حرف اضافۀ «در» یکی از حروف اضافۀ مکانی[1]فارسی و روشن‏ترین مفهومش، بیانگر رابطۀ هندسی- فضایی[2]بین شیء[3]متحرک (tr) و زمینه‏ای[4](lm) است که در آن واقع شده است؛ اما این واژه در‏کنار مفهوم مکانی‏اش، مفاهیم غیر‏مکانی[5]یا حالتی[6]متعددی را هم منتقل می‏کند. حال، سؤال این است که آیا این مفاهیم، مستقل از هم هستند و به‏طور تصادفی، به یک صورت واژگانی واحد نسبت داده شده‏اند یا‏اینکه به هم مربوط‏اند و ر...

مبحث «فصل و وصل» یکی از مباحث اصلی علم معانی است که موضوع آن علم و وقوف بر تنظیم جملات از نظر عطف بر یکدیگر (وصل) یا عدم عطف در آن¬ها و آوردن جملات به شکل پراکنده به دنبال یکدیگر (فصل) است که در این صورت هر جمله نسبت به ماقبل خود, جمله¬ای مستأنفه و ابتدایی به شمار می¬رود. در اهمیّت این بحث همین بس که برخی بلاغت¬پژوهان، این باب را حدّ بلاغت قرار داده¬اند و فهم آن را متّکی بر ذوق سلیم دانسته¬اند. ...

بررسی جنبه‏های ساختاری و عناصر شاعرانه در دوبیتی ها ، به دلیل جایگاه آن در اتصال شعر رسمی و عامه، می‏تواند برخی از ویژگی‏های متمایز این دو حوزه را تبیین کند. باتوجه به اهمیت نقش قافیه و ردیف در این قالب، در این مقاله به روش تحلیلی- مقایسه‏ای، ضمن بررسی بیش از 3،000 دوبیتی عامه، زوایایی چون شباهت‏ها و تفاوت‏های لفظی و معنایی و تسامح‏های مرسوم در موسیقی کناری آن ها، متناسب با تفاوت اقلیم، تحلیل و...

حرف جیم (ج، جا)، حرفِ ششم از حروف الفبای پارسی، حرف پنجم از حروف الفبای عربی، حرفِ سوم از حروف ابجد و نمایندة عدد سه در حسابِ جُمّل است. حرف جیم، بعد از حرفالف که به­واسطة شکل و جایگاه خاص ادبی، دینی، عرفانی و برخی ویژگی های منحصربه فرد، یکی از پُرکاربردترین حروف در ساخت مضامین، فضاهای شاعرانه، ترکیبات و تعبیرات نغز و ظریف ادب پارسی به شمار  می رود، ...

دو زبان عربی و عبری از خانواده زبان های سامی هستند که ریشه های مشترک واژگانی و نحوی بسیاری با هم دارند. مطالعه تطبیقی ساختار دستوری و واژگانی هریک از این دو زبان، ما را در فهم بهتر و عمیق تر آن ها یاری می رساند. یکی از مسائل مورد مناقشه در نحو عربی، حرف تعریف «ال» است که از آن به «لام التعریف» تعبیر می کنند. نحویان درباره ساختار این حرف اتفاق نظر ندارند و در این مورد که آیا باید هر دو حرف «الف ...