عرفان عبارت است از علم به خداوند از حیث اسماء و صفات و افعال و مظاهرش و علم به احوال مبدأ و معاد و به حقایق عالم و چگونگی بازگشت آن حقایق به حقیقت واحدی که همانا ذات احدی حق تعالی است و تلاش برای رها ساختن نفس از تنگناهای قید و بند جزئیت و پیوستن به مبدأ خویش و... . پژوهش حاضر با هدف شناسایی آراء و عقاید دو عارف شیعی بزرگ جهان اسلام، میرزا جواد آقا ملکی تبریزی (در اسرار الصلاه) و محمد علی شاه...

صائب تبریزی از شاعران بزرگِ عصرصفوی است. اشعار صائب، تحت تأثیرِ آموزه های دینی و اخلاقی قرارگرفته است. موضوع اصلی این پژوهش بررسی مولّفه های اخلاقی در سه جلد اول دیوان صائب تبریزی است. به همین منظور ابتدا ابیاتی را که در آن ها فضایل یا رذایل اخلاقی مطرح شده بود، استخراج و پس از این مرحله، ابیات را طبق موضوعات اخلاقی دسته بندی کرده ایم. سپس هریک از موضوعات را به زیرشاخه های گوناگون تقسیم نموده و مو...

نماد، از نظر لغوی به معنای اظهار و بیان نمودن غرض و ابزاری دارای ارزش های فرهنگی است و شاعر آن را به خدمت می گیرد تا منظور خویش را از طریق آن بهتر بیان کند. نمادها امروزه، در ادبیات اهمیت ویژه ای یافته اند . آن ها انواع گوناگونی دارند و بکارگیری آن نزد شاعران مختلف، متفاوت است. استفاده از نماد در شعر به شاعر فرصت می دهد تا آن چه را که از دیده ی دیگران نهان مانده، هوشمندانه از درون پدیده ها بیرو...

رویکرد جامعه شناختی یکی از رویکردهای مهم در نقد آثار ادبی است. شیوه جامعه شناختی در نقد ادبی، تعامل میان محیط اجتماعی نویسنده و آثار ادبی را مورد مطالعه قرار می دهد و نشانه هایی از منشأ اثر را بازنمایی می کند. داستان به دلیل اینکه شخصیت هایش از افراد عادی جامعه هستند و اتفاقات آن نیز حوادث معمول و واقعی جامعه است مورد توجه جامعه شناسان ادبی قرار گرفته است. محمدعلی جمالزاده و زکریا تامر دو تن از...

تحقیق و تعمّق در باورهای عامیانه ، کلید فهم و دریافت آثار ادبی است و می تواند پرده از اسرار افکار یک متن بردارد و خواننده را به دنیایی با کشف های هنری و لذت های ادبی وارد کند . به دلیل کوتاه بودن عمر برخی از باورهای عامیانه و عدم کاربرد آن ها در عصر حاضر ، ایجاب می کند که آن ها را از لابه لای آثار جستجو کرد و با نگاشتن ، آن ها را به بند ماندگاری کشید ؛که بی دانستن برخی از این مطالب ، فهم بعضی از...

محمّدعلی بهمنی، شاعر و ترانه سرای معاصر (1321 هـ. ش) سرودن شعر را از نوجوانی آغاز کرد و هم اکنون صاحب آثار منظومی در قالب های متعدّد و زمینه های فکری متنوّع است. دیدگاه او نسبت به شعر و بویژه غزل کاملاً روزآمد است. وی از بزرگترین غزلسرایان معاصر به شمار می رود که در ویژگی های غزلش، آن را تا سرحدّ سبک شخصی، متفاوت می سازد. او از سال 1350 تاکنون، مجموعه های متعدّدی را در قالب های متنوّع شعری بویژه غزل ب...

فرمالیسم روسی از مکاتب نقد ادبی است که به بررسی ادبیات از دیدگاه زبان‎شناسی می‎پردازد. به اعتقاد فرمالیست‎ها یک اثر هنری با توجه به تمهیداتی که در استعمال زبان و طرز بیان خویش به کار می‎‎برد از دیگر آثار متمایز می‎شود. فرمالیست‎ها برای آنکه نشان دهند تمهیدات ادبی چگونه نتایج زیباشناسانه به بار می‎آورند و به متن ادبیت می‎بخشند به ارائه نظریاتی چون آشنایی‎زدایی، برجسته‎سازی، هنجارگریزی، قاعده‎افز...

مطالعه حاضر به بررسی تطبیقی مفاهیم شخصیت‌شناسی و مضمون‌شناسی در داستان «امیرارسلان نامدار» اثر محمدعلی نقیب الممالک، نویسنده ایرانی قرن نوزدهم و «اسکریکر» اثر کریل چرچیل، نمایشنامه‌نویس انگلیسی قرن بیستم اختصاص یافته است. پژوهشگران با استفاده از روش کیفی و تحلیل محتوا، ابتدا به بررسی نوع ادبی هر کدام از آثار ادبی پرداخته و سپس شخصیت‌های اسطوره‌ای، مضمون‌شناسی ادبی و در نهایت م...

چکیده یکی از علومی که امروزه در غرب مطرح است، و البته پیشینة آن به قرن چهاردهم می‌رسد، علم هرمنوتیک است؛ دانشی که مشغلة فکری بسیاری از متفکران و فیلسوفان است. نخست‌بار شلایر ماخر هرمنوتیک را، که در فارسی بیش‌تر به «تأویل» ترجمه می‌شود، در مورد کتاب‌ مقدس به‌کار برد و سپس دامنه‌اش به تمام تجربه‌ها و شئونات بشری کشیده شد. به‌طوری که امروزه هرمنوتیک در تمامی رشته‌ها و دانش‌های بشری، حتی علمی چون ...

یکی از ویژگی‌ها و اختصاصات مهم شعری سبک شاعران آذربایجانی و ارّان کاربرد اصطلاحات و مضامین علمی و کمک‌گرفتن از آن‌ها برای مضمون‌سازی است؛ چنان‌که بیشترین مضامین و اصطلاحات علومی، مانند نجوم، طبّ، گیاه‌شناسی، داروشناسی، در آثار شاعران این سبک دیده می‌شود. در این مقاله، اصطلاحات، تشبیهات، استعارات و مضامین ساخته‌شده با برخی احجار کریمه (شامل الماس، پیروزه، درّ، عقیق، لعل، و یاقوت) بررسی شده و مسائل ...