الگوی «چهار ایوانی » از اوایل سده پنجم الگوی غالب در طراحی مساجد ایران بوده است. فارغ از علل تاریخی ترویج،بهبود کیفیت معماری مسجد در الگوی چهارایوانی نسبت به الگوی « شبستانی » که پیش از آن رواج داشت، موضوع بحثاین نوشتار است. ملاک در تحلیل معماری این دو، «کیفیت فضا » است. بدین منظور از نظریه «نحو فضا » استفاده شده تافضای معماری دو الگو مورد بررسی کیفی قرار گیرد. همچنین از لحاظ «کارکرد » و ویژگی ...

هنر ساسانی که از عناصر هنری کهن در قالب ذوق و سلیقه ی آن عصر شکل گرفت، تا اندازه ی زیادی دنباله رو سنتهای فرهنگی و هنری هخامنشی و اشکانی بود که با فتح ایران به دست مسلمانان، هنر اسلامی از آن تأثیر یافت. اینکه مسلمانان چگونه به هنر عصر ساسانی توجه کردند، به چند عامل بستگی دارد: اول آنکه مسلمانان خود فاقد هرگونه هنر و به ویژه معماری سنتی بودند که از عربستان به ایران و به تمدن ایران ساسانی وار...

فرم در معماری ایران نقش عمده‏ای ایفا می‏کند. چهارتاقی گونه‏ای از فرم‏های متداول در معماری ایران است و پیشینه‏ای کهن دارد. که با بررسی ساختار و مطالعه روند شکل‏گیری و توسعه آن می‏توان با سیر تحول و تداوم معماری اعصار متمادی ایران آشنا شد. خراسان، از نگاه تعدادی از محققان، خاستگاه معماری چهارتاقی و فرم چلیپایی و پلان چهار ایوانی است نگارندگان مقاله، با این رویکرد، به مطالعه سیر تحول و تداوم فرم چ...

تجلی متافیزیک نور بر فیزیک بنا، آن را اصلی‌ترین محور زیبایی­شناسی معماری اسلامی در عرفان و معنا قرار داده است. نور در معماری سنتی و در فرهنگ اسلامی نمادی از خداوند و وحدت الهی است به همین خاطر جایگاهی خاص در معماری فضاها به خصوص فضاهای مذهبی مانند مساجد دارد. هنر مقدس هنری است که در آن حضور حق جاری باشد و دیدن آن، انسان را به یاد خداوند بیندازد و معماری قدسی اسلام بیش از هر چیز در وجود مسجد تجل...

نقوش و تزیینات در هنر ملل مختلف، گاه به‌صورت پیچیده، پرکار و ظریف و گاه ساده و کم‌کار، با کیفیت، کمیت و مصالح مختلف، در ترکیب‌بندی‌های متفاوت ارائه می‌شود که در قالب نقوش حیوانی، انسانی، گیاهی، هندسی، تجریدی و خطوط تزیینی قابل بررسی است. در دوران اسلامی نقوش تزیینی و ترکیب‌بندی آن‌ها جایگاه ویژه‌ای یافته و به‌جهت منع تصاویر انسان و حیوان، نقوش هندسی و گیاهی، رشد و تنوع چشمگیری داشته‌اند، که در ...

در زمینه‌های متفاوتی مورد ارزیابی که بررسی قرار گرفته و معماری به عنوان کالبدی برای زندگی انسان می‌تواند یکی از مهم‌ترین زمینه‌های بروز آن باشد. معماری ایران که یکی از غنی‌ترین نمونه‌های معماری بومی با دستاوردهای فرمی و نیارشی قابل ذکر در جهان است، در گذر از دوران اسلامی به یکی از نمونه‌های موفق معماری مفهومی، معناگرا و عرفانی بدل شد. در عین حال تأثیر کالبد و فرم معماری به عنوان ظرف مکانی که مع...

باور و اعتقاد چه در شکل­دهی به زندگی و چه نقشی که در جنبه معنوی زندگی انسان­ها ایفا می­کند عاملی اساسی در صورت­بخشی به معماری به شمار می­رود. بدین ترتیب معماری مکان کالبدی اندیشه و باور اعتقادی انسان متعلق به آن می­گردد. در دوره صفویه که امتزاج تفکر شیعی با اندیشه عرفانی به همراه اندیشه فلسفی است مکتب اصفهان را به‌وجود می­آورد که نقش مهمی در آفرینش هنری این دوره داشته‌است. ازآنجایی‌که مساجد (خص...

سبک شناسی معماری ایرانی کاستی¬ها و ناگفته¬های بسیار داشته است. شیروان یکی از شیوه های معماری اسلامی ایران در شمال آذربایجان است که تا کنون در ایران به کفایت معرفی نشده است. همچنین در جمهوری آذربایجان، به دلیل تأثیر نظام فکری- سیاسی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی سابق، سبک شناسی معماری اسلامی گسسته از تاریخ و هنر ایرانی و فرهنگ اسلامی تحلیل و بررسی شده است. بررسی آثار معماری به جای مانده از شیو...

این پایان نامه مشتمل بر 5 فصل می باشد . در فصل اول ، شرح مسئله بیان گردیده که مساجد و مجموعه ای با کاربریهای مختلف مذهبی – فرهنگی که وابسته به مسجد بوده و جهت استفاده تمام اقشار جامعه می باشد با هویت شاخص در کنار امامزاده صالح قرار گرفته و البته در این میان حریم گذاری بر مکانهای ارزشمند موجود نیز صورت گیرد . جهت دستیابی به تاریخچه ، روش تحقیق تفسیری – تاریخی و جهت توصیف فضاها از روش کیفی استفاد...

بیان مسئله: مسجد نصیرالملک شیراز، که در منابع مکتوب معماری، مسجدی متمایز توصیف شده، سالهاست به یکی از کانون‌های گردشگری شهر شیراز تبدیل شده و به نظر می‌رسد که کارکرد عبادی خود را از دست داده است. تمایز این مسجد از مساجد هم‌دورۀ خود یا مساجد با قدمت تاریخی بیشتر در شیراز احتمال این فرض را ایجاد می‌کند که ویژگی‌های معمارانۀ این مسجد سبب این تمایز است. ویژگی‌هایی که با تغییر و یا تشدید الگوهای رای...