میرزا کاظم طبیب یزدی شاعر و طبیب برجسته امّا گمنام عصر قاجار از خاندان حکیمان کرمان و منسوب به شجرۀ ناظم‌الأطباء کرمانی است. دیوان شعر ایشان در قالب نسخـۀ خطّی منحصربه‌فردی در میان فرزندان و نوادگان وی به یادگار مانده است. در غزلیّات میرزا کاظم التزام ویژه­ای به چشم می­خورد که به نظر می­رسد باید خود او را مبدع این نوع التزام دانست. التزام، اعنات یا لزوم ما‌لا­یلزم صنعتی از صنایع بدیع لفظی است که د...

در پژوهش حاضر به‌منظور احیا و حفظ فرهنگ و هویّت ملی و قومی و نیز کمک به غنای زبان و فرهنگ کشور از طریق شناخت و تحلیل گویش‌ها و لهجه‌های گوناگون، پس‌از ذکر مقدمه، پیشینۀ پژوهش و سپس کلیاتی دربارۀ گویش راجی و لهجۀ طرقی (رایج در شهر طرق‌رود از توابع شهرستان نطنز در استان اصفهان)، شش فعل مختلف را به‌صورت تصادفی و شامل اقسام ساده، مرکّب، پیشوندی، مجهول، لازم (ناگذر)، متعدی (گذرا) و ربطی برگزیده و آن‌ه...

در این پژوهش با تحلیل ساخت تصریفیِ بیش‌از 200 فعل از کردیِ گورانی، به بررسی پسوندها و پیشوندهای تصریفیِ فعل در این گویش از زبان کردی و مقایسۀ آن با زبان فارسی معیار پرداخته می‌شود. این فعل¬ها در زمرۀ رایج¬ترین و پرکاربردترین فعل¬های ساده در این گویش هستند. روش انجام این پژوهش از گونۀ توصیفی، تحلیلی و تطبیقی است و ما یافته‌های خود را در دو گروه پسوندها و پیشوندهای فعلی، دسته‌بندی کرده‌ایم. پسوندها ...

رابطه ی میان نمود، زمان دستوری و وجه در ساخت های فعلی در بسیاری موارد رابطه ای مستقیم نمی باشد و در واقع رابطه ی مستقیم میان صورت و نقش معنایی- منظوری آنها حاکم نیست. این عدم تطابق نه تنها در زبان فارسی بلکه در بسیاری زبان های دنیا قابل مشاهده است. گستره ی تحلیل حاضر بر ساخت های خودایستا در زبان فارسی استوار است. در تحلیل مقوله ی نمود از آن به عنوان مقوله ای صوری و معنایی یاد شده است و سپس تقاب...

این مطالعه به بررسی کارکرد پسوند تصر‌یفی «- ی» در فارسی نو اختصاص دارد. هدف مقاله شناخت مفاهیمی است که در فارسی متقد‌م با این تکوا‌ژ کد‌گذاری شده‌ و تغییراتی که اکنون در آن صورت گرفته است؛ به علاوه علت تغییر و تشخیص عنصر یا عناصر زبانی جایگزین آن‌ را نیز پیگیری می‌کند. نتیجة مطالعه حاکی از این است که تکوا‌ژ مورد بررسی در موارد‌ی که بیانگر دو مقولة دستوری نمود تکرار‌شونده و وجه شامل وجوه التزامی...

خرده‌جمله سازه‌ای با ساختار [NP XP] است که متمم افعال خاصی همچون «پنداشتن» و دیگر افعال هم‌معنی آن واقع می‌شود. زنجیرۀ مذکور در برخی زبان‌ها همچون سوئدی، انگلیسی، عربی، فرانسوی و فارسی سازه‌ای تحت عنوان «بند کوچک» یا «خرده‌جمله» تشکیل می‌دهد. در توصیف این بندها، خرده‌جمله‌ها بندی فاقد فعل خودایستا، متمّم‌ساز و تصریف معرّفی می‌شوند که ساختار آنها به صورت [NP XP] است. (XP) در این بندها می‌تواند گرو...

یکی از خواست­ های تاریخی جنبش مشروطه ­خواهی، تساوی افراد اهالی مملکت در برابر قانون بود. نقض اصل برابری، عامل فساد و تباهی حقوقی سلطنت مستقل بود. در پاسخ به این خواست تاریخیِ ملی، متمم قانون اساسی مشروطه در یک اصل این طلب تاریخی را بازتاب داد. بیان این اصل با مخالفت های گروه­هایی از جامعه مواجه شد. این گروه­ها از یک سو برابری در مقابل قانون را با امتیازات طبقاتی و صنفی خود معارض و مخالف می­دیدند...

  انقلاب مشروطه را می‌توان نوعی کنش جمعی برای بازسازی الگوی کسب و اعمال قدرت سیاسی از طریق رسمیت و اعتبار بخشیدن به تعریف جدیدی از قدرت سیاسی دانست. به‌منظور توجیه و تأسیس الگوی جدیدی برای کسب و اعمال قدرت سیاسی، می‌بایست تعریف تازه‌ای از قدرت سیاسی بیان و توجیه می‌شد. این مهم در قالب تدوین و تصویب (متمم)قانون اساسی مشروطه‌انجام شد. فصول و اصول مختلف (متمم)قانون اساسی مشروطه به‌نوعی دربرگیرند‌ه...

در این پژوهش با تحلیل ساخت تصریفیِ بیش از 200 فعل از کردیِ گورانی، به بررسی پسوندها و پیشوندهای تصریفیِ فعل در این گویش از زبان کردی و مقایسۀ آن با زبان فارسی معیار پرداخته می شود. این فعل¬ها در زمرۀ رایج¬ترین و پرکاربردترین فعل¬های ساده در این گویش هستند. روش انجام این پژوهش از گونۀ توصیفی، تحلیلی و تطبیقی است و ما یافته های خود را در دو گروه پسوندها و پیشوندهای فعلی، دسته بندی کرده ایم. پسوندها ...

از جمله مهم ترین دغدغه­های مدرسان و پژوهشگران فعال در حوزه ی آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان، آموزش زمان های دستوری است. اولویت­بندی زمان های دستوری براساس «بسامد تکرار» می تواند تا حد زیادی به تسهیل یادگیریِ زبان آموزان کمک نماید. در این پژوهش، مقایسه ی میزان بسامد زمان های دستوری در دو گونه ی «فارسی نوشتاری» و «فارسی گفتاری» صورت پذیرفته است. بدین منظور، گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی دان...