هدف پژوهش حاضر بیان دقیق یکی از مفاهیم دینی تأثیرگذار در ایجاد فرهنگ و تعهد اجتماعی است. پژوهش با روش اسنادی و کتابخانه‌ای به تحلیل و واکاوی موضوع پرداخته و با پی‌گیری معنای تعرّب و هجرت و با تکیه بر گزارش‌های تاریخی و حدیثی در سیره علوی و رضوی، تلاش کرده است تا به این مهم دست یابد. از یافته‌های پژوهش، تقسیم مسلمانان به مهاجر و اعرابی پس از فتح مکه است. مسلمانان خود را ملزم می‌دانستند برای جهاد ...

چکیده تاکنون در زبان فارسی کتاب‏های گوناگونی با عناوینی چون ضرب‏المثل‏ها‏ی زبان فارسی، امثال و حکم فارسی، فرهنگ عوام، اصطلاحات زبان فارسی، فرهنگ لغات عامیانه، فرهنگ امثال فارسی، زبان کوچه، و غیره تألیف شده است. به طور کلی، از نقصان‏ها و اشکال‏های اساسی و مهم در نگارش این گونه کتاب‏ها تفکیک‏نشدن انواع گونه‏ها‏ی ادبی مشابه، یا به تعبیر دیگر، تفکیک‏نشدن انواع گوناگون عبارت‏های زبانی و خلط آن‏ها با...

تاوردهای مادی و معنوی بشر در طول تاریخ را فرهنگ می نامند. تبادل فرهنگی ملت ها نیز که در طول تاریخ در بستری طبیعی ادامه داشته برای تازه ماندن معارف و حیات فرهنگی بشر امری ضروری است و جامعه ی انسانی را در مسیر سعادت واقعی به پیش می برد. اما آنچه امروزه مشکل ساز شده «تهاجم فرهنگی» یا غلبه ی یک فرهنگ بر سایر فرهنگ هاست که نمونه ی بارز آن روند روبه گسترش تسلط فرهنگ غرب بر سایر فرهنگ ها ـ به ویژه فره...

مطالعه چیستی فرهنگ اخلاقی جاهلیت و واکاوی ابعاد گونه‌گون آن یکی از موضوعات قابل بررسی و زمینه‌ساز شناخت بهتر آموزه‌های قرآن و حدیث است. نظام اخلاقی برآمده از عقیده و تفکر جاهلیت، در نهج البلاغه بازتاب یافته و مواضع امام× در برابر دین و عقیده و اخلاق جاهلی از مجموعه فرمایش‌هایشان کاملاً آشکار است. در این پژوهش فقط فرهنگ اخلاقی جاهلیت از منظر امام مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ نگارندگان می‌کوشند مواجهه...

پس از انقراض حکومت بهمنیان در منطقه دکن، پنج حکومت به نام‌های قطب‌شاهیان، عادل‌شاهیان، نظام‌شاهیان، عماد‌شاهیان و برید‌شاهیان، جانشین آن‌ها شدند که از این میان حکومت قطب‌شاهیان، نظام‌شاهیان و عادل‌شاهیان، شیعه را مذهب رسمی حکومت خود اعلام کردند. سلطان‌قلی قطب‌شاه حکومت قطب‌شاهیان را در سال ۹۱۸ قمری در گلکنده پایه‌گذاری کرد. حکام این سلسله، همواره با دربار صفویه شیعه‌مذهب روابط بسیار خوبی داشتند...

مقاله‌ پیش رو،  می‌ کوشد با بهره‌گیری از اندیشه‌های جامعه‌شناختی، مدلی نظری ـ مفهومی برای توسعه‌ فرهنگی ارائه نماید و به این منظور، با تفکیک دو بخش «هسته‌ فرهنگی مشترک» و «کنش اجتماعی» و تبیین روابط میان این دو، به بررسی مکانیسم عمل فرهنگ در جامعه‌ معاصر پرداخته است. در ادامه، با محوریت همین چارچوب نظری، چگونگی تغییر فرهنگ در جامعه را مورد تبیین و تدقیق جامعه‌شناختی قرار داده است. این کوشش نظری...

استحمام ایرانیان فراتر از کارکرد بهداشتی مرسوم، کارکردهای مختلفی داشت که بررسی و تبیین این ابعاد، میتواند ما را در فهم بهتر تاریخ فرهنگی ایران یاری رساند. از این‌رو، مساله‌ی پژوهش حاضر، بررسی جلوه‌ها، کارکردهای متنوع و ابعاد مختلف فرهنگ استحمام ایرانیان در دوره قاجار است تا به این پرسش پاسخ دهد؛ که استحمام ایرانیان آن عصر از چه ویژگی‌هایی برخوردار بوده؟ در پاسخ، مقاله این مدعا را طرح می‌کند که ...

عصر سامانی، عصر زرّین و رستاخیز فرهنگ اسلامی‌‌ ـ ایرانی و دوران شکوفایی ساختارهای بزرگ فرهنگ و تمدّن اسلامی ـ ‌ایرانی است. این دوره در تاریخ فرهنگ ایران اسلامی، عصر خردگرایی است که اوج ساختار ساختارها در آن بوده است. شعر این دوره با رودکی بالیدن را آغاز کرد، کم‌کم اوج گرفت و شاعران بزرگ دیگری در پی او ظهور کردند. در این گفتار راز زیبایی، ساختارمندی و ماندگاری شعر رودکی بررسی شد و سرانجام مشخّص گرد...