دانش زبان شناسی، یکی از دانش هایی است که امروزه مورد توجه بسیاری از پژوهشگران علوم انسانی و حتی فلاسفه قرار گرفته است. شناخت این دانش از آن جهت اهمیت دارد که اغلب زبان ها، دارای وجوه مشترک بسیاری هستند و مطرح شدن یک نظریه بر اساس یک زبان خاص، توانایی تطبیق با سایر زبان ها را نیز دارد که البته برای تطبیق دقیق و علمی این گونه نظریه ها، شناخت زبان مقصد، از اهمیت بسیاری برخوردار است. مقصود از زبان ...

واژه «کریم» از نظر مفهوم و معنا یکی از واژه های مهم و در عین حال، پیچیده قرآنی است که تاکنون با رویکرد معناشناسانه به آن پرداخته نشده است. پژوهش حاضر کوشیده است تا به روش توصیفی ـ تحلیلی، این واژه را در قرآن مجید، مورد واکاوی قرار دهد. در این پژوهش، با استفاده از قاعده سیاق و ارتباط مفهومی واژه «کریم» با واژه های همنشین و جانشین، چگونگی کاربرد این واژه در سراسر آیات قرآن مجید تبیین گردیده است. ...

معناشناسی مطالعه علمی معانی، کلمات، عبارات و جمله‌هاست که به پیدایش معنا و سیر پیشرفت و دگرگونی‌های آن می‌پردازد و روابط معنایی بین مفاهیم مختلف را شناسایی و شبکه‌ای از معانی مرتبط با هم را استخراج می‌کند. مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی با رویکرد قرآنی- روایی به بررسی طرح‌های تصوری معناشناسی شناختی در قرآن کریم و بیانات امام علی(ع) با تکیه بر مصادر اهل سنت پرداخته و در انتها ...

ترادف از جمله روابط مفهومی است که مورد توجه اصولیون، عالمان علوم قرآنی و تفسیر و نیز زبانشناسان قرار گرفته است. استعمال واژگان در آیات با توجه به نوع هم‌پوشانی آنها در میدان معناشناسی واژگان مترادف، نشان از گزینش هدفمند واژه‌هاست که در تفسیر قرآن کریم از اهمیت بسیاری برخوردار است و شناخت روش‌های کاربست ترادف در تعامل با نوع هم‌پوشانی واژگان و ترسیم میدان معناشناسی واژگان مترادف و بررسی تمایزات ...

دانش فنوسمانتیک یا همان دانش معناشناسی آوایی از جمله دانش های نوین می باشد که به تازگی مورد توجه اندیشمندان قرآنی قرار گرفته است. معناشناسی آوایی عبارت است از: ایجاد ارتباط میان آواها و متغیرهای حاصل از آن ها با مدلول های معنایی جهت ایجاد سطوح های مختلف معنایی و تصویر سازی ذهنی برای مخاطب از مراد جدی و حالات و صفات گوینده. دانش معناشناسی آوایی متشکل از: سه بخش آوا، معنا و رابطه میان این دو می ب...

  ساختار زبانی قرآن کریم، یک ساختار موسیقایی است که با کاربست بهترین و جذاب‌ترین شیوه‌ها به انتقال پیام و محتوای دینی خود دست یازیده است. ساختار تمام اجزاء و عناصر موسیقایی آن متناسب با یکدیگر و هماهنگ با محتوا و اغراض دینی آیات به‌کار گرفته شده و در القای هر چه بیشتر معانی و مفاهیم آیات قرآنی سهیم است. یکی از دانش‌هایی که می‌تواند راه جدیدی را در مطالعات قرآن کریم بگشاید...

انگاره های انسان شناختی یکی از مقولات بنیادی در اندیشه معاصر است. نوشتار حاضر پس از معناشناسی «کرامت»، «انسان» و «کرامت انسان» در نظام معنایی قرآن، می کوشد به عناصر کرامت ستیز در گفتمان قرآن دست یابد. از دیرباز به مبحث کرامت انسان و عناصر کرامت ستیز در منابع دینی پرداخته شده است؛ اما چون امروزه این مقوله با مباحث حقوق بشر رابطه ای ناگسستنی یافته، ضرورت بازشناسی، تحلیل و تبیین آن در دیدگاه قرآن ...

اولین گام برای کاربست یک مفهوم قرآنی دست یافتن به درکی درست و همه جانبه از آن است؛ مفهوم آرامش از این قاعده مستثنی نبوده و برای عینیّت بخشی و بهره مندی از ثمرات آن نیازمند داشتن خوانشی روشن از آن هستیم؛ مقاله حاضر رسالت خویش را درکنکاش پیرامون «آرامش در قرآن» و ارائه خوانش پیش گفته تعریف نموده است؛ برای تحقق این امر ابتدا به شناسایی، استخراج، تبیین و نهایتا تدوین معادل های قرآنی این مفهوم پرداخت...

چکیده معناشناسی یکی از شاخه­های زبان شناسی است که پیشینه­ای کهن ندارد، اما برخی مباحث و اندیشه­های آن قابل طرح و بحث است. این نظریه که از اواسط قرن نوزدهم پا به عرصه زبان شناسی نوین گذاشت، به بررسی معنا در ساختار کلام می­پردازد. بنیانگذاران نخستین آن ماکس مولر و میشل بریل بودند. چند معنایی یکی از شاخه­هایی است که دانش معناشناسی به آن می­پردازد. این جستار در پی آن است تا با استخراج معانی لغوی...

تقوا از واژگان کلیدی قرآن است که درک مفهوم آن در بستر قرآن کریم در سیر انسان به سوی کمال کارگشاست. این معنا در مفهوم قرآنی از جایگاه ویژه و خاصی برخوردار است؛ از سوی دیگر تقوا امری نیست که انسان بتواند بر پایه عقل خویش، راه‏های دستیابی به آن را کشف کند؛ از‏این‎رو قرآن در آیه 115 سوره توبه بیان می‏کند که تبیین راه‏ه...