معرفت، صفت بارز روح انسانی است و عرفان از آغاز آفرینش، فراتر از مشخصات شناسنامه ای ملت ها، در عمق شناسه های فرهنگی ایشان نفوذ کرده است. عرفان اسلامی و ایرانی هم که شکل متکامل و پالایش شد ه ای از عرفان است دارای ابعاد و جنبه ها و سلسله رفتارهایی است. سماع یکی از آن رفتارهاست که از جایگاه ویژه ای برخوردار است. این مقاله روایتی است مختصر از آداب و مراسم سماع در عرفان اسلامی ایرانی.

توحید به ویژه مرتب? عالیِ آن (توحید وجودی) همواره از مباحثِ اصلی و دشوار در میان عارفان مسلمان بوده است. اهمیّتِ سنایی در این مبحث، از آنجاست که وی در زمره ی عارفانی است که در شعر فارسی با توسّل به آیات و احادیث، توانست این اندیشه ی اتهام برانگیز صوفیّه را از شائبه ی کفر و الحاد، پاک و مبرّا سازد. آموزه ی سنایی، این پرسش را پیش می آورد که کدام مدلِ اندیش? دینی و توحیدی با انگاره ی وحدتِ وجود مناسب و ساز...

شاعر معاصر ایران، سهراب سپهری در برخی از اشعارش به موضوع مرگ می­پردازد. جان­دان، بزرگترین شاعر متافیزیک انگلستان، نیز از آن دسته از ادبایی است که توجّهش به مرگ در سطح جهانی زبانزد علاقه­مندان به ادبیات است. این اشتراک در موضوع دستمایۀ پژوهش پیش رو قرار گرفته تا از این طریق افتراق میان تفکّرات دو شاعر بررسی شود. در حالی که دان، به دلیل بالا بودن بسامد موضوع مرگ در آثارش، شاعری مرگ­اندیش لقب گرفته،...

خاموشی از مضامینی است که در آثار مختلف ادبی و عرفانی ما بسیار مورد تأکید قرار گرفته است. در این جستار ابتدا با بررسی آیات و روایات بسیاری که به فضایل خاموشی اشاره شده به ریشه یابی موضوع پرداخته ایم. با توجه به تأثیر فراوان تعالیم و اندیشه های بزرگان دینی در متون ادبی، درمی یابیم که مضامین ادبی و عرفانی برگرفته، الهام یافته و یا اقتباس شده از مفاهیم دینی است و تأکید بر خاموشی در بسیاری از آثار ا...

حق جویی و حق طلبییکی از نیازهای فطری بشر است که در مبحث عرفان به خوبی قابل انعکاس می-باشد. از این رو عرفان های نوظهور به نوعی در صدد بر آوردن این نیاز بوده و به هر زبان و ابزاری این را بیان می کنند. آنچه در اکثر این عرفان ها به چشم می خورد، مخالفت جدی آنها با عقلانیت، تعقل، فلسفه وشریعت و انسان مداری است، در مقابل گرایش به اموری مثل سحر و جادو، تخیل و اوهام، که قابل اندازه گیری و سنجش نیستند. ا...

پس از حمله مغول، به علت ویژگی های خاص جامعه ایران، عرفان و تصوف در جامعه رواج پیدا کرد و آموزه های عرفانی در تمامی بخش های جامعه گسترش یافت به طوری که عرفان را می توان ارزشی مؤثر بر هنر‏ دوران تیموری به شمار آورد که از طریق عوامل مختلفی بر آن بازتاب یافته است. با توجه به این موضوع، هدف این پژوهش بیان چگونگی پیوند عرفان اسلامی و هنر در دوره تیموری، به علت رواج تصوف در این دوره، از طریق بررسی ویژ...

هدف: مسئلۀ اصلی این تحقیق، استخراج مبانی عرفانی مکتب حلقه(عرفان کیهانی) اعم از عرفان نظری و عملی و مقایسۀ آن با موازین علم عرفان، به ویژه عرفان اسلامی بود. روش: روش تحقیق، اسنادی- تحلیلی است. با مراجعه به متون موجود، مبانی عرفانی این مکتب اصطیاد و با ملاکهای سنجش عرفانی که از آرای عرفا و محققان علم عرفان استخراج شده، مقایسه می‏شود. یافته‏ها: سنجش مبانی عرفانی این مکتب با مبانی علم عرفان (به ویژ...

هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر معنویت اسلامی بر رفتار شهروندی ­سازمانی با نقش میانجی هویت ­سازمانی می‌باشد.جامعۀ آماری این پژوهش را ­دبیران ورزش مقطع متوسطۀ شهر اصفهان تشکیل دادند. جهت جمع­آوری اطلاعات از پرسش‌نامه استاندارد هویت ­سازمانی چنی(1987)، پرسش‌نامه استاندارد رفتار شهروندی سازمانی مشرف جوادی و یاوریان (2011) و پرسش‌نامه محقق‌ساخته­ معنویت اسلامی سازمانی استفاده شد. روایی پرسش‌نامه از ر...

عرفان اسلامی سرشار از آموزه‌های اخلاقی و تعالیم الهی است. این عرفان با پشتوانة دین و معنویت می‌تواند گره‌گشای بسیاری از مشکلات و مسائل روانی و اخلاقی بشر معاصر باشد. در این مقاله، با‌توجه‌به خاستگاه مشترک عرفان و روان‌شناسی مثبت، رویکردهای روان‌درمانی و مباحث اجتماعی آن در متون عرفانی بررسی می‌شود و نمونة آشکار و عملی ایده‌ها و نظریه‌های روان‌شناسان با احوال و سخنان عارفان مقایسه می‌‌گردد. مقای...