یکی از مسائل بسیار مهم و اساسی که در کانون توجه دین داران قرارگرفته و هماره با آن سروکار داشته اند، بحث فهم دین است که برای رسیدن به این مهم لازم است به بررسی تأثیر مبانی معرفت شناسی در فهم دین پرداخته شود. امروزه معرفت شناسی شاخه ای بسیار مهم در فلسفه است که معمولاً با مباحثی مانند قلمرو، منابع، اعتبار و ماهیت معرفت، یا علم سروکار دارد. معرفت دینی اطلاع و آگاهی انسان از دین است، انسان برای شناخ...

مکتب گنوسی از مهمترین مکاتب دینی-عرفانی سده‌های اول پیشامسیحی و پس از آن است که شالوده‌ای از بنیادی‌ترین اندیشه‌های معرفتی و فلسفی آن روزگار را در نظام الهیاتی خود دارد. اندیشه‌هایی چون ثنویت، هبوط روح، معرفت شهودی و نظریۀ نجات و رستگاری. دراین مقاله تلاش شده تا ضمن تبیین ساختار کلی اندیشۀ گنوسی و چگونگی شکل‌گیری آن در مقام نحله‌ای فکری وتأثیرگذار، به مهمترین مبانی این مکتب در باب موضوعاتی چون ...

یکی از مسائل مهم و شاید مهم ترین مسأله در باب جایگاه هنر در اسلام، مسأله امکان یا امتناع معرفت یا تفکّر هنری در آن است. مسأله این است که آیا تفکّر اسلام می توانسته منشأ تفکّر هنری باشد؟ به عبارت دیگر آیا میتوان پرسش از «نظر هنری » در اسلام کرد؟ آیا معرفت هنرس در اسلام داریم؟ اگر پاسخ به این سؤال منفی باشد، درباره آثار موجود هنری در عالم اسلام از معماری تا خطّاطی چه می توان گفت؟ در این مقاله ابتدا آ...

تربیت به طور عام و تربیت دینی به طور خاص در هر نظام آموزش و پرورش، متأثر از دیدگاه هاست، پژوهش و نقادی این دیدگاه ها و پیش فرض های حاکم بر آنها، می تواند نظام های تربیتی را از آسیب نگه دارد. پرداختن به هویت تربیت دینی و جایگاه تجربه دینی در این حوزه با تأمل در جریانات اسلامی یک امر ضروری است. هدف از این پژوهش تبیین تربیت دینی بر اساس رویکرد تجربه دینی و نقدو بازسازی آن بر اساس آموزه های اسلامیا...

شلایرماخر، حقیقت دین را به احساس یا شهود وابستگی به «امر متعالی» تفسیر می کند. پیروان او نیز تفصیل های قابل توجهی از این اندیشه ارائه کرده اند. براساس این رویکرد، «دین»، ادراک غیر قابل بیان و تفسیری است که تجربه گر، آن را در عین هستی خود می یابد. ازاین رو می توان گفت ادراک تحقق یافته در تجربه دینی ـ که متعلق به امر متعالی است ـ از سنخ علم شهودی یا حضوری است، نه از جنس علم حصولی و مفهومی. این دی...

چکیدهاستیس در جایگاه یک فیلسوف انگلیسی تحلیل زبانی، دین را همسان با عرفان دانسته و گوهر آن را تجربه عرفانی می داند. وی تجربه عرفانی و به تبع آن، گزاره های دینی را در قالب زبان بشری و عقل مفهوم ساز، غیرقابل بیان و توصیف ناپذیر می داند. استیس هستی را دارای دو ساحت طولی زمانی و لازمانی می داند که هر مرتبه دارای زبان خاص خویش است. عالم زمانی را قلمروی عقل مفهوم ساز متناهی می داند اما دین را متعلق ب...

در این رساله دو دیدگاه متفاوت را درباره معرفت دینی مورد بررسی و تحلیل قرار داده ایم. در ابتدا دیدگاه سید حسین نصر که نماینده مکتب سنت گرایی می باشد و سپس دیدگاه عبدالکریم سروش طرفدار نوعی نواندیشی دینی را بیان می کنیم. سنت گرایان، قائل به اصولی همچون اعتقاد به حکمت خالده، گرایش به عرفان و تصوف، کثرت گرایی دینی و وحدت متعالی ادیان می باشند. نصر معرفت را کاملا عرفانی و شهودی تلقی می کند و معتقد...

آنتونی کنی، بر آن است که تجربه های دینی حجیت معرفت شناختی ندارند. استدلال او، بر تحلیل ماهیت تجربة دینی مبتنی است. از نظر او، تجربة دینی یا ادراک حسی است یا ادراک غیر حسی. با توجه به این که نمی توان تجربة دینی را ادراک حسی دانست، لاجرم باید ادراک غیر حسی باشد؛ اما ادراک غیر حسی دانستن تجربة دینی، مستلزم آن است که نحوه ای از وحی باشد و لازمة وحی دانستن تجربة دینی، فرض وجود خدا پیش از تحقق تجربة ...

امروزه با تفوق مباحث هستی شناسی بر معرفت شناسی و طرح ناگذرایی وجودی، فرافعلیت و فرونکاستن واقعیت به فعلیت و حادثه قابل مشاهده و طرح لایه لایه بودن واقعیت، ناگزیر اعتراف به موجودی مطلق می شود که برخلاف مشروط و ممکن بودن هر شیئی، شرطِ بلاشرط و مطلقِ هر شرط و امکانی به شمار می رود. لزوم توجیه پذیری مابعدالطبیعی آرمان های بشری، زمینه مستعد تاریخی دین در پذیرش این آرمان ها، توجه به رابطه مفهومی خدا و ...

پرسش از صدق، به عنوان پرسش اصلی، راهنمایی برای ورود به اندیشه‌های ویتگنشتاین است.او می‌کوشد تا نشان دهد که زبان شناسی، معرفت شناسی، و هستی شناسی با یکدیگر سازگارند. اگرچه از دیدگاه او نمی‌توان به ﭘرسشی وجود شناختی پاسخیمعرفت شناختی داد. و یا به عکس، گزاره‌ای وجود شناختی نمی‌تواند پاسخی برای یک پرسش معرفت شناختی باشد، اما، نباید نتایج حاصل از حوزه‌های گوناگون با یکدیگر متناقض باشند. ویتگنشتاین ...