بر دو مبنای ذهنی و عینی استوار است. بعدی را که بر « تواناییِ اثرگذاری بر دیگران » قدرت » و بعدی را که مبنای عینی دارد « قدرت معنوی » مبنای ذهنی استوار استمی نامیم. در گذار از قاجار به پهلوی، هم قدرت تشکیلاتی و هم قدرت « تشکیلاتی معنوی روحانیت دستخوش تحول شد. تحول در قدرت معنوی روحانیت آن بود که با مواجه شد و تحول در قدرت تشکیلاتی روحانیت افول « ملی گرایی » رقیبی تازه به نام آن قدرت بود. به این ت...

هدف: بررسی کمی و کیفی اسناد تصویری بازمانده از ایران قدیم با موضوع معماری و شهرسازی. روش: تحلیل مدارک آرشیوی، بررسی های باستان شناسی، تاریخ مکتوب و تاریخ معماری. یافته ها: این تحقیق نشان از تفاوت در تعدد و کیفیت مدارک تاریخی تصویری دارد. همچنین با وجود تکثر اسناد در برخی مقاطع، از برخی دوران تاریخی سند تصویری زیادی موجود نیست. بیشتر مدارک تصویری به دست آمده از دوره تاریخی پیش از اسلام به حوزه ه...

بلدیه آﻳﻴﻨﮥ تمام‌نمای آمال و خواست‌های محلی به شمار می‌رفت. ساﺑﻘﮥ شکل‌گیری بلدیه در ایران به دوران پیش از مشروطیت و عصر ناصری بازمی‌گشت. بااین‌حال، شکل‌گیری بلدﻳﮥ شیراز به‌صورت رسمی به سال 1286ش/1907م بازمی‌گردد. در دوران قاجار بلدیه شیراز اسمی بی‌مسما بود که فراتر از تنویر و تنظیف، آن هم به‌صورت ناقص، کاری انجام نداد. شیراز شهری سنتی بود که کوچه‌هایی تنگ و باریک داشت و در شب نیز اثری از روشنای...

پس از تغییر حکومت و تأسیس سلسله پهلوی در ایران و تأسیس دانشگاه در کشور طبیعی بود که فعالیتهای دانشجویی شکل گیرد. این فعالیتها در ابتدا صورت صنفی و عمدتاً رفاهی داشت و به مرور که رژیم پهلوی در مقابل این خواسته‌ها از خود واکنش نشان داد، جنبش دانشجویی جایگزین فعالیتهای دانشجویی شد که برای رژیم پهلوی مشکلاتی را به همراه داشت. جنبش دانشجویی در تعامل با جریانات سیاسی موجود در جامعه و تحت...

در این مقاله عملکرد امنیه، در نقش نیروی نگهبان نظم و امنیت در روستاها و راه‌ها و متصدی مبارزه با قاچاق، در روزگار پهلوی اول بررسی شده است. امنیه و نظمیه وظایف معینی، مانند برقراری نظم و امنیت در ﻣﻨﻂﻘﮥ استحفاظی خود، عهده‌دار بودند. در دوران پهلوی اول بیشترِ مناطق فارس با نیروی امنیه، در نقش نیرویی نظامی، سروکار داشتند و نظمیه تنها در قصبات مهم فارس، آن هم نه در تمام دورﮤ پهلوی اول، وجود داشت. امن...

در مقالهء حاضر به بررسی جادو در برخی از آیین های کهن بشری پرداخته ایم. سپس برخی از مظاهیر جادو را مورد نظر قرار داده و بخشی از مضامین مربوط به آن را که در برخی از متون در ادبیات فارسی به کار رفته است، آورده ایم. نکتة مهئم آن است که بررسی جادو و مظاهر آن و دانستنی نکات ادبی به کار گرفته شده دربارهء جادو برای فهیم بخشی از مشکلاب ادبی مندرج در متولب نظم و نثر فارسی لازم و بایسته است.

در سال‌های 1341 و 1342 که روحانیون ایران با پیشگامی آیت‌الله خمینی به مخالفت با اقدامات حکومت پهلوی برخاستند، منویات کلی آنان ازسوی حوزه‌ی علمیه‌ی نجف مورد حمایت و پشتیبانی قرار گرفت. در این میان، مواضع حمایتگرانه و همدلانه‌ی آیت‌الله خویی بیش از سایر علمای این حوزه بود و موجب دلگرمی روحانیان داخل ایران می‌شد. در این مقاله، مواضع ایشان دربرابر مسائلی چون مصوبه‌ی دولت اسدالله علم، رفراندم شاه، د...

در تاریخ معاصر ایران حاکمان بسیاری پا به عرصه گذارده اند و هر یک برای خود ویژگی های خاصی داشته اند. دوران حکومت پهلوی اول نیز دارای ویژگی های خاص خودبود که این دوره تاریخی را از ادوار دیگر مستثنی می ساخت. اگرچه دوره رضاشاه پهلوی را دوره ای از رشد مدرنسیم، توسعه دستگاه اداری، ایجاد ارتش منظم و گسترش سواد عمومی می دانند اما نباید از نظر دور نگاه داشت که پایه اصلاحات دوره رضا شاه پهلوی در حرکت های...

پس از جدایی افغانستان از ایران، این دوکشور به عنوان دو واحد مستقل سیاسی، همواره متأثر از جریانات و تحولات داخلی و دخالت های سیاسی و فرهنگی بیگانگان نتوانستند در عرصه های اجتماعی و به ویژه حوزه ی روابط فرهنگی به تعاملی هم سو و سازنده دست یابند. دامن زدن به اختلافات متعدد سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به ناچار سطح روابط اجتماعی – فرهنگی دو کشور با وجود تمامی اشتراکات از دین تا فرهنگ و زبان را دچار لطم...

سلطنت ناصرالدین‌شاه با ایجاد اصلاحات سیاسی و اجتماعی در ایران همراه بود. ازجمله این اصلاحات تغییر در ساختار پستی کشور را باید نام برد. ورود تمبر به کشور تغییرات بنیادینی در زﻣﻴﻨﮥ ارتقاء نظام پستی به وجود آورد و عاملی برای تسریع روند اداری پست شد. در ابتدا تمبر نشان‌دهندﮤ کراﻳﮥ پستی بود و کارکردی اقتصادی داشت. در اواخر دورﮤ ناصرالدین‌شاه، کارکردهای دیگری برای تمبر در نظر گرفته شد و کارکردهای سیا...