خرافه عبارت است از باورهای باطل و بی اساس که فاقد مبنای علمی و عقلی می باشند. تجربه نشان داده در هر عصر خرافه وجود داشته اما هر بار با رنگ و نام دیگری ظهور یافته است از طرفی هر اندازه علم گرایی و استدلال در جامعه ای بیشتر حاکم شده دامنه خرافات در آن جامعه کمتر شده است، از آنجا که مرز بین خرافه و واقعیت کمرنگ شده و همچنین عقلانیت مقابل خرافه گری است لذا لازم است معیاری برای عقلانیت یافت شود تا ب...

فطرت یا به عبارت دقیق تر فطرت انسانی از جمله مباحثی است که در همه کتب آسمانی خصوصاً قرآن کریم وجود دارد که توجه و شناخت آن نه تنها به خودشناسی که نهایتاً به خداشناسی منجر می شود. وجود فطرت خدادادی و غیر اکتسابی، باعث ایجاد معرفت و گرایش خاصی نسبت به خداوند متعال در وجود انسان می گردد. دانشمندان اسلامی با الهام از قرآن و حدیث «نظریه فطرت » را در کتب تفسیر و کلام و اخلاق مورد توجه قرار داده و به آ...

شناخت سرشت و فطرت انسانی یکی از مباحث بسیار اساسی قرآن مجید، سنت مأثور، عرفان و فلسفة اسلامی است. با توجه به شناخت فطرت، حقیقت و ماهیت انسان از دیگر انواع حیوانات متمایز می‌گردد. نویسندة مقاله، در این جستار کوشیده تا ماهیّت «سرشت» انسان و چگونگی «سرنوشت» آدمی را از دیدگاه علامه طباطبائی ارائه نماید. علامه در آثار گوناگون خویش، به‌ویژه در تفسیر المیزان، در باب سرشت و سرنوشت انسانی مباحث ژرفی دارد...

بازخوانی عالم واقع با توجه به مفهوم وامکانات" فطرت " درگاه های بسیاری را بر اندیشه ی ما خواهد گشود . امروزه در گیر و دار مشکلات عدیده ی مادی و معنوی ای که فرارویزمانه و جامعه ی ماست ، استلزام چنین رویکردی بیش از پیش احساس می شود چرا که در چنین وضعیتی ما شاهد این امر هستیم آنچه بیش از همه مورد اغماض قرار گرفته است بحث " رعایت انسان " است . بازگشت به استعدادها و اندیشه ی فطرت گرا به معنای مهیا کر...

موضوع فطرت در میان اندیشمندان و ادیان الهی بویژه اسلام همواره در کانون توجه بوده است. فرهنگ نیز به عنوان معرفت مشترک مکتسَب، قریب یک ونیم قرن است که در حوزه علوم انسانی بویژه علوم اجتماعی مورد نظر است. با وجود این دیدگاه ها درباره مناسبات فطرت و فرهنگ بر یکدیگر متفاوت است؛ برخی فطرت آدمی را هنگام آفرینش انسان فعلیت یافته دانسته؛ هرگونه اثرگذاری سازنده فرهنگ بر فطرت را نادیده انگاشته اند. دسته ای...

شناخت قلمرو کارآیى دین در زندگى فارغ از انگیزه‌هاى انسانى از نگاه علامه طباطبایى مورد بررسى و نقد قرار گرفته است.  نویسنده، با طرح پرسشهایى راجع به نقش و کارکرد دین در زندگى اجتماعى از ضرورت شناخت دو مقوله انسان و دین براى پاسخ به آن پرسشها سخن گفته است. سپس دیدگاه انسان شناختى علامه طباطبایى را در سه محور فطرت، عقل و سعادت مطرح نموده، به این نتیجه مى‌رسد که ویژگى فطرت آدمى عقل اوست و عقل به ت...

در این جستار کوشش شده است با رجوع به نمونه های برجسته از ادبیات کودک، به بررسی تطبیقی مفهوم خدا در ادبیات کودک ایران و آمریکا در ابعاد دینی، روان شناختی و فلسفی پرداخته شود. ازآنجاکه کودک قادر به درک مفاهیم انتزاعی نیست، در هر دو ادبیات سعی شده خدا به صورت عینی تداعی شود؛ از این رو، از پدیده های عینی مانند طبیعت استفاده شده است. در هر دو ادبیات، خدا با صفات جمال و جلال معرفی می شود و در مواردی ...

یکی از مهمترین مباحث فلسفه دین، میحث منشأ اعتقاد به خدا است. درباره منشأاعتقاد به خدا دیدگاه های گوناگونی وجود دارد که مهمترین این دیدگاه ها، دیدگاهی است که منشآ اعتقاد به خدا را "فطری" می داند. در این پژوهش تلاش کرده ایم "فطری" بودن منشأ اعتقاد به خدا را از دیدگاه پلنتینگاو استاد مطهری -دو متفکر جهان غرب و اسلام- بررسی نماییم. این دو متفکر هر دو منشأ اعتقاد به خدا را غیربرهانی و "فطری" می دانن...

سعادت و شقاوت مسأله چندتباری است ودرحوزه های مختلف حدیث،تفسیر،فلسفه،کلام،اخلاق وفلسفه اخلاق موردبحث است . هر انسانی به حکم فطرت، طالب سعادت و از شقاوت گریزان است. به رغم تمام اختلاف هایی که در تفسیر سعادت و شقاوت و جود دارد، می توان گفت، سعادت واقعی انسان همان کمال و غایتی است که انسان برای وصول به آن آفریده شده است .از دیدگاه اسلام آن غایت نهایی، خیر مطلق است که مقصود و غایت حرکت همه موجودات ع...

علامه طباطبایی در المیزان، روایتی از نسبی گرایی اخلاقی را مطرح کرده، به نقد و بررسی آن می پردازد؛ نسبی نگری ای که به هیچ اصل اخلاقی جهان شمولی باور ندارد و اخلاق را تابع اهداف و شرایط متغیر اجتماعی و فرهنگی می داند. پرسش پایه این جستار این است: علامه طباطبایی چگونه و بر پایه چه پایگاه فکری ای نسبی نگری اخلاقی را  نقد می کند؟ دستاورد پژوهش حاضر این است که علامه سه نوع مغالطه را در ادعای نسبی گرا...