در ادبیات فارسی، «شعر»، بیان ویژه فرهنگی، شناخته شده است و می تواند جایگزین همه اشکال ادبی و هنری دیگر باشد و به خوبی وظایف آنها را به عهده بگیرد. بی تردید «شعر» بستر بیشتر «نمایش»ها و یا به تعبیری بهتر «نمایش»گونه ها در ادبیات فارسی بوده است. این که اولین نقّالی ها و تعزیه ها به زبان شعر بوده اند گواه این ادعاست که پژوهش در قابلیت های نمایشی متون ادب فارسی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در حقیق...

امیرخسرو دهلوی، شاعر، عارف و موسیقیدان بزرگ فارسی‌زبان هند، حلقۀ اتصال و پیوند سه فرهنگ غنی، ایرانی‌ـ اسلامی و هندی است. شناخت خدمات ارزندۀ او در حوزۀ شعر و موسیقی و پیوند این دو در بیان مفاهیم، برای درک درست از رابطۀ فرهنگ شعری زبان فارسی با موسیقی، بسیار مهم است. مثنوی ارزشمند«نُه ‌سپهر» او از جمله منابع قابل اعتنا و اعتمادی است که سرشار از مفردات، ترکیبات و اصطلاحات مربوط به علم موسی...

نوآوری­های منزوی درغزل*   نوازالله فرهادی استادیار دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید رجایی شیراز   چکیده در کنار غزل‌سرایان سنّتی که غزل‌سرایی به شیوه‌های کهن را در دورة معاصر زنده نگه داشته و بر اثر آن جریان‌ها و سبک‌هایی چون سبک عراقی، هندی و بینابین (تهرانی)1 را رایج نموده‌اند، گروهی از غزل‌پردازان با ابتکارات خود راه نو و باب تازه‌ای در غزل‌سرایی معاصر گشودند. تحولات و نوآوری‌هایی که غزل‌گوی...

هدف از نگارش این مطالعه جستاری دربارة بنیان‏های ادبی و فلسفی اپراهای واگنر است. اهمیتِ پرداختن به موضوع این مطالعه در این است که اپراهای واگنر شاخص‏ترین آثار موسیقاییِ وی‏اند. برای دست‏یابی به چرایی و چگونگی بهره‏گیری واگنر از عناصر گوناگون موسیقایی، ناگزیر به مطالعة مواردی هستیم که شالوده‏های اندیشگی این هنرمند را شکل داده‏اند. در این مطالعه از الگوهای هم‏زمانی و درزمانی در زندگی موسیقایی واگنر ...

شعر بومی شعری است اصیل، به لحاظ شناسه هایی که این شعر را از سایر شعرها به ویژه شعر بومی گرا متمایز می سازد. شعر بومی همان شعر محلی است که در آن جلوه های زندگی روستایی در نشانه های روستایی، خود را نشان می دهد. در این نوع شعر، جلوه های طبیعت حضور زنده دارند، یعنی در این نوع شعر، تمام عناصر شعر غیر شهری اند و در آن از عناصر شهری و پدیده های صنعتی خبری نیست. اشعار محلی یا بومی را می توان در مجموع د...

نادر ابراهیمی نمایشنامه ­نویس، مستندساز، ترانه­ سرا و یکی از داستان­ نویسان برجستۀ معاصر است که افزون بر داستان‎های کوتاه خود و دیگر آثارش، رمان هفت جلدی آتش بدون دود را نوشت که با نگارش آن جایزۀ "نویسنده برگزیده ادبیات داستانی ۲۰ سال بعد از انقلاب" را به خود اختصاص ­داد. علاوه ­بر قدرت داستان­ نویسی، انتخاب زبان ادبی و نثر شاعرانه، یکی از برجستگی­ های آتش بدون دود و دیگر آثار ابراهیمی است که و...

هدف از این تحقیق ، بررسی جنبه ها و عوامل شاعرانگی در متن رمان « کلیدر» ، اثر محمود دولت آبادی است. به بیان دیگر این پژوهش عهده دار جستجو در حوزه ی کاربرد عناصر شعری در متن کلیدر به منظور اثبات ویژگی های شاعرانه ی این نثر و بیان تأثیر این ویژگی ها در القاء هر چه بهتر مفاهیم عاطفی و روحی با کاربرد زبانی نو در رمان است . بدین منظور نگارنده با بررسی و مطالعه ی دقیق متن رمان، مصادیق این کاربردهای شا...

مقالات شمس، از جمله متونی است که محمل بسیاری از تمهیداتی گردیده که منجر به تخطی سیاق طبیعی نثر به سوی شعرگونگی کلام می شود. شعر سپید، برای رشد خود، عناصر شاعرانة زیادی از متون کلاسیک، بویژه، کتب صوفیانه اخذ کرده است. این مقاله در پی کشف روابط و عناصر مشترک، بین مقالات شمس و شعر سپید است. متن مقالات، به طور کلّی، در بردارندة عناصر شعر سپید و حتی پذیرندة افاعیل عروضی و شبه عروضی است. این جستار در ...

تلاش‌ها برای یافتن تعریفی در باب شعر، دیرگاهی است که ذهن بسیاری از ادیبان را به خود مشغول داشته است. اگرچه همۀ مردم، هستی شعر را باور دارند، امّا در بیان چیستی آن، هم‌باور نیستند. تنوّع تعریف‌ها دربارۀ شعر سبب شده است تا برخی از ادیبان اساساً شعر را تعریف‌ناپذیر بدانند؛ زیرا هنوز تعریفی که مورد پذیرش همگان باشد، وجود ندارد. همیشه شعرهایی بوده‌اند که حصار تعریف‌های موجود را شکسته و با معیارهای سنتی...

نحوۀ پایان بندی در تمام هنرها اهمیت بسیار دارد. شعر نیز از این ویژگی جدا نیست و از موارد مهم در ساختار شعرْ چگونگی پایان بندی آن است که علاوه بر تأثیر موسیقایی، در استحکام و انسجام بخشیدن به ساختار شعر نیز دخیل است. به همین سبب، شاعران در دوره های گوناگون به این بخش از شعر توجه کرده و کوشیده اند با آراستن آن، باعث تأثیر و ماندگاری بیش تر شعر در اندیشۀ خواننده شوند. پایان بندی در شعر کلاسیک به صو...