در شعر حافظ یکی از برجسته‌ترین رابطه‌هایی که دو جمله یا دو مصراعِ یک بیت را از نظر معنایی به هم پیوند می-دهد، رابطۀ تعلیلی ـ استنتاجی است. این نوع رابطه، الگوی ساخت بسیاری از ابیاتِ شعر اوست. به طوری که از نظر ساخت جمله‌های بیت، مشخصۀ سبکِ شخصیِ او محسوب می‌شود. در این الگوی ساختی که گاه از دو جملۀ مستقل تشکیل شده و گاهی از یک جملۀ مرکّب، یکی از جملات از نظر معنایی برای جملۀ دیگر، جملۀ نتیجه، حکم علّ...

چکیده: شعر را به این خاطر به عنوان یک هنر بر می شمارند که شاعران با شگردها و تمهیدات ویژه زبانی به آرایش سخن می پردازند و با نیروی خیال و آفریدن تصاویر هنری، زبان را از ساخت عادی خارج می کنند تا به زبانی به نام زبان شعر دست یابند. از طرف دیگر زبان شعر زبانی آهنگین است که از آوای نظم قافیه و ردیف، موسیقی بیرونی و درونی شعر حاصل می شود. در نتیحه شاعر به کمک همه این موارد تجربه های عاطفی خود ر...

تحلیل و بررسی تصاویر خلق شده توسط هر یک از شاعران، مشخص کننده ی نوع نگرش آن ها نسبت به پیرامون خویش است. در این میان نقش هنرهای بیانی و تمهیدات ادبی و صور خیال در راستای ساختن این تصاویر، انکار ناشدنی و پر اهمیت است. تشبیه، از جمله هنرهای اصلی علم بیان که خود زیر ساخت صنایع بلاغی دیگر همچون استعاره نیز هست، برگرفته از ذهن خلاقِ سازنده ی خویش، گستره ای از سادگی و تکرار تا تازگی و ابداع را در بر م...

امروزه علوم و فنون با شتابی روزافزون همه جنبه های زندگی بشر را درنوردیده است. این دگرگونی بر نحوه تفکر انسان ها نیز تأثیر گذاشته و با تغییر تلقّی افراد نسبت به پدیده های پیرامونی، مکالمات و گفتگوها نیز تغییر یافته است. همراه با پیشرفت تکنولوژی، گذشته از آن که واژگان فراوانی وارد زبان فارسی شده و ترکیبات و تعبیرات جدید برای استفاده و کارکرد این علوم و فنون ساخته شده است، بسیاری از معانی و مفاهیم ...

شعر گفتار شعری است که از زبان فاخر و ادیبانۀ گذشته فاصله می‏گیرد و به عنوان یکی از مشخصه‏های اصلی خود، زبان محاوره و عامیانه را وارد زبان شعر می‏کند. پیشینۀ مشخصی برای شعر گفتار نمی‏توان قائل شد، اما این شیوه در دورۀ معاصر در اشعار نیما، فروغ و شاملو نمود بیشتری دارد. سید علی صالحی در سال 1364 این جریان را "جنبش شعر گفتار" نامید. قیصر امین‏پور نیز با درک ملال‏آوری و کسالت شعر اواخر دهۀ پنجاه و ...

شاعران برای آفریدن مضامین ژرف و آراستن کلام خویش از روش های گوناگونی بهره برده اند و سخن شناسان و نقّادان نیز کوشیده اند که اسباب و ساز و کار این شیوه ها را بیابند و به رایشان قواعدی وضع نمایند. یکی از شیوه های آراستن کلام، استفاده از ساخت های مقارننحوی (تکرار نحوی) است که با نظر به وجه هنری زبان خلق می شود و می توان برای آن کارکردهایی مختلف قائل شد. تکرار الگوی نحوی، مقوله ای است که به فرم و سا...