فیض­کاشانی، فیلسوف شاعری است که غزلیّات او هرچند از نظر ادبی چندان پرمایه نیست، امّا از منظر جریان­شناسی غزل عرفانی فارسی حائز اهمیّت است. بررسی این غزلیّات نشان می­دهد که فیض از قالب غزل برای بیان مناجات و دعا، تحمیدیّه و توصیه­های شرعی و گاه انتقاد اجتماعی سود برده است. صبغة عرفانی که به­ویژه متأثّر از عرفان ابن­عربی است، در غزلیّات او فراوان دیده می‌شود. در این نوشتار اجمالاً در بحث از معرفت­شناسی، ...

عرفای بزرگی چون غزالی، سنایی، عطار و مولوی، عشق را موهبتی بزرگ از سوی معشوق ازل، در حقّ عاشقان می‌دانند و با وجود مجاهدت و ملازمت شریعت، بر کشش و جذبه، به عنوان بهترین و نزدیک‌ترین راه وصول به معشوق پا می‌فشارند. «فیض کاشانی» نیز با وجود علم به مشکلات و موانع بی‌شمار از جمله فراق، درد و رنج، ملامت زهّاد ریایی، غیرت معشوق و نظایر آن‌ها، و نیز با اعتقاد به سیر و سلوک عملی و انجام عبادات واجب و حتی،...

تفسیر صافی، اثر مرحوم ملا محسن فیض کاشانی است، که آن را در سال 1075 ق تألیف نموده است. هرچند استفاده مفسّر از روایت برای فهم آیات پررنگ است، ولی در تفسیر خود در زمینه های ادبی همچون معنای واژگان، مرجع ضمایر، تحلیل ادبی و بلاغی آیات و در زمینه های فلسفی، عرفانی و عقلی و در گزینش منابع روایات به اجتهاد پرداخته است. فیض در این اجتهاد، از مبانی معرفتی یعنی باورهای مذهبی، دانسته های ادبی و قواعد فلسف...

یکی از ضروریات دین اسلام، حکم وجوب نماز جمعه بوده و این امر مورد اجماع همه مسلمان است. لکن گروهی از امامیه قائل به وجوب تخییری نماز جمعه در زمان غیبت به دلیل اشتراط وجوب عینی به حضور امام(ع) یا نایب ایشان شدهاند. فیض کاشانی ضمن ردّ ادعای قائلین به اشتراط و پاسخ به شبهات آن‌ها، با استفاده از کتاب، سنّت نبوی(ص)، روایات ائمه(ع)، اجماع و دلیل عقلی، وجوب عینی نماز جمعه را اثبات میکند.

می دانند « کشیدن صوت » برخی به ، « صوت » تعاریف لغویان از غنا اغلب ناتمام و مبهم است برخی غنا را می باشد .در اصطلاح برخی به معنای نیکو و نرم « آواز خوش شادی آفرین » .معنای مورد اتّفاق از نظر آنان نمودن صدا ، برخی به صدای مشتمل همراه با ترجیع و برخی به صدای طرب آور معنا کرده اند .روایات فراوانی اجمالاً دلالت بر حرمت آواز خواندن طرب آور (غنا) دارد.از سوی دیگر برخی روایات مواردی را مانند غنا در ...

معانی و مفاهیم قرآن کریم که نمون? اعلای فصاحت و بلاغت است، از جهات مختلف در زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان، به¬طور مستقیم و غیر¬مستقیم تأثیرگذار بوده است، تا آن ¬جا که جنبه¬ای از زندگی مسلمانان را نمی¬توان یافت که قرآن بر آن تأثیر¬گذار نبوده باشد. حدیث یا به عبارتی قول، فعل و تقریر پیامبر بزگوار اسلام (ص) نیز چنین حکمی را دارد و به اشکال گوناگون در زندگی مسلمین و رفتار و گفتار آنان تأثیر¬گذار بو...

ملا محسن فیض کاشانی از عالمان بزرگ اسلامی است که در زمینه دانش فقه و علم اخلاق دارای آثارگرانقدری است. وی علم اخلاق را علم به احوال قلب از خصلتهای پسندیده و ناپسندیده آن میداند و علم فقهرا علم به کیفیت عبادتهای مشروعه و علم به حکمهای مضبوطه از حلال و حرام در همه کسبها و معاملاتتعریف کرده است. وی برخلاف غزالی که فقه را علم دنیا میشمرد آن را علم الهی می داند که مانند علماخلاق باید علم آخرت تلقی ش...

فیض کاشانی از جمله مفسرانی است که با اندوخته‌های فلسفی- عرفانی از یک سوی و بهره‌های قرآنی- حدیثی از سوی دیگر، رویکردی باطنی به آیات قرآن دارد. وی تأویل را فراتر از مدلول لفظ و به مثابه معانی حقیقی الفاظ می‌داند. ابن ‌کثیر از مفسرانی است که ضمن پذیرش نظر ابن ‌تیمیه درباره معنای مراد از تأویل در قرآن، این نکته را افزوده که در قرآن واژه تأویل به معنای تفسیر و بیان به کار...

بسیاری از مفسران شیعه و شماری از مفسران اهل تسنن، از دیرباز با تکیه بر روایات شأن نزول به تطبیق آیات بر اهل بیت(ص) اهتمام ورزیده اند که زمخشری و حسکانی در میان اهل سنت و فیض کاشانی در میان شیعه از آن جمله بوده‌اند. در این پژوهش تلاش شده است، تطیبق آیات بر اهل بیت(ع) در این تفاسیر واکاوی شود. نتایج پژوهش حاکی از آن است که زمخشری اسباب نزول ها را به تفصیل بیان کرده است؛ اما در حوزۀ فضایل اهل بیت،...