هرچند روایات تفسیری از منظرهای گوناگون مورد توجه واقع شده اما تحلیل ابعاد و مولفه­های آن از پژوهش­های جدید در عرصه تحقیقات حدیثی است که با مطالعه­ای روشمند در مضامین روایات تفسیری درصدد کشف عناصر محتوایی این دسته از روایات می­باشد. از آنجا که تمسک به قرآن و سنت مبتنی بر فهم این دو ثقل گرانبهاست در نوشتار حاضر تلاش شده تا با روش تحلیل محتوا و به شیوه استقرائی و با واحد تحلیل مضمون روایت، مؤلفه­ه...

در منابع روایی و تفسیری، دوازده روایت به‌عنوان شأن نزول سوره تحریم نقل شده است. این روایات به دلیل تنوع و تعارض درونی و بیرونی آنها، از پر‌چالش‌ترین روایات سبب نزول هستند. برای تشخیص روایات سبب نزول و تعیین صحت و سقم آن، باید سه مرحله را طی نمود که عبارت است از: ارزش‌گذاری روایات شأن نزول، ارزیابی محتوای روایات و ارزیابی سند آنها. با بررسی روشمند تمامی روایات شأن نزول سورۀ تحریم، متوجه می‌شویم ...

روایت‌شناسی، الگویی نظری و کاربردی برای تجزیه و تحلیل داستان‌ها از جمله داستان‌های قرآنی به شمار می‌رود. بهره‏گیری از نظریه‏های روایت‏شناسی و تئوری‏های آن مانند، سطوح‏روایی، طرح، داستان، متن‏روایی، شیوۀ روایی قصص، معانی و مبانی از شیوه­های کارآمد برای تجزیه و تحلیل داستان‌های قرآن به حساب می­آید. سورۀ کهف حاوی سه داستان ویژۀ در قرآن است که عبارت‌اند از: داستان اصحاب‏کهف، داستان حضرت موسی(ع) و خ...

 در باب اجرا یا عدم اجرای قاعده «قبح عقاب بلابیان» (برائت عقلی) در اطراف شبهات موضوعیّه، دو دیدگاه از سوی دانشمندان اصول فقه قابل باز شناسی است. یک دیدگاه قائل است که این قاعده در شبهات موضوعیّه و البته حکمیّه جاری است و در مقابل، دیدگاه دیگر منکر اجرای قاعده در شبهات موضوعیّه شده است. هر کدام از دیدگاه های مذکور به ادلّه ای استناد جسته اند که  نقد و بررسی آن دیدگاه ها و ادلّه آنها ما را به قول سوّمی ...

بسـیاری از اصـطلاحات حقوق اروپایی و فقه اسلامی دارای اشتراک در الفاظ اند؛ به گونه ای تصور می شود تفاوتی در ماهیت آن ها وجود ندارد، اما با بررسی دقیق این اصطلاحات و ماهیت آن ها می توان گفت هر یک از این اصطلاحات که مقتبس از مبانی خویش می باشد، دارای مفهومی متفاوت از اصطلاح به ظاهر مشابه است. از این جمله، «اصل برائت» در فقه اسلامی است که از مبانی خدامحورانه تأثیر پذیرفته است و مشترک لفظی آن در حقو...

امروزه اهمّیّت و نقش کاربردی قواعد فقه در پاسخگویی به مسائل حقوقی و فقهی - به ویژه در مسائل پیچیده ی نو ظهور - بر هیچ کس پوشیده نیست و حلّ بسیاری از پرسش های فقهی و حقوقی بدون استناد به قواعد مزبور، برای فقها و حقوقدانان بسیار مشکل و بعضاً غیرقابل دسترس است؛ بدین جهت در فقه اسلامی و در طیف وسیعی از قوانین عرفی دنیای امروز از جمله کشور ما آثار وجود این قواعد فقهی مانند قواعد لاضرر، صحّت، بیّنه، درأ و ...

چکیده نظریۀ سبک­شناسی گفتمانی در پی بررسی زیبایی­های منحصر به فرد چینش کلام در متون برجسته و هنری است. سبک­شناسی گفتمانی، نگرشی است در باب رابطۀ محتوای متن با بیرون متن، که مستقیما تحت نفوذ اندیشۀ میشل فوکو به وجود آمد. این برخورد زبان­شناختی، در متن­های ادبی به مقولاتی فراتر از جمله، مانند: پیوستار معنایی، سبک نحوی جمله ها ، کنش گفتاری، بافت، نظم ساختارهای خود متن و بسامد کنش­ها و جمله­ها می­پ...

در این مقاله پس از بیان ایرادی که بر ماده 322 قانون مجازات اسلامی وارد است به بیان مفهوم و اعتبار شرط برائت پرداخته می شود، سپس میزان تاثیر این شرط بر معافیت پزشک از مسئولیت، نسبت به بیمارمورد بررسی قرار می‌گیرد با این مضمون که آیا در صورت ارتکاب هر نوع تقصیری از طرف پزشک باز هم می توان به برائتی که پزشک قبل از اقدام به عمل پزشکی از بیمار اخذ کرده استناد کرد یا خیر؟ پس از آن، اثر این شرط ن...

اصل برائت که میتوان آن را میراث مشترک حقوقی همه ملل مترقی جهان محسوب کرد در یکی دو قرن اخیر و به ویژه پس از جنگ جهانی دوم مورد اقبال و عنایت خاص حقوقدانان و قانونگذاران در حقوق داخلی کشورها ونیز موضوع اعلامیه ها وکنوانسیون ها در سطح منطقه ای و یا بین المللی قرار گرفته است. از مطالعات تاریخی چنین بر می آید که درگذشته های دور وحتی تا یکی دو قرن اخیر‘ جز در برخی نظامهای حقوقی مانندحقوق اسلام فرض ب...

نظریه پردازی فلسفی بر وفاق متون دینی، و تفسیر مبتنی بر موازین عقلی از آن متون، از مقاصد عالیۀ حکمای متعالیه و سنت مستمر آنان در پهنۀ حکمت پردازی است. پس از صدرا، در همۀ ادوار این مهم دنبال شده و  آقاعلی مدرس نیز از این توانایی بهره مند و مقید به این سیره است. او در نظریۀ ویژه اش در بارۀ معاد جسمانی، به آیاتی چند استناد جسته است. محوریترین متنی که او به آن عنایت ویژه دارد، این آیۀ کریمه است: «قل...