تأکید مقالة پیش رو بر تفاوت شیوة شاعران ایرانی دورة صفویه و شعرای هندی دورة گورکانی در سدة یازدهم هجری است که از آن با نام های سبک اصفهانی و سبک هندی یاد می شود.نگارنده بر این باور است که تفاوت اصلی، در میزان روی کرد شاعران این روزگاران به شعر شاعران و مضمون های مرسوم ادبی (motiv) در سبک عراقی رایج در ایران است.بیدل دهلوی تماس با سبک عراقی را در همان حد وزن و قافیه و بی یادکرد مکرر از نام شاعر ...

در این پژوهش با نگاهی سبک شناسانه به 50 غزل از خواجوی کرمانی، غزلهای انتخابی در 3 سطح زبانی، ادبی و فکری و بر اساس دیدگاه دکتر شمیسا مورد بررسی قرار گرفته و در هر سطح، توضیح و تحلیلی همراه با شواهدی از غزلها آمده، آن گاه نتیج? به دست آمده مطرح شده است. در سطح زبانی، بیشتر فعلها در زمان حال به کار رفته و ساختار درصد بالایی از جملات، روان است. استفاده از لغات عربی بسامد بالایی دارد که در بیشتر مو...

سخن انسان بیانگر ارزش فکری و اندیشه والای اوست، تنها راهی که بتوان به خوبی شخصیت واقعی شخص را دریافت سخن و شیوه بیان اوست . از ویژگی¬های شاخص ادبیات ایرانی، این است که غنی از مضامین و مفاهیم مذهبی و عرفانی است. این مضامین، جزء جدایی¬ناپذیر ادبیات منظوم و منثور ماست و پیوندی گسترده با شعر فارسی دارد. طالب آملی (طالبا) از شاعران مشهور ایران در قرن یازدهم هجری است که در سرزمین هند شهرت بسیاری به د...

سید شهاب الدین بن سعید موسوی حویزی معروف به ابن معتوق شاعر قرن یازدهم هجری و از شاعران عصر انحطاط، دوره ی عثمانیمی باشد که با وجود برخی از تأثیرات نامطلوب ناشی از جوّ سیاسی و اجتماعی این عصر که تأثیری مستقیم بر ادبیات و فرهنگ آن دوره داشت،توانسته است ادب خود را از پیچیدگی های معنایی و لفظی حاکم بر شعر شاعران این دوره دور نگاه دارد و اشعار خود را در اوج رقّت و لطافت به اوج برساند. عقاید و گرایش ه...

میرزا جلا الدّین اسیر شهرستانی در نیمه ی اوّل قرن یازدهم ظهور کـرد.اسیر از شعرای معروف سبک هندی به شمارمی آید. ضمن عاشقانه بودن غــزل های او، در خلق معانی پیچیده و خیال پردازی های بدیع ، کاربرد استعارات دور از ذهن، استفاده از اوزان کوتاه ، توجه به وحدت موضوع، آوردن پارادوکس، تمثیل و تناظر تمثیلی از خود مهارت و استادی نشان داده است ، که شواهد متعدَد ی در اشعارش است. اطلاعات سودمندی درباره ی احوال،...

مکتب وقوع به لحاظ تحولات سیاسی ـ اجتماعی در پیوند با دو دورة تیموری ـ به خصوص در نیمة دوم قرن نهم ـ و دورة صفوی است. این سبک از اوایل قرن دهم آغاز شد و در اواسط همان قرن رشد کرد و تا ربع اوّل قرن یازدهم ادامه یافت. درخصوص اشعار مکتب وقوع و تحلیل محتوای آن مباحثی پراکنده گفته شده است، امّا درمورد خاستگاه جغرافیایی آن، تاجایی که مولّفان جستجو کرده اند، هیچ بحث جدّیی مطرح نشده است. نویسندگان در این مق...

کولاب که در گذشته قسمتی از ولایت تاریخی ختلان (خَتَلان، خُتَلان) محسوب می شد، مکان شاعران مردمی، گوینده ها، دانندگان افسانه و روایت ها، رباعی سرایان، دو بیتی گویان و کوراغلی خوانان بود. از معلومات منابع تاریخی برمی آید که در قرن دهم میلادی، ختلان بخشی از دولت سامانیان بوده و در آن علم و ادب و فرهنگ وجود داشته است. طبق تحقیقات انجام شده، در آثار تاریخی و سرچشمه های ادبی راجع به نمایندگان ادبیات فارس...

شعر عربی در صدر اسلام از لحاظ تصوّرات و تخیّلات شعری و زبان با شعر دوره­ی جاهلی تفاوتی ندارد و همان اختصاصات و خشونتهای بَدَوی را که در اشعار جاهلی می بینیم، در این اشعار هم کم و بیش ملاحظه می کنیم و این وضع تا اواخر قرن اوّل ادامه داشت. در این دوره شعر عربی خاص گویندگان تازی بوده است و دیگر اقوام در آن دخالتی نداشته اند، اما از اوایل قرن دوم یعنی اواخر عهد بنی امیّه و اوایل دور­ه­ی بنی العبّاس آثار ن...

کمال الدین اسماعیل اصفهانی معروف به «خلاق المعانی» از شاعران قرن ششم و اوایل قرن هفتم هجری است که او را «آخرین قصیده گوی بزرگ پیش از حمله مغول» نیز می دانند. کمال، اگرچه در شمار شاعران طراز اول محسوب نمی شود، اما در دیوانش آخرین نشانه های شکوه قصیده کهن را می توان دید و به گواهی بعضی از منتقدان و صاحب نظران، غزلیاتش در کنار شعر انوری و ظهیر، در حوزه زبان زمینه ساز غزل های روان سعدی است. پژوهش...

قرن ششم در تاریخ شعر و ادب فارسی ، دوره درخشان دگرگونی های فکری و فرهنگی و پیش آمدن مجال روی کردهای تازه شاعرانه ای است که در همه ادوار شعر و تاریخ ادب فارسی شایان یادکردن و بهره برداری های علمی و پژوهشی است. سنایی غزنوی، شاعری  که سهمی عمده در تحولات ادبی شعر قرن ششم دارد، در مرور و مطالعه شعر دوره پیش از خود بهره مندی های هنری و زبانی از آن را منوط به دگرگون ساختن اندیشه و درون مایه شعر می د...