ایرانیان مهاجر در تاریخ مدنیت شوروی تاجیک، عموماً در تاریخ روزنامه‌نگاری تاجیکستان نقشی فراموش‌ناشدنی‌ دارند. یکی از شخصیت‌های معروفی که در پیدایش و شکل‌گیری مطبوعات شوروی تاجیک واقعاً سهم ارزنده‌ای داشت، قاسم طاهرزاده دیلمی است. وی در سال‌های 1921-1925م در دارالفنون کمونیستی محنتکشان شرق (شهر مسکو) درس خواند و سپس برای کار به تاجیکستان آمد. بین سال‌های 1926-1929م سردار ادارة معارف سیاسی تاجیکستا...

در ادبیات معاصر تاجیک آثاری که براساس روایت و اساطیر نوشته شده‌اند، بسیار دچار آمده‌اند و نویسندگان زیادی به خلق آثار براساس روایت‌ها و افسانه‌های قدیمی خلق تاجیک پرداخته‌اند؛ لیکن از همه بیشتر م. میرشکر اساطیر و روایات و افسانه‌های خلقی را برای ترغیب سنت‌های عالی اخلاقی، اجتماعی و سیاسی، وطن‌پروری و انسان‌دوستی، و اتحاد و یگانگی استفاده کرده است و داستان قشلاق طلایی گواه روشنی بر این ...

روزنامۀ پراودا یکی از روزنامه های پرنفوذ اتحاد شوروی سابق است که آته خان لطیفی ادارۀ آن را برعهده داشت. این مقاله با هدف معرفی این روزنامه و مطالب مندرج در آن که غالباً به قلم لطیفی نوشته می شد، به نگارش درآمده است. بیشتر مطالبی که در این روزنامه منعکس می شد، مسائل مربوط به رشد اقتصادیات، علم و تکنیک، مکتب و معارف، ادبیات و هنر، و فرهنگ و دوستی خلق ها بوده است. مطالعۀ مقاله های لطیفی در این روزن...

این مقاله با هدف تبیین جریان روشنگرایی تاجیک به نگارش درآمده است. در اواخر سدۀ نوزدهم و اوایل سدۀ بیستم میلادی مبارزۀ ملی- آزادی خواهی مردم تاجیک به مرحله ای نو رسید و در تفکر مردم دگرگونی های انقلابی به وجود آمد. این مسئله به نوبۀ خود سبب شد که روشن فکران به طرز زندگانی فرنگیان با چشم عبرت بنگرند. یکی از این روشن فکران که به همت او ادبیات روشنگرایی تاجیک عرض وجود کرد، احمد مخدوم دانش است. وی ب...

دوره جدید مکتب و معارف تاجیک با جنبش اصلاح طلبی و معارف پروری در سمرقند که آغازگر آن محمودخواجه بهبودی بود، پا به عرصۀ ادبیات تاجیک نهاد. بهبودی نه تنها در سمرقند، بلکه در تمام آسیای میانه اولین شخصی بود که ضرورت اصلاحات کلی اجتماعی و مدنی را در جامعه ای که در زنجیر سنت های فئودالی عصر میانه پابند بود، مطرح کرد. از سوی دیگر، عبدالقادر شکوری در پاییز سال 1901م نخستین مکتب اصول نوی تاجیکی را رسماً...

دوشنبه مرکز نوی علم و فرهنگ تاجیک است که تاریخ غنی و وضع اقتصادی و اجتماعی ساکنان آن، نه‌تنها توجه تاریخ‌نگاران و واقعه‌نویسان تاجیک، بلکه عالمان و محققان روس را نیز به خود جلب کرده است. در این مقاله که با هدف معرفی دوشنبه، به‌عنوان مرکز نوی دولت تاجیکان، به‌نگارش درآمده، ابتدا وضعیت معماری بناهای این شهر توصیف شده، سپس به بنیاد نشریۀ بیداری تاجیک در این شهر اشاره شده و مباحث مطرح در ا...

از زمان انتشار کتاب نمونۀ ادبیات تاجیک (۱۹۲۶م) اثر صدرالدین عینی که با نام ابوعبدالله رودکی گشایش یافته بود، این شاعر بزرگ در فضای تاجیکستان همچون رمز افتخار میراث فرهنگ و ادب شد. در اوایل سال ۱۹۲۶م، وزارت معارف جمهوری تاجیکستان در نوروی تأسیس و تجلیل «روز رودکی» را اعلام کرد. این مقاله که به مناسبت چهارمین سال تجلیل «روز رودکی» به نگارش درآمده ست، تاریخچۀ پاسداشت این شاعر بزرگ را در میان قوم ت...

این مقاله که پژوهشی دربارۀ افکار تربیتی مردمان ایرانی و مشکلات تطبیق آن در تاجیکستان است، در سه بخش شامل مشکلات تعلیم و تربیت در نظام افکار پداگوژی متفکران قرون وسطی، تطبیق عملی افکار پداگوژی متفکران ایرانی در پداگوژی معاصر ملی، و میراث‌بری افکار پداگوژی به‌عنوان واقعیت رشد فرهنگی و تاریخی جامعۀ انسانی به نگارش درآمده است. در بخش اول نگارنده با تأکید بر اینکه تربیت انسان کامل در پداگوژی معاصر ت...

این مقاله با هدف معرفی استاد صحنۀ تاجیک و هنرمند شایستۀ جمهوری تاجیکستان، محمود اسکندر طاهری، به نگارش درآمده است. طاهری به سال 1925م در شهر مشهد به دنیا آمده و ایام طفولیت را در این شهر عظیم صنعتی، تجارتی و فرهنگی گذرانده است. وی در سال 1943م رشتة هنر تئاتر را در مشهد به اتمام ‌رساند. این سال‌ها در حیات سیاسی ایران سال‌های پرطغیان سیاسی محسوب می‌شود. در همین زمان است که دست حوادث محمود طاهری ر...