ریشه­شناسی واژگان گویش‌های مختلف ایرانی هم به شناخت بیشتر ویژگی‌های آوایی این گویش‌ها کمک می­کند، هم به ریشه­شناسی واژه­های فارسی و دیگر زبان‌ها و گویش‌های ایرانی. گویش‌های ایرانی گنجینۀ عظیمی از داده­های زبانی هستند که می­تواند در زبان‌شناسی زبان‌های ایرانی استفاده شود. این مقاله به ریشه­شناسی 12 واژه از گویش‌های مختلف ایرانی می­پردازد. درمورد هر واژه پس از بررسی برابر یا همریشۀ واژه در دیگر گ...

پایه‏های اندیشه‏ی بسیاری از شاعران معاصر فارسی بر اسطوره ، آیین های کهن و فرهنگ ایران باستان استوار است.« بازتاب آیین های ایران باستان در شعر معاصر» پژوهشی است که میزان تأثیرگذاری بنیادین این اندیشه ها را مورد بررسی قرار داده تا بهره مندی شاعرانی که گرایش بیش تری به اسطوره دارند،همچون:احمد شاملو،مهدی اخوان ثالث،سیاوش کسرایی،حمید مصدق و محمدرضا شفیعی کدکنی را از آیین و اسطوره بسنجد.اسطوره ها و آ...

متن های کهن ایران باستان نشان دهنده اعتقادها ،باورها و شاخص های فرهنگی ،اجتماعی و تاریخی ایرانیان پیش از اسلام است. این باورها و اعتقادهای کهن، بخشی از نگرش مردم را به برگزیدن نام زنان از نمادها و سمبل های مادی مانند آسمان ،خورشید و ستارگان و در بعد معنوی، اعتقاد به خدایان و ایزدان کهن  نشان می دهد. هدف از این پژوهش بررسی باورهای اعتقادی و فرهنگی مردم ایران به تاریخ و ادیان پیش از اسلام ،در مور...

مقاله حاضر به بررسی اجمالی ریشه شناسی و اژه های «پدرزن و پدر شوهر»و «مادرزندو ومادرشوهر»در خانواده زبان های هندواروپایی می پردازد.نخست ،به طور خلاصه به فرهنگ حاکم بر جوامع هندو اروپایی اشاره می شود.سپس نظریات گوناگون درمورد ریشه واژه های مورد بحث در زبان فرضی هند واروپایی مطرح می گردد .دربخش اصلی پژوهش ، این واژه ها در زبان های هندو اروپایی بررسی می شود و درهمه موارد شاهد مثال از کهن گرفته شده ...

آنیما در نظریه کارل گوستاو یونگ1، تجسّم تمامی گرایش¬های روانی زنانه در روح مرد است که به زعم وی نتیجه تجارب نژادی مرد با زن در طول صدها هزار سال زندگی با یکدیگر بوده و در ناخودآگاه جنس نرینه به یادگار مانده است و این، باعث تسهیل واکنش¬های متقاضی و توافق نظر بین دو جنس متقابل می¬شود. این کهن¬الگو همانند دیگر کهن¬الگوها، هم در نمایه¬های مثبت و هم در نمایه¬های منفی به نمود درآمده که در این مقاله نم...

موضوع پژوهشی که اینک پیش روی شماست ، پیکرک های انسانی در ایران پیش از اسلام است ؛ سرزمینی که هم به لحاظ جغرافیایی و محیط طبیعی گسترده و فراخ است ، هم به لحاظ تاریخی و زمانی دراز آهنگ و دیرپا و پرمایه و غنی و رنگارنگ. باید گفت که آگاهی ما از تاریخ ، فرهنگ ، مدنیت ، معنویت و لایه های دیرینه و باستانی تر عالم ایرانی و جایگاه حضور پیکره ها بر صحنه زندگی مردمان این سرزمین کهن همچنان محدود ، مبهم ، ...

سفال به عنوان نخستین کتاب مصور بشر، از دیرباز بستری بوده برای نمایش احساس و بیان اندیشه های انسان. پایداری و ماندگاری فرهنگی این نقوش دیرپا بر بستر سفالینه هایی از هزاره های پیشین تا روزگاران پس از اسلام نمادی است از امتداد فرهنگ قوم ایرانی و ره آوردی برای هنرمندان امروز که آرمانشان ماندگاری واحیای آن تأثیرات مثبت و کارآیی است که درگذشته بدان رسیده اند. از میان این نقوش آنچه بیش از همه به چشم م...

با آغاز ایران جدید از دوران مشروطه به بعد و تغییر فضای سیاسی- اجتماعی، صورت‌بندی نیروهای سیاسی- اجتماعی ایران دگرگون شد. ورود و گسترش فرهنگ غربی، چالشی بود که در برابر سنت فکری- سیاسی مسلمانان ایرانی جلوه‌گر شد. به این ترتیب، سنت فکری- سیاسی مسلمانان ایرانی در میان فقها و نیروهای حوزوی شکل گرفته، در پی توضیح اصول مترقی دین اسلام و قابلیت انعطاف آن در مواجهه با مسائل جدید بود. در این پژوهش، از ا...

سفال و گلیم نماد هایی از ذوق ، هنر و روح زیبایی خواه جامعه ایرانی هستند ، این دو مصنوع بشری به مدد نقش و نگاره هایی که بر آنها ایجاد می شود در مرحله ای والاتر با تعالی و زیبایی و هویت ایرانی پیوند می خورند . سفال قدیمی ترین دست ساخته برجای مانده بشر با درجه بالای ماندگاری در طبیعت است و گلیم به عنوان گونه ای از دست بافته های فرسایش پذیر ، عمری کوتاه نسبت به سایر مصنوعات بشری دارد . به همین دلیل...

در روزگار صفویه شماری بسیار از دانشمندان و هنرمندان ایرانی به دلایل و انگیزه های گوناگون به سرزمین های همسایه، به ویژه هندوستان و عثمانی، مهاجرت کردند. این مهاجرت‌ها یکی از عوامل پیوند فرهنگی میان ایران و سرزمین های یادشده بود. در میان این مهاجران فرهیخته، گروهی نیز تاریخنگار بودند و یا در کنار علوم دیگر، به تاریخنگاری نیز می‌پرداختند. اینان ناقلان سنت تاریخنگاری ایرانی در سرزمین های محل هجرت خ...