه روزافزون به معنویت، برخی از پژوهشگران را بر آن داشته است تا با اشاره به تعالیم جنبش‌های نوپدید معنوی، تنها به بیان وجوه تشابهات آن‌ها با آموزه‌های عرفان اسلامی بپردازند که این امر می‌تواند تبعات جدی به‌دنبال داشته باشد. این پژوهش با درنظرگرفتن این مسئله و با هدف نشان‌د...

رواج تعاریف ساده‌انگارانه از علم در میان بسیاری از پیشگامان علوم اجتماعی مانند فروید سبب شد تا انبوهی از معتقدات ملحدانه و فلسفی با برچسب علم‌بودگی، جواز ورود به مطالعه علمی دین را بیابند و به‌عنوان شناخت‌های معتبر و بی‌طرفانه معرفی شوند. اگر بتوان به‌گونه‌ای حقیقتاً بی‌طرفانه، درباره دین به تولید دانش تجربی پرداخت، آنگاه سخن از ورود اهل ایمان به دایره مطالعه علمی دین بی‌وجه نخواهد بود. اگر «انس...

یکی از مهم‌ترین مباحثی که امروزه در حوزۀ دین‌شناسی و درک تعالیم دین مطرح می‌شود، امکان فهم دین بر اساس قرائت انسانی و تجربۀ دینی است. وقتی از قرائت انسانی دین سخن به میان می‌آید، دو نکته به شکل توأمان مفروض و منظور گرفته می‌شود: اول آنکه امکان فهم دین برای انسان میسر است؛ دوم آنکه فهم دین منحصر به آنچه تاکنون تحت عنوان فهم ماورایی و الهی از دین مطرح بوده، منحصر نیست و می‌توان قرائتی انسانی از آ...

"فرهنگ" تفکرجمعى جامعه است که درپدیده‏هاورفتارهاىاجتماعى تجلىمى‏یابدوتمامىاموراقتصادى،اجتماعى،سیاسى،نظامى،مادىومعنوىرامتأثرمى‏سازد. باتوجه به معناى دین وفرهنگ ونظربه مبانىواهداف آندوونیزعملکردونقش دین وفرهنگووجه مشترکى کهبین آندووجوددارد؛به این نتیجه مى‏توان اعتراف نمودکه دین وفرهنگ پیوسته یک رابطه ناگسستنى وتنگاتنگ دارندوهمان گونه که دین درتمدن وفرهنگ انسان نقش مؤثرى راایفامى‏کندفرهنگ نیز،دربه...

گرچه در مورد مفهوم تعهد سازمانی و رابطه آن با سایر متغیرها، پژوهش های متعددی انجام گرفته است لکن هوش معنوی به عنوان عاملی اثرگذار بر رفتار فردی، اجتماعی و به تبع آن رفتار سازمانی، طی سال های اخیر در ادبیات سازمان و مدیریت مطرح شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه هوش معنوی و تعهد سازمانی انجام گرفته است. بر این اساس ضمن مرور ادبیات نظری، متغیرهای مربوط و مقیاس سنجش آن ها، چارچوب کلی مطالعه شک...

دین مبین اسلام حاوی آداب و دستورهایی است که عقیده و عمل بدان، رفتار انسان را جهت بخشیده زندگی او را هدفمند و متعالی می‌سازد. محمّدحسین شهریار که به فرموده مقام معظم رهبری یکی از شاخص‌ترین الگوهایی است که با الهام از معنویت و کلام خدا و اولیاء و اوصیاء جاودانه شد، اشعارش یکسره از اعتقاد مذهبی‌اش تأثیر یافته، اصول و فروع و دستورات این دین مقدس در آن‌ها نمود بارز یافته است، با این حال در ن...

مقالة حاضر، شرح یک پژوهش کیفی میدانی است که به بررسی یکی از مهم‌ترین تحولات حوزة مناسک دینی می‌پردازد؛ مقدس‌سازی اشخاص و مکان‌هایی که سنت دینی آنها را به‌عنوان چیز مقدس نشناخته است. مزار سهراب سپهری، یکی از نمونه‌های این «مکان‌های جدید» است که پژوهش حاضر مطالعه‌ای موردی در خصوص مناسک و جهان معنایی زائران این مکان است. زائران جوان مزار سهراب، تلاش می‌کنند تا گونه‌های جدیدی از دینداری را خلق و تج...