نظریه مکان مرکزى از ابداعات والتر کریستالر، جغرافیدان پرآوازه آلمانى است که براى اولین بار در کتاب او با عنوان «مکان‏ هاى مرکزى در جنوب آلمان» چاپ 1933، طرح شده است. نقطه یا مکان مرکزى به مکانى گفته مى‏ شود که کالا و خدمات را در اختیار نواحى حول و حوش خود قرار مى‏ دهد و از این نظر براى مناطق متعددى مرکزیت دارد و منبع مایحتاج آنها به حساب مى‏ آید. در واقع این نظریه در جهت پاسخگویى به علت توزیع ف...

رشد پراکنده‌رویی شهری به‌ویژه در نواحی پیرامونی کلان‌شهرها یکی از مسائل بغرنج در سیاستگذاری توسعة فضایی مناطق کلان‌شهری است. هدف مقالة حاضر بررسی و تحلیل عوامل اقتصادی- اجتماعی و سیاسی مؤثر بر رشد این پدیده در قالب نظریه‌های مختلف رقیب است. به‌نظر می‌رسد تنها با آگاهی و درک از عوامل مولد این پدیده و شناخت اثرات زیست محیطی آن است که می‌توان ابزارهای کارآمد و مناسبی را برای سیاستگذاری توسعة فضایی...

تصمیم گیرى، مهمترین چالش مقابل کارشناسان و متخصصان در حل مسائل حوزه هاى گسترده برنامه ریزى شهرى و منطقه اى است. مسائل تصمیم گیرى چند معیاره، معمولاً شامل مجموعه اى از موقعیت هاى مکانى است که باید براساس چندین معیار مختلف ارزیابى شوند. رویکرد گروهى، تصمیم گیرى را به عنوان یک فرآیند تکاملى مى نگرد که با استفاده از بحث، استدلال و اجماع نظر از یک گفت و گوى به شرح پرسش مى پردازد. منطق بررسى این...

در قسمت اعظم کره زمین، چشم اندازى که اکنون در معرض دید است عمدتا مصنوع تفکر و ساخته و پرداخته دست انسان است. برخورد و اثر انسان در محیط طبیعى به طور روزمره و آشکار فضاهاى جغرافیایى را دگرگون ساخته است. اثر تجمعى جمعیت انسانى در طول زمان و به ویژه با استفاده از تکنولوژى در دهه‏ هاى پایانى قرن بیستم این تغییرات را بسیار سریع نموده است. چگونگى رابطه انسان با محیط طبیعى در محتواى دانش جغرافیا مورد ...

شهرنشینى شتابان در نتیجه رشد جمعیت و مهاجرت از روستا به شهر، فرایندى بحرانى در نواحى شهرى محسوب مى‏ گردد. این مطالعه، پویایى چشم ‏انداز را با استفاده از تصاویر چند زمانه ماهواره ‏اى دو شهرنفتى یعنى هاستون از ایالت تکزاس در ایالات متحده و داکینگ از ایالت هیلونگجیانگ در چین، بررسى مى‏ نماید. اگر چه هر دو شهر تحت زمینه ‏هاى متفاوت اجتماعى- سیاسى قرار داشته‏ اند، اما توسعه آنها در 50 سال اخیر بر پا...

این مقاله مقدماتى از ارزیابى وضعیت آلودگى هوا در یک منطقه شهرى ارائه مى‏ نماید. نویسنده، سیستم اطلاعات جغرافیایى (GIS) را که مدل توزیع وسایل نقلیه، مدل انتشار مواد آلاینده، مدل روند پیشرفت و داده‏ هاى مربوطه را ترکیب مى‏ کند. به منظور تخمین انتشار و توزیع فضایى آلاینده ‏هاى ترافیک در  Taichungتایوان بکار برده است. این مدل نه تنها مى‏ تواند موقعیت دقیق آلودگى را تجزیه و تحلیل کند، بلکه مى‏ تواند...

با توجه به نحوه شکل­گیرى شهر­هاى ایرانی- اسلامى، مراکز تاریخی شهر­ها داراى نقش حیاتى بوده و از اهمیت زیادى برخوردار هستند. این مراکز، به دلیل مرکزیت جغرافیایی، سهولت دسترسی، مرکزیت ثقل اقتصادی و ویژگی­های تاریخی- فرهنگی دارای پتانسیل بالقوه بالایی می­باشند؛ اما علی‌رغم ویژگی­های مثبت قسمت مرکزی شهر­ها، بافت آنها از لحاظ مشکلات کالبدی(فرسودگی)، زیست­محیطی، درهم پیچیدگی بافت و ضعف زیرساخت­ها رنج ...

فرسودگى واقعیتی است که تاکنون بیشتر شهر‌های با سابقه ایران تحـت تـأثیر آن قرار گرفته‌اند. آنچه مسلم است، در اینگونه شهر‌ها، این مساله رشد بافت شـهری را مختـل کرده و افزون بر نابودی بافت‌های درونی، هزینه‌های هنگفتی را با ایجاد بافت‌های نو‌ظهور بر گرده‌ى شهر تحمیل می‌کنـد. بنابراین توجه به بافت‌های فرسوده، لزوم مداخله و رفع ناپایداری آنها، موضوعی جدى و محوری مى‌باشد. در این راستا، رویکرد‌های مرمت...

در شهر گوتنبرگ کشور سوئد، چهار فضاى عمومى شهر که الگوها و میکروکلیماهاى گوناگونى ارائه مى ‏دهند، به منظور ارزیابى اثر میکرواقلیم و وضع هوا برروى مردم در محیط ‏هاى عمومى شهر مطالعه شده ‏اند. روش تحقیق، چند رشته‏ اى و میان رشته‏ اى است و دانشمندانى از سه رشته معمارى، آب و هواشناسى، و روانشناسى را در برمى‏گیرد. این پروژه ‏ها که براساس یک مطالعه موردى مشترک در طول چهار فصل سال انجام پذیرفته است شام...

استان همدان در حال حاضر با داشتن رتبه چهارم گردشگرى وتوریسم در ایران مى‏تواند جایگاه مناسبى را براى بازدید هزاران گردشگر خارجى و داخلى داشته باشد. نگاهى به منابع موجود گردشگرى در استان همدان حکایت از این مهم دارد که این ناحیه کانون گردشگرى یا قطب توریستى است که به صورت یک مجموعه، جمیع عوامل جلب کننده را که ناشى از سلیقه‏ ها و حالات روحى و روانى متفاوت گردشگران مى‏ باشد، دربردارد و تمام شهرستان ...