در این مختصر سعی بر آن است تا ملاکی معنی شناختی برای تشخیص شفافیت و تیرگی واژه های مرکب به دست داده شود. به این منظور ابتدا مفهوم شفافیت و تیرگی زبانی به طور اجمالی معرفی می گردد، سپس ملاکی معنایی  برای طبقه بندی واژه های مرکب شفاف و تیره ارائه می شود. سرانجام به نقش قواعد، در تولید ساخت های شفاف و تیره پرداخته می شود 1- شفافیت و تیرگی: شفافیت اصطلاحی است که در شماری از حوزه های مطالعات زبانی ...

به دلیل آغاز دیرهنگام معماری منظر، این مفهوم در جامعه ایران با نوعی سطحی‌نگری و بی مبالاتی در تعاریف علمی مواجه بوده‌است (منصوری،1383). امروزه یکی از مشکلاتی که متخصصین منظر، طراحان شهری و معماران با آن دست به گریبان هستند، مفهوم منظر و تعاریف متعدد، پیچیده، چند لایه و بعضاً غلطی است که از این واژه به عمل می آید. تصور عامیانه منظر را در حد علمی برای تزیین محیط تلقی می‌کند. در این تصور، منظر در ح...

هدف پژوهش حاضر، بررسی ساخت ترکیب‌های نام‌اندام «سر»، به عنوان یکی از فعال‌ترین نام‌اندام‌های زبان فارسی است- تا در چارچوب صرف ساختی (Booij, 2010) به تحلیل الگوی واژه‌سازی ]سر-[X پرداخته شود. همپنین این مقاله می‌کوشد تنوع‌های معنایی، عمومی‌ترین طرح‌واره ساختی ناظر بر عملکرد این الگوی واژه‌سازی، انشعابات حاصل و نیز ساختار سلسله‌مراتبی آن را در واژگان گویشوران زبان فارسی بر اساس داده­های همزمانی و...

بسیاری از آثار موجود در حوزه واج و آواشناسی، ساخت هجای زبان فارسی را به صورت CV(C(C)) در نظر گرفته‌اند. در نظر گرفتن چنین ساختی برای زبان فارسی، به این معناست که اولاً در زبان فارسی هیچ هجایی با واکه آغاز نمی‌شود و دوماً در زبان فارسی توالی واکه‌ها امکان‌پذیر نیست. این جستار، با هدف بررسی امکان التقای واکه‌ای در گفتار محاوره‌ای، سریع و پیوسته و همچنین واکاوی تأثیر عناصر صرفی (به طور خاص واژه­ بست...

زبان فارسی از گونه ی زبانهای ترکیبی به شمار می آید . در این دسته از زبان ها ، تکواژهای اشتقاقی نقش فراوانی در واژه سازی بر عهده دارند . در این مقاله از دو پسوند« ـَ ک » و « ـ وک » سخن به میان آمده که در منطقۀ مهارلوی شیراز رواج فراوان دارد؛ در حالی که در کتاب های دستوری کمتر نشانی از این کارکردها می یابیم. در این مقاله برآنیم که این دو پسوند را مورد بررسی قرار داده مقوله ی دستوری تعدادی از واژه ...

در این پژوهش به تجزیه و تحلیل فرایندهای ساخت واژه در مطبوعات سیاسی پرداخته می شود. در تحقیق حاضر بر اساس آرای بوی(2007) فرایندهای ساخت واژه به دو گروه فرایندهای واژه سازی و واژه آفرینی تقسیم بندی می شود که مهم ترین فرایندهای واژه سازی شامل ترکیب و اشتقاق است. سرواژه سازی، کوتاه سازی و آمیزش نیز در طبقه ی فرایندهای واژه آفرینی قرار می گیرند. با توجه به تعداد زیاد واژه های قرضی در مطبوعات سیاسی، ...

جملات پرسشی از جمله ابزارهای زبانی هستند که با ساخت اطّلاع جمله در ارتباط هستند و یا مستقیماً علامت و سازوکاری برای تشخیص نوع اطّلاع در جمله محسوب می شوند. جملات پرسشی از لحاظ ساختار و نوع و حرکت پرسش واژه ها تاکنون مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته اند. پژوهش حاضر به مطالعۀ تطبیقی تحوّل جملات پرسشی و نقش آنها در دورۀ فارسی نو پرداخته است. برای این منظور، متون نثر متعلّق به قرن 4 تا معاصر مورد بررسی قر...

در این مقاله نخست از حروف ربط همپایگی و انواع ساخت همپایگی و پیشینة مطالعات آن در زبان فارسی بحث شده است، سپس رویکرد چندهسته ای و رویکرد حرف ربط همپایگی به مثابة یک هستة نقشی مورد مطالعه قرار گرفته و به نارسائی های انگارة مشخصگر- هسته- متمم و افزودگی برای ساخت همپایگی اشاره شده است. در رابطه با نوع و بنیان همپایه ها تصریح می شود که همپایگی در هر سطحی حتی در سطح پایین تر از واژه نیز امکان پذیر ا...