ناسیونالیسم از جمله مفاهیمی است که به دنبال آشنایی با تمدن غرب در اوایل قرن نوزدهم، وارد ادبیات سیاسی ایران و کشورهای عربی شد و رشد آن، زیادی محصول استعمار بود. از­آن­جای که وقایع این دوران تمامی جنبه­های زندگی اجتماعی را تحت تأثیر قرار داده بود، شاعران این دوره در نقش مصلحان اجتماعی ظاهر شدند و محتوای شعرشان را در خدمت بسط اندیشه های جدید مخصوصاً ناسیونالیسم قرار دادند که در نتیجه شعر از حالت ذ...

آموزش هر زبانی، موانع و ویژگی­های خاص خود را دارد، بدون شک، آموزش زبان عربی در مدارس ایران از این قضیه مستثنی نیست. برخی از موانع یادگیری زبان عربی، به نحوة سازمان دهی محتوای کتاب­ها باز می­گردد؛ به ویژه، آموزش زبان عربی در پایة اول دبیرستان، بنا به برخی دلایل از جمله وارد شدن دانش­آموز به یک مقطع جدید، کار دشواری به نظر می­رسد. در صورتی که اگر اجزای مختلف محتوای کتاب­ها شناخته و دسته بندی شود؛...

دو قرن چهارم و پنجم هجری، عصر طلائی شعر عربی در ایران به حساب می آیند؛ به طوری که در تمامی نواحی ایران جنبش عظیمی را در رابطه با شعر عربی شاهد هستیم. یکی از این نواحی که سهم عمده ای در رشد و شکوفایی شعر عربی در ایران داشته، اما هنوز در رابطه با آن پژوهشی صورت نگرفته، سیستان است. حال آنکه ایالت سیستان خصوصا چهار شهر زرنج، سیستان، غزنه و بست در آن،از مهمترین مراکز علمی و ادبی ایران در قرن چهارم و...

از آفت‌های بزرگ در شرح و تحلیل متون ادب فارسی، به‌­ویژه مثنوی،جلال‌لدین بلخی، استناد بسیار به امثال و اشعار عربی و بی­‌توجهی به فرهنگ و ادب باستانی ایرانیان است. کافی است نگاهی به فهرست اشعار و امثال عربی مربوط به شرحهای مثنوی بیندازیم تا حضور سنگین آنها را دریابیم. در این میان چیزی که مورد غفلت قرار گرفته، اندیشه و فرهنگ ایران باستان است که بدبختانه جایگاه مناسبی در شرح متون ...

باور ما در این مقاله این است که جمهوری اسلامی ایران باید جغرافیای تمرکز سیاست خارجی خود را از کشورهای عربی خاورمیانه به عنوان منطقه نفوذ خود به کشورهای شرقی و شمال شرقی خود تغییر دهد. نویسنده با استفاده از نظریه‌های واقع‌گرایانه در حوزه عملکرد سیاست خارجی در جهت تأمین منافع ملی با استناد به تداوم تعارض میان حوزه‌های نفوذ ایران و کشورهای عربی در منطقه، استدلال می‌کند که تغییر در تمرکز منطقه‌ای ر...

عبّاس خلیلی از نویسندگان و ادیبان دوره پهلوی است؛ وی زاده عراق است و تباری ایرانی دارد. تسلّط وی به زبان فارسی و عربی از او مردی مطّلع و آگاه در حوزه فرهنگ و ادب فارسی و عربی ساخته است. با بررسی­های به عمل آمده مشخّص شد که فعّالیّت­های ادبی و فرهنگی وی بازتابی منطقه­ای داشته و مختصّ ادبیّات فارسی نیست. خلیلی از طریق فعّالیّت­های مطبوعاتی زحمات فراوانی برای توسعه و گسترش روشنفکری در دوره پهلوی کشیده و روز...

دین به عنوان یکی از مهم ترین عناصر تأثیرگذار بر فرهنگ و تمدّن، پابه­پای بشر از دیرترین دوران تا به امروز در همۀ جوامع حضور داشته است. این پژوهش تلاش کرده است تا از دریچه منابع عربی، نگاهی به اعتقادات دینی ایرانیان بیفکند. نتایج نشان از آن دارد که در ایران باستان باورهای دینی، به ویژه در حوزۀ سیاست اهمیّت فراوانی داشته است؛ به گونه­ای که دین و سیاست، دو برادر همزاد و یکی از مهم ترین ابزارهای برقرا...

هدف این مقاله نشان دادن تأثیر حکمت های خسروانی و اندیشه های ایرانشهری در ادب عربی است. با آنکه این سخن جدید نمی نماید، موضوع از زاویه جدیدی مطالعه شده که تا به حال به آن پرداخته نشده است. این مقاله مدعی است علاوه بر حضور گسترده حکمت های ایرانی در ادب عربی، بخش اعظم بیش از هزار مثل مُوَلََّدی (غیر عربی) که در منابع عربی وجود دارد، ایرانی است. لذا پس از ترسیم زمینه های تاریخی برای انتقال این اندرزها ب...