این جستار پس از ارائه ی مختصری از زندگینامه ی علامه جارالله زمخشری شاعر قرن پنجم هجری مهمترین درون مایه های دیوان وی یعنی مدح، رثا، غزل، حکمت، شوق، فخر، شکوی وهجا را مورد تحلیل قرار می دهد تا زمینه های کاربرد آنها مشخص گردد. ستایش پیامبر اکرم(ص) پر کاربردترین و صادقانه ترین شعر زمخشری و هجا کمرنگ ترین غرض دیوان شاعر به شمار آمدند

ادبیات فارسی – چه شعر و چه نثر – آمیخته با مطالب اخلاقی ، عرفانی و تربیتی است . گویی ادبیات بدو ن آنها بی روح و جان است و فارسی زبانان با چنین ویژگی به ادبیات خو گرفته اند . سعدی از میان دیگر همترازان خود نسبت به مسائل تربیتی و اخلاقی عنایتی ویژه داشته و حتی به این مهم در مدح پادشاهان نیز توجه کرده است . از آنجا که در گلستان ، بخصوص در باب های هفتم و هشتم ، موضوعات تربیتی فراوان مشاهده می شود...

ناصیف یکی از شاعران نسل اول ادبیات معاصر عربی است که بیشتر از شاعران گذشته خصوصاً شاعران عصر عباسی تقلید نموده است. یازجی علاقه فراوان به سرودن اشعار حکمت داشت ودر این فن متنبی شاعر سر شناس عصر عباسی را الگوی خویش قرار داده است. یازجی پیرامون بیشتر موضوعاتی که در شعر حکمت رایج بوده از جمله صبر، قناعت، مذمت مال دوستی، کوتاهی عمر ومرگ شعر سروده است اشعار او بر خلاف دیگر شاعران گذشته از احساس فراوا...

حبسیات، اشعاری هستند که تأثّرات و آلام درونی شاعر را در محیط زندان بازگو می‌کنند و پرده از چهرۀ حاکمان استبداد برمی‌دارند. ملک‌الشعرای بهار و ناظم حکمت از شاعران معاصر ایران و ترکیه، در راه مبارزة خود با استبداد، سال‌های سال زندان و تبعید را تجربه کرده‌اند و هر کدام به نحوی تأثّرات درونی خود را در شعر خویش متبلور ساخته‌اند. مقالة حاضر با نگاهی اجمالی ب...

شعر آیینی یکی از گونه‌ها‌ی شعر تعلیمی است که پیشینه‌ای کهن در ادبیّات دارد. جایگاه والای امام رضا (علیه‌السلام) در میان شیعیان و به‎ویژه حضور ایشان در ایران، سبب شده است که شاعرانِ هر گوشه از این دیار با سرایش مدیحه‎ها و مرثیه­های زیبا، آثاری ارزشمند بیافرینند و گام‌های بزرگی در غنای ادبیّات دینی بردارند. در این میان، «محمدحسین غروی اصفهانی» و «خوشدل تهرانی» نمونه‎هایی بارز از شاعران خوش‎ذوقی هستن...

شعر پایداری عاشورایی عربی و فارسی هر روز پرتوان‌تر از دیروز، عرصه‌های معنایی و تصویرآفرینی و صور خیال را می‏پیماید و غنی‌تر و شکوفاتر می‌گردد تا جایی‌که توانسته از مرزهای عادی درگذرد و در مقایسه با شعر دهه‏های گذشته زیباتر، خیال‌انگیر‏تر و پر رمز و رازتر شود. توجّه به این نمادها ما را با پیام‏ها و آرمان‏های عاشورا و شاعران عاشورایی آشنا می‏سازد؛ «گنجشک و جبرئیل سید حسن حسینی و «الحسین لغة ثانیة»...

حبسیات، اشعاری هستند که تأثّرات و آلام درونی شاعر را در محیط زندان بازگو می‌کنند و پرده از چهرۀ حاکمان استبداد برمی‌دارند. ملک‌الشعرای بهار و ناظم حکمت از شاعران معاصر ایران و ترکیه، در راه مبارزة خود با استبداد، سال‌های سال زندان و تبعید را تجربه کرده‌اند و هر کدام به نحوی تأثّرات درونی خود را در شعر خویش متبلور ساخته‌اند. مقالة حاضر با نگاهی اجمالی ب...

از آنجا ­که ارسطو، در هر دو زمینة اخلاق و هنر دارای رسالاتی مستقل است، لذا مطالعة آن دو و توجه به رویکرد اخلاقی در هنر از مباحثی است که غالب شارحان فلسفة ارسطو به نحوی از انحا به آن پرداخته­اند. اما نظریات ایشان دارای اختلافات و بعضاً تناقضات آشکار با یکدیگر، و گاه حتی در تقابل با آرای ارسطو است. این نکته را می­توان از یکسو ناشی از مفقود شدن بخشی از رسالة فن شعر و دیگر آثار ارسطو و از سوی دیگر، ...

نقد اخلاقی یکی از شیوه های نقّادی آثار ادبی محسوب می شود که در آن متون ادبی از لحاظ پایبندی یا عدم پایبندی به اخلاق و شئونات اسلامی مورد ارزیابی قرار می گیرند. حکیم قاآنی شیرازی از شعرای مکتب بازگشت ادبی است که شعرش قابلیّت پژوهش در این شیو? نقّادی را داراست. در این پژوهش که به شیو? توصیفی- تحلیلی صورت می گیرد، شعر قاآنی هم از لحاظ ویژگی های مثبت و هم از نظر ویژگی های منفی اخلاقی مورد بررسی قرار م...