محور اصلی این مقاله بر این نکته استوار است که محمد علی بیک، نقاشباشی شاه طهماسب دوم و نادرشاه علاوه بر اینکه از بازماندگان علی قلی بیک جبادار، نقاش فرنگی ساز دوره شاه عباس دوم، بلکه پدر محمد باقر، نقاش نامدار دوره زندیه و اوایل قاجاریه هم هست. نکته دیگر این مقاله اثبات این فرضیه است که محمدباقر هم پدر محمد حسن اصفهانی، نقاش زیرلاکی دوره قاجار است. سومین نکته که در این مقاله تائید شده اینست که م...

فتحعلی خان صبای کاشانی ملک الشعرای دربار فتحعلی شاه به دستور دومین پادشاه قاجار مأمور تدوین تاریخ جنگهای اول ایران وروس در قالب مجموعه ای منظوم شنشمه نامه محصول این مأموریت بود.اگرچه به رغم ادعای سراینده این مجموعه از معاصرینش، این سروده نتوانست با سایرشاهنامه ها وبه ویژه شاهنامة فردوسی در زمینه های شعری وحماسی رقابت کند اما توانست نگرش رسمی دربار قاجار به کشور رسید وجنگ با این کشور را تاحدود ز...

مطالعات بینارشته ای و یاری جستن از نظریّه های مطالعات انتقادی، از رهیافت های کاربردی کردنِ پژوهش های نقّادانه متون ادبی است. «تاریخ گراییِ نوین» (new historicism) یکی از جدیدترین شیوه های تحلیل متن در عرصۀ مطالعات نقّادانه ادبی است که به «تاریخیّتِ متن و متنیّت تاریخ» باور دارد و به بازسازی ذهنیّت و جهان بینی مستتر در متن و دریافت رابطۀ این ذهنیّت با ساختار قدرتِ زمانۀ آن می پردازد. در نوشتۀ حاضر، پس از م...

زینب معروف به بی بی شاه، زینب باجی، دهباشی زینب و زینب پاشا، یکی از مشروطه خواهان و زنان مبارز بنام دوره مظفری، زنی تبریزی الاصل که برای اولین بار در تاریخ ایران در دوره قاجار با چهل نفر از شیرزنان تبریز، با ستم پیشگان و به موازات آن، با نابرابریهای جنسیتی – که نظام فئودالی و دیدگاههای سنتی به زنان تحمیل کرده بودند به جنگ پرداخت.

جستاری درباره مناسبات فتحعلی‌شاه قاجار با دُرانیانِ هرات و کابل امیر آهنگران* علی‌اکبر رسولی** مینا کرمانیان*** چکیده‌‌ کابل و قندهار از شهرهای هرات در زمان فتحعلی‌شاه، بر اثر هم‌سایگی‌شان با هندوستان و هم‌زمان نزد شاه قاجار و دولت‌های انگلستان، فرانسه و روسیه مهم می‌نمود؛ چنان‌که قاجارها برای حاکم شدنِ دوبارۀ ایران بر این مناطق تلاش می‌کردند. مسئله شورش «خوانین» خراسان و سوء استفاده حاکمان دُرانی ...

بخش اول این رساله اختصاص دارد به سیستم حکومتی ایران در عصر قاجار. این بخش پنج فصل است که در فصلهای اول تا سوم به نقش شاه و شاهزادگان و دربار، روحانیون و ایالات در سیستم حکومتی ایران عصر قاجار پرداخته ام و تلاش نموده ام که از زوایای مختلف به این امر و علی الخصوص کلیه گروههائیکه پایه های حکومت مستبدانه قاجاریه بوده اند بپردازم. در فصل چهارم و پنجم این بخش به بررسی واژه های مشروطه و استبداد، ابتدا...

نقاشی دوره قاجار در زمان فتحعلی شاه که با نام «پیکره نگاری درباری » از آن یاد م یشود و نمونه های درخشانی از آن را شاهدیم، ریشه در تحولات هنری پیش از خود دارد. کتاب همگامی ادبیات نقاشی قاجار تألیف دکتر جواد علیمحمدی اردکانی با نگاهی به شعر و ادب فارسی، تاریخ سیاسی  اجتماعی و آثار نقاشی ایرانی به بررسی ویژگی های این بخش از تاریخ هنر ایران و بسترهای رشد آن م یپردازد. هدف مؤلف، اثبات ارتباط میان نق...

امروزه، دوسوگرایی ارکان مختلف زندگی انسان ها را دربرگرفته و رواج آن به مسئله ای اجتماعی تبدیل شده است. برای ریشه یابی و کشف خاستگاه این مسئله بررسی گذشتة تاریخی آن ضروری می نماید. در این میان، دوران قاجار به دلیل اینکه در معرض چالش ارزش های سنتی و مدرن قرار داشته است، می تواند مولّد انواع دوسوگرایی در بطن خود باشد. بنابراین، این مسئله براساس مشاهدات سفر نامه نویسان انگلیسی- که در آن زمان با مردم...