امروزه کلان شهرهای ایران به ویژه پایتخت دچار مشکلات جدی شده اند. ترافیک، آلودگی هوا، رشد کالبدی-فضایی نامطلوب و .... از اساسی ترین مسائل کلان شهرها بالاخص کلان شهر تهران می باشد. در دهه های اخیر جهت مقابله با این مشکلات توسعه حمل و نقل عمومی به ویژه حمل و نقل ریلی در اولویت های مدیریت و برنامه ریزی شهر تهران قرار گرفته است به طوری که 15 سال از بهره برداری سامانه ریلی (مترو) در تهران می گذرد و م...

جهانی‌شدن اگرچه در کنار مزیت های اقتصادی، تکنولوژیک و غیره، کاستی‌هایی نیز در ابعاد مختلف دارد، اما در مجموع روندی ناگزیر است. شهرها به عنوان مرکز مدیریت‌جهانی، هم دستخوش تغییرات زیادی در جریان این فرآیند می‌شوند و هم اثرگذاری زیادی بر سرعت و ابعاد جهانی‌شدن دارند. پژوهش پیش‌رو با اهتمام به اثرات فضایی فرآیند جهانی‌شدن و متعاقب آن ضرورت‌های کالبدی- فضایی ساختار بندی مجدد شهری در پیوند با آن، در...

تأسیس نیروگاه­های هسته­­ای به علت دارا بودن محدوده­های حفاظتی که ایجاد سکونتگاه­های انسانی را در این محدوده­ها با محدودیت مواجه می­کند، ممکن است محیط جغرافیایی و آرایش فضایی سکونتگاه­های اطراف خود را تحت تأثیر قرار دهد. از طرف دیگر، چون اکثر این نیروگاه­ها در نزدیک شهرها و سکونتگاه­های انسانی تأسیس می­شوند. بنابراین، مطالعۀ تأثیر آنها در محدودۀ جغرافیایی اطرافشان از اهمیّت بسزایی برخوردار است. د...

باغسازی ایرانی همواره ارتباطی نزدیک با باورهای مذهبی و اعتقادات سازندگان داشته و این مهم در نمادهای استفاده شده در باغ قابل بررسی است. از اینرو در این مقاله ابتدا به بررسی نمادها، انواع آن و چگونگی ظهور و نمایش عناصر نمادین در باغسازی ایرانی پرداخته شده است. سپس باتوجه به وجود ارتباط مستقیم میان نمادهای استفاده شده و تقدس باغ، گیاه و باغسازی با باورهای مذهبی سازندگان، این مهم در دو بخش مجزا- قب...

محله های تاریخی شهری دربردارنده ی حس چشمگیری از مکان و حالتی خاص اند که از تاریخچه ،معماری و دور نمای شهری آنها ناشی می شود. در طی دهه های اخیر اقدامات شهرسازی مدرن منجر به از هم گسیختن سازمان فضایی گذشته بویژه در محلات تهران و پیدایش پهنه های مجزا از هم شده است. این در حالی است که در طی دو یا سه دهه ی گذشته تغییر دیدگاه نسبت به این محله ها ، آنها را به پتانسیل های خوبی جهت ایجاد مکان های مطلوب...

هماهنگی و پیوستگی میان اجزای فضا و فعالیت های آنها در بافت های تاریخی ایران سبب می شود که این شهرها در نظر ناظر به شکل یک کل منسجم از اجزا جلوه نمایند. از سوی دیگر، ارزش های فضایی این شهرها را توالی و توجه به کیفیت های کالبدی و بصری فضاهای شهری می سازند. در این شهرها ترکیب فضاهای شهری به شکل شبکه ای از فضاهای ایستا و پویا صورت می گیرد. این ترکیب در بافتهای تاریخی ایران، شبکه ای منسجم از فضاهای ...

توسعه کالبدی- فضایی شتابان شهر کرج طی سال های 1335 تا 1390 از جمعیت 14526 نفری در سال 1335 و حدود km2مربع وسعت به جمعیتی حدود 1614626 نفر و وسعتی حدود 187km مربع در سال 1390 رسیده است. این رشد شتابان و متمرکز منابع اکولوژیک از جمله خاک های حاصلخیز،  معدنی، منابع آب سطحی و زیرزمینی را تخریب کرده است. توسعه ی نامتعادل کاربری ها و به دنبال آن ناهنجاری های اجتماعی و اقتصادی شهر ناشی از این فرآیند ا...

تخریب یا کاهش کاربری اراضی کشاورزی در مناطق شهری توجه برنامه­ریزان را به اصول توسعه پایدار شهری ضروری می سازد. کاربری اراضی کشاورزی از مهم ترین ساختار اکولوژیک شهری می باشد که باعث استمرار فرایندهای اکولوژیک در شهرها می گردد و این مسئله در تهران به سبب آلودگی­های زیست محیطی اهمیت بیشتری می یابد. این مطالعه با هدف سنجش تغییرات کاربری اراضی کشاورزی و پیامدهای کالبدی – فضایی در منطقه 18 شهر تهران ...

امروزه در گفتگوهای روزمره وقتی سخن از محله به میان می آوریم، مفهومی بدیهی و بی نیاز از تعریف و تفسیر را در ذهنمان جای می دهیم، اما قادر به تعریف آن نخواهیم بود. امروزه اصطلاح محله را بدون اطلاع از مفهوم واقعی و پیشینه بلند تاریخی آن به کار می بریم. یکی از ویژگی های کهن شهرهای ایرانی وجود محلات شهری دارای وحدت کالبدی، فضایی و استقلال نسبی از نظر عملکردی بوده که گروه متجانسی از مردم، خانه های آنه...

محل استقرار هر سکونتگاه انسانی تحت تأثیر عوامل محیطی به‌ویژه توپوگرافی و مورفولوژی زمین است که سکونتگاه بر مبنای آن محیط و وضعیت شکل گرفته و باعث مکان‌گزینی کاربری اراضی شهری با مورفولوژی خاص شده است. شناخت وضع موجود و مشکلات فعلی شهر و پیش‌بینی تغییرات آتی آن در گرو شناخت این عوامل، نیروها و مکانیزم عمل آنها است. پژوهش حاضر با هدف بررسی محیط طبیعی رودخانه‌های موقت شهری (هیدروژئومورفولوژی) و فر...