مسئلۀ انسجام در شاهنامۀ فردوسی، مسئلۀ اصلی این پژوهش است. در حقیقت، بهره‌یابی فردوسی از شیوه‌های بیان اصیل متناسب با ژانر و درونمایۀ حماسه تا حدی است که گویی تقابل دوگانۀ شعرـ اسطورۀ ساختارگرایان را برهم زده‌است. این شیوه در یکی از نظریه‌های وحدت‌نگر فلسفۀ هنر مدرن، یعنی فلسفۀ هنر بندتو کروچه، در مؤلفه‌های بنیادینی همچون «این‌همانیِ شهود‌ـ بیان»، «جدایی‌ناپذیری بیان عاری و آراسته» یا اص...

تعداد 65 واژه که به شرح زیر در نشست جلسات واژه‌گزینی ستاد کل ن.م مطرح و در فرهنگستان زبان و ادب فارسی مورد بحث و بررسی واقع و در فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان ـ دفتر اول ـ ثبت و منتشر گردیده است. امید است با بکارگیری معادلهای مصوب واژه‌ها، در اسناد، مدارک، مکاتبات، متون تألیفی و ترجمه‌ای مورد توجه اساتید و دانشجویان و سایر علاقه‌مندان قرارگرفته و گروه واژه‌گزینی و فرهنگستان را در ادامه تلاش خود...

در این نوشته، «تاریخ تحولات فرهنگ نویسی فارسی» در قلمروی زبان فارسی بررسی می شود. با مقایسۀ قدیمی ترین فرهنگ های فارسی با فرهنگ هایی که در سدۀ بیستم نوشته شده اند، می توان کل تاریخ فرهنگ نویسی فارسی را به دو دورۀ «سنتی» و «علمی» تقسیم کرد. منظور از فرهنگ نویسی سنتی دوره ای از فرهنگ نویسی فارسی است که از قرن چهارم و پنجم هجری آغاز شد و تا پایان قرن سیزدهم هجری ادامه یافت. فرهنگ های این دوره هم ا...

تحول در هنر ایران باعث آفرینش نسخ خطی متفاوت دردوران مختلف از جمله دوره صفویه گردیده است. در این راستا به سبب وجود رابطه بین ادبیات و نگارگری شاهد نسخی هستیم که در آن ها مجموعه های شعری به تصویر کشیده شده است . از جمله اشعاری که مورد توجه قرار گرفته شاهنامه فردوسی است . شاهنامه طهماسبی ازجمله شاهکارهای نگارگران دوره صفویه است که در این پژوهش به بررسی برخی از نگاره های دوره یاد شده پرداخته ایم ....

گرشاسب نامه ی اسدی طوسی که خمیرمایه ی آن گرشاسب نامه ی منثور ابوالمویّد بلخی بوده است ، یکی از آثار حماسی قرن پنجم هجری می باشد . این اثربه عنوان نخستین و موفّق ترین پیرو شاهنامه ، جایگاه خاصّی در ادبیات فارسی دارد و دومین شاهکار بزرگ حماسی پس از شاهنامه است. این منظومه از لحاظ ساختار زبانی و ادبی نیز برای پژوهندگان دقایق زبان فارسی ، اهمیّت فراوانی دارد و به عنوان یکی از برجسته ترین آثار سبک خر...

شاهنامۀ بزرگ ایلخانی سرآغاز جنبش عظیم نگارگری ایرانی است. با وجود این، این شاهنامه تغییرات متعددی را در طول زمان داشته که شناسایی آنها محققان را قادر می‌سازد تا از تفاسیر نادرست در زمینۀ این اثر و تاریخ هنر ایران ممانعت به عمل آورند. در همین راستا، پژوهش حاضر، به منظور شناسایی آسیب‌های وارد بر پیکرۀ این شاهنامه در ادوار مختلف مرمت و فروش آن، به بررسی مجموعه برگه‌های برجای‌مانده پرداخته و ضمن شر...

رجز نوعی گفتگو در میدان جنگ است در قالب دو تا هفت بیت که در آن‌ها رجزخوان به شکل سؤال و جواب به مفاخره، تحقیر دشمن،حدیث نفس و....می‌پردازد. بن‌مایه اصلی رجزها یا نازش به اصالت گوهر و نژاد است یا به هنر، یعنی کسب تجربه در زمینه‌های گوناگون مانند جنگاوری،دشمن شکنی، کاربرد فنون و حیله‌های رزمی و استفاده از ابزارهای جنگی. در حقیقت رجز یکی از ترفندهای مهم روانی غلبه بر دشمن به حساب می‌آید. نگارندگان...

مدارک و شواهد تدوین شده در این نوشته نشان می دهد  رزمنامه رستم و اسفندیار غمنامه ای بزرگ ، برای فرهیختگان ، نقالان و مردمان نیک اندیش ایران زمین است. در این دفتر ریشه های عقیدتی و آیینی این نبرد تراژیک و عوارض آن بحث و بررسی می شود تا روشن شود جنگ از تنور شهوات و هوای نفس دو پهلوان نامدار شعله و گرما نمی گیرد. شناخت چهره جنگ افروزان پشت صحنه ثابت میکند فاجعه تراژیک میدان نبرد ریشه در باورهای عق...

سهم ایران در پیشبرد مررزهای دانش و استفاده از علوم و فنون تولید شده در جهان در مقایسه با کشورهای صنعتی بسیار ناچیز است. برای یافتن علل عقب ماندگی علمی و در نتیجه، کندی توسعه اقتصادی ـ اجتماعی کشور یک طرح پژوهشی در فرهنگستان علوم تعریف و از آبان ماه 1378 تحقیقات لازم آغاز شد. نتیجه این مطالعات ارائه 21 مقاله تحقیقاتی بود که در چند جلسه و میزگرد اعضای فرهنگستان و سایر علاقمه مندان مورد بحث قرار گ...

این پژوهش با عنوان "ضریب نفوذ واژه های عمومی فرهنگستان در روزنامه های رسمی و وبلاگ های شخصی : رویکردی پیکره ای محاسباتی" تلاشی است در راستای بررسی میزان مقبولیت واژه های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی در بین مردم با بهره گیری از وبلاگ های شخصی کاربران اینترنتی و همچنین مقایسه این نتایج با میزان کاربرد همین واژه ها در روزنامه همشهری. تعداد 21 واژه عمومی تصویبی فرهنگستان به همین منظور برگزیده شد...