محمول‌های ثانویه[1] از جمله ساخت‌هایی‌اند که در سنت دستورنویسی فارسی مغفول مانده‌اند، اما در چهاردهه مطالعات دستور زایشی کم‌وبیش همۀ گونه‌های آن به‌تفصیل بررسی شده‌اند. محمول‌های ثانویه بر دو گونه‌اند: محمول‌های همامدی[2] و محمول‌های پیامدی[3]. این محمول‌ها بند ناخودایستایی‌اند که ویژگی یا صفتی را به یکی از موضوع‌های جمله نسبت می‌دهند؛ با این تفاوت که در محمول‌های همامدی این ویژگی در زمان وقوع ...

تعریف حقیقی از منظر جمهور فلاسفه، ارائة ذاتیات ماهوی شیء است. ارائة ذاتیات، متوقف بر شناخت فاعل شناسا نسبت به آن شیء است. لذا در هر شناختی لازم است که متعلَق شناخت و فاعل شناسا تبیین شوند. براساس مبانی نهایی ملاصدرا، متعلَق شناخت، یک وجود ظلی منبسط است که واجد سه مرتبة مادی، مثالی و عقلی می‌باشد به گونه­ای که مرتبة مادی و مثالی از اعراض و شئون مرتبة عقلی هستند. فاعل شناسا نیز به تناظر با عالم عین...

دیدگاهی که می‌گوید مشاهدات فاعل شناسا، وابسته به شبکة بینشی معرفتی وی، انعطاف‌پذیر بوده و از آموزش‌ها، تربیت‌ها و انتظارات او متأثر است دیرزمانی است که جایگاه ویژه‌ای را در مباحث فلسفة علم به خود اختصاص داده است. در برابر این دیدگاه، اعتقاد به وجود لایه‌ای نفوذ‌ناپذیر از مشاهدات مطرح است که از صلبیت و خلوص برخوردار بوده، ساختار تربیتی و معرفتی مشاهده‌گر تأثیری در آن ندارد. در این مقاله تلاش خوا...

تعریف حقیقی از منظر جمهور فلاسفه، ارائة ذاتیات ماهوی شیء است. ارائة ذاتیات، متوقف بر شناخت فاعل شناسا نسبت به آن شیء است. لذا در هر شناختی لازم است که متعلَق شناخت و فاعل شناسا تبیین شوند. براساس مبانی نهایی ملاصدرا، متعلَق شناخت، یک وجود ظلی منبسط است که واجد سه مرتبة مادی، مثالی و عقلی می باشد به گونه­ای که مرتبة مادی و مثالی از اعراض و شئون مرتبة عقلی هستند. فاعل شناسا نیز به تناظر با عالم عین...

در موارد ورود خسارت به زیان دیده، گاه به مواردی بر خورد می نماییم که حالات و وضعیت خاص زیاندیده بر ایجاد زیان تاثیر می گذارد، به عبارت دیگر بخشی از ضرر وارده به زیاندیده در نتیج? فعل یا ترک فعل وی یا در نتیج? حالات و وضعیت های خاص فیزیکی، جسمانی، روحی و عاطفی یا اقتصادی و اجتماعی وی می باشد. در این موارد این پرسش مطرح می شود که آیا عامل زیان می تواند برای کاهش بار مسئولیت خود به این حالات و وضع...

صدرالمتألّهین بر خلاف پیشینیان خود، نقش قوۀ ادراکی را از انفعال، به سمت فاعلیت سوق داد. از نظر وی نفس در ادراک های حسی و خیالی شبیه فاعل مخترع است که به ایجاد صورت های ادراکی در فضای نفس می پردازد. لازمۀ سخن صدرا این است که علم نیز از مدار ماهیت خارج شده و امری وجودی گردد؛ چون جعل فقط به وجود تعلق می گیرد. با این حال، فاعلیت نفس نسبت به صورت هایی که واجد آن ها نیست، به مشکلاتی مثل نقض قاعدۀ «معط...

فاعل معنوی از جمله اصطلاحاتی است که در کتب حقوقی ب هعنوان یکی از مرتکبین جرم زیاد به چشم میخورد. با این وجود در تعریف این مفهوم بین حقو دانان کیفری در نظا مهای حقوقی مختلف اتفاق نظر وجود ندار د و هیچگاه مبانی و میزان مسئولیت کیفری وی مورد بحث و بررسی دقیق قرار نگرفته است. در این پژوهش تلاش میشود که معانی مختلف فاعل معنوی تشریح و معنای موجه آن تبیین، مبانی و میزان مسئولیت کیفری آن، به  طور دقیق ...

از جمله مباحثی که در طول تاریخ، ذهن بشر را به خود مشغول کرده است، بحث اختیار می باشد؛ به همین سبب از دیر باز تاکنون، بیشتر دانشمندان از هر دین و مذهب و جایگاهی که برخوردار بودند، درباره ی این بحث با روش های متفاوتی دیدگاهای مختلفی را بیان کرده اند؛ عقیده و دیدگاهای آن ها باعث شده که یا طرف جبر را گرفته اند و اختیار را برای انسان نادیده گرفته اند و یا مباحث آن ها به تفویض ختم شده است که در این ص...

یکی از اسباب مسوولیت و ضمان در فقه اسلامی و حقوق موضوعه، در کنار اتلاف، تسبیب، ضمانید، غصب، غرور و...، تقصیر است. تقصیر عبارت است از فعلی که نمی بایست انجام شود، یا ترک عملی که می بایست انجام شود. هر نوع فعل متعارف، خواه برخلاف قوانین و مقررات موجود انجام شده باشد، خواه مقررات قانونی را نقض نکرده باشد، لیکن برخلاف مقررات عرفی باشد، تقصیر محسوب می شود و در صورت زیان بار بودن موجب مسوولیت فاعل آن...