بررسی تاثیر پذیری از شعر شاعران، از جذّاب ترین مقوله های نقد ادبی است. شعر شفیعی کدکنی از رهگذر تاثیر پذیری از اشعار سنّتی و معاصر فارسی و با توجه به رویکرد بینامتنیت قابل مطالعه است. بینامتنیت به رابطه­­­ی میان متن های ادبی اطلاق می شود. این اصطلاح نخستین بار توسط ژولیا کریستوا در اواخر دهه­ی شصت میلادی پس از بررسی آرای باختین مطرح شد. شعرِ«م. سرشک» به دلیل سرشار بودن از پشتوانه­ی فرهنگی و توجه ب...

مولوی « حج زیارت کردن خانه ب קֱو קְد حج رب  البیت مردانه ب קֱو קְد »مدح و ستایش به عنوان یکی از اغراض اصلی شعر در نوع ادب غنایی حجم عظیمی ازآثار منظوم شعرای فارسی گو را در تمام ادوار شعر فارسی در برگرفته است . اوج هنرنماییشاعران، در زمانی است که زبان به ستایش معصومین ( ع ) و اماکن مذهبی می گشایند . دراین میان، کعبه ستایی در شعر فارسی، جایگاهی ویژه دارد . این تحقیق، نقد، بررسی، تحلیلو سیر  تطور ا...

مقاله حاضر در دو بخش تدوین شده است. در بخش اول به ارائه نتیجه بررسی سابقة حضور تصویرهای پارادوکسی در شعر فارسی پرداخته شده است و سپس با ارائه شواهد متعدد این فرضیه مطرح شده که چیستان، یکی از نخستین تجلی‌گاه‌های تصویرهای پارادوکسی در شعر فارسی است؛ از آنجایی که مشهور شده که تصاویر پارادوکسی به معنای دقیق کلمه، با سنایی و شعر مغانة او به قلمرو شعر فارسی وارد شده است، کوشیده‌ایم نمونه‌های شاهد از ...

زبان فارسی درگذرتاریخ،دچار دگرگونی هایی شده و به تبع آن، وزن و قافیه شعر فارسی نیز متحول گردیده است و به تاثر از همین تحول، امروز در شعر کلاسیک و کهن، مواردی رامی بینیم که با معیارهای وزن و قافیه منطبق نیست و در بسیاری از موارد ناهمترازی هایی میان عناصر متقارن وزن و قافیه دیده می شود. کتاب های وزن و قافیه نیز اغلب بی توجه و یاکم توجه به عوامل تاریخی و دگرگونی های زبانی به تحلیل و تبیین وزن و ق...

در این مقاله، پس از اشاره‌ای کوتاه به شکلهای مختلف تمثیل، در باب نخستین و مهم‌ترین سرچشمه‌های تکوین و توسعة انواع تمثیل سخن گفته شده است.  هر تمثیل می‌تواند منابع شکل‌گیری گوناگونی داشته باشد. «اسطوره»، «رؤیا» و برخی از موضوعات «فرهنگ عامه» همچون قصه‌ها، ترانه‌های عامیانه، افسانه‌های تمثیلی و امثال، ارتباط نزدیکی با تمثیل دارند و در بسیاری از موارد صورت ظاهر تمثیل‌ها برگرفته از این سرچشمه‌هاست...

در این مقاله، بیشتر قالب‌های شعر کهن فارسی، به گونۀ ترکیبِ دو یا چند قالب در یک شعر، کاویده شده و‌ محور پژوهش، ساختارشکنی‌ها و قالب‌شکنی‌های شیخ سعدالدین انصاریِ کابلی، در حوزۀ ادب فارسی پرداخته شده ‌است. از میان شاعران کلاسیک ادب فارسی، شیخ سعدالدین، بیشتر به نوآوری و ساختارشکنی در حوزۀ شعرِ کهن فارسی دست ‌زده است؛ هنجارشکنی‌های او در قالب شعر فارسی بی‌سابقه است و در بخش‌های مختلف جلوه می‌کند. شی...

نیما که به عنوان پدر شعر جدید فارسی شناخته می­شود، با بهره­گیری از آثار ایرانی پیش از خود و منابع فرنگی، به ویژه ادبیات فرانسه، توانست درکنار ساختارشکنی هنری در شعر فارسی، به عنوان شاعری «دوران­ساز»، مضامین و تصاویری جدید در شعر فارسی پدید آورد. بررسی تأثیرپذیری نیما از آثار فرنگی، هم به شناسایی منابع و سرچشمه­های مضامین و عناصر شعر جدید فارسی کمک می کند و هم در شناخت شخصیت هنری نیما و بوطیقای ...

شاعران پارسی‌گوی پس از برکت یافتن سرزمین ایران با قدوم تمدن اسلامی، آن را با جان و دل پذیرفتند و به شعر فارسی رنگ و بویی الهی و معنوی بخشیدند. آنان افزون بر آمیختن شعر فارسی به ارزش‌های اسلامی، مدیحه‌های خود را به ثنای باری تعالی و مدح ستایش پیشوایان دینی، به ویژه پیامبر اسلام (ص)، آراستند. از جمله موضوعاتی که زمینة مدح پیامبر را در شعر فارسی فراهم آ‌ورد، سفر آسمانی آن حضرت از مسجد‌الحرام به مس...

شعر فارسی،از اوائل سدة سوم هجری، در قالب عروض عربی سر برآورد، و در ترکیبهایی ساده و نسبتاً ابتدایی، و مضامینی گاه بسیار ناپخته این سو و آن سو پراکنده شد. مقاومت و سپس پویایی اینی شعر نو پا، در برابر شعر استوار و دیرپای عربی که از آبشخور شعر جاهلی و بخصوص قرآن کریم سیراب می شد، خود پدیده ای ست شگفت آور. پیداست که سخن سرایان ایرانی- تقریباً همه بدون استثناء – بر زبان و شعر عربی آگاهی تمام داشتند و ...

بابا فغانی شیرازی (م.925ق) از شاعران دوران ساز ادبیات فارسی است. طرز تازه او 200 سال شعر فارسی را به انحای گوناگون تحت ﺗﺄثیر خود قرار داده است. شاعران بسیاری در عصر صفوی دیوان او را تتبّع کرده و در زمین غزل های او غزل سروده اند. بررسی دواوین تنها هفت تن از شاعران عصر صفوی؛ یعنی عرفی، نظیری، شانی تکلو، شاپور تهرانی، شفایی، طالب آملی و صاﺋﺐ حاکی از آن است که این شعرا حدود هزار غزل در جواب اشعار با...