پیشینه تاریخی پلورالیزم یا کثرت گرایی به زمان سوفسطائیان می رسد.درعصر حاضر جان هیک در حوزه مقایسه آیین مسیحیت با سایر ادیان نوعی پلورالیزم دینی را مطرح می کند. وپژوهشگران وصاحب نظران هر کدام به تفحص و تبیین این موضوع از زوایای متفاوتی پرداخته اند. حاصل کلام ایشان را البته با تفاوت هایی، در متون عرفانی نیز به نوعی می توان مشاهده کرد. از جمله پرسش های مهم در این راستا ، این است که آیین اسلام با ک...

توضیح و تفسیر قصه ها و تمثیل ها در مثنوی مولانا، کلید شناخت این حماسه عرفانی بزرگ است؛ زیرا مولوی، قصه و تمثیل را برای اثبات دعاوی و آشنایی ذهن مخاطب با عقیده و نظر حکمی و عرفانی خود به کار می برد. در مقاله حاضر سعی شده است با مقایسه یکی از حکایات مثنوی به نام «نگریستن عزراییل بر مردی...»  با چند مأخذ دیگر قبل از مثنوی، وجوه برتری قصه پردازی مولانا بر سایرین تبیین شود. ب ههمین منظور، این حکایت ...

در بخش نخست این مقاله به اهمیت و ویژگیهای کتاب الاشارات و التنبیهات در میان آثار فلسفی ابن سینا از قبیل: نوآوری در تبویب مطالب و تعیین عناوین فصول، نثر زیبا و ادیبانه و در عین حال موجز و رمز گونه، شرح مبانی و اصطلاحات عرفانی با تکیه بر اصول و براهین فلسفی در نمطهای آخر این کتاب اشاره شده است. دانشمندان بسیاری بر این کتاب شرح و حاشیه نوشته اند که از مهمترین آنها شرح متکلم بزرگ اشعری امام فخر را...

در بخش نخست این مقاله به اهمیت و ویژگیهای کتاب الاشارات و التنبیهات در میان آثار فلسفی ابن سینا از قبیل: نوآوری در تبویب مطالب و تعیین عناوین فصول، نثر زیبا و ادیبانه و در عین حال موجز و رمز گونه، شرح مبانی و اصطلاحات عرفانی با تکیه بر اصول و براهین فلسفی در نمطهای آخر این کتاب اشاره شده است. دانشمندان بسیاری بر این کتاب شرح و حاشیه نوشته اند که از مهمترین آنها شرح متکلم بزرگ اشعری امام فخر را...

رساله لوامع یکی از متون ادبی فارسی است که افزون بر مضامین بلند عرفانی، ارزش‏های ادبی‏هنری حایز اهمیتی را داراست. این دو ویژگی سبب شده است که از دیرباز مورد توجه عرفا و ادبا قرار گیرد. در گذشته برخی رسالات جامی از قبیل اشعّه‏اللمعات و فوائد‏الّضیائیه فی شرح الکافیه جزءِ منابع درسیِ حوزه‏های علمیه بوده است. وجود نسخه‏های خطی فراوان از رسائل و اشعار جامی نیز نشان‏دهندۀ توجه ...

چکیده شرح منظومه شرف الدین علی یزدی مهناز دهقان در این پژوهش به شرح منظومه شرف الدین علی یزدی شاعر اواخر قرن هشتم واوایل قرن نهم پرداخته شده است، این منظومه شامل قصیده، کتابه، مثنوی، غزل، رباعی، قطعه است اساس کار این تحقیق به صورت کتابخانه ای بوده است و از فرهنگ ولغت نامه ها استفاده شده است به طور کلی می توان گفت شرف الدین علی یزدی شاعری صوفی مسلک است و در منظومه اش اطلاعات دقیقی از تا...

در شعر فارسی هیچ شاعری در شرح و تعبیر مضامین حکمی و عرفانی به اندازة مولانا جلال الدین محمد بلخی رومی (604 - 672 هـ. ق) از اوزان و ظرفیت­های گوناگون موسیقی بهره برنگرفته است و هیچ سخنوری به اندازة مولانا پای موسیقی را در مضامین گوناگون شعر در میان نکشیده و در تبیین مباحث عرفانی و حکمی چنگ در چنگِ موسیقی نداشته است و در حدّ مولانا از اصطلاحات موسیقایی و نام موسیقیدانان و نیز نام سازها اعم از بادی ...

شطح» در اصطلاح عرفانی، به¬مجموعه رویدادهای گفتاری و رفتاری اطلاق می¬گردد که از عارف در حالت وجد، سکر و از خود بی¬خودی سر¬می¬زند و سرریزی¬های روح را بر زبان یا فعل او آشکار¬می-کند.شطحات،گرچه گزاره هایی هستند که در حوزه الهیات می گنجند،امّا ایده های غیرمتعارفی را که در قالب ایده¬های شریعتی و گاه حتی عرفانی و چهارچوب¬ عقلی و قالب منطقی گفتار نمی¬گنجند،مطرح¬می-کنند. اغلب درون¬مایه¬های شطحیات، اسباب ...

در این مقاله، نگارندگان با رویکردی برای شناخت چالش‌هایی که در برابر انسان معاصر قرار دارد با بهره‌گیری از آراء مولوی در مثنوی معنوی، پدیدة «از خودبیگانگی» را مورد توجه قرار داده‌اند. در ادبیات کهن پارسی، برخی اندیشمندان با بیان نکات ظریف و مهمی دربارة ازخودبیگانگی انسان، دری دیگر در شناخت این‌گونه پدیدارهای گشوده و منظر خاصی را پیش روی انسان نهاده‌اند که در اطلاقی کلی می‌توان آن را نظرگاه عرفان...

موضوع این نوشتار بررسی ده مجلس اسفزاری است. این اثر از نثرهای خطابی و تعلیمی فارسی از قرن نهم هجری است. کتاب در ده بخش و به شیوة مجلس‌گویان و به‌صورت شفاهی بیان شده است. مریدان و علاقه‌مندان، آن را برپایة سخنان اسفزاری نوشته‌اند یا به‌اصطلاح املا کرده‌اند. نویسنده در این مقاله می‌کوشد تا این نسخة خطی ارزشمند دورة تیموری را با روش توصیف و تحلیل محتوا معرفی و از زاویة مجلس‌گویی، متن و ساختار این ...