دائره المعارف اسلام اصلی ترین منبع اسلام شناسی در مغرب زمین شناخته می شود؛ اما مقالات این مجموعه و تصویر ارائه شده از اسلام در آن نیازمند نقد و بررسی است. در این مقاله ضمن آشنایی با ژوزف الیاش و آثار او، به بررسی و نقد مدخل [امام] حسن عسکری(ع)، تنها مقاله وی در دائره المعارف اسلام می پردازیم.

آنچه که در پیش روی دارید، شرح و تحقیق و ترجمه، بخش دوم از کتاب نفیس و ارزشمند "الا تجاهات الادبیه فی الادب الحدیث " از استاد بنام ادبیات عرب "انیس المقدسی" است که با تحقیقات وسیع و پشتکار بی نظیر به بررسی جریانهای ادبی موجود در ادبیات معاصر عرب پرداخته و آنها را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار داده است . وی نه تنها هر کدام از این جریانها را در عصر حاضر عرضه می کند، بلکه در لابلای اوراق تاریخ اد...

حاکمیت قانون از مفاهیمی است که از سو ی فلاسفه در طی تاریخ مورد توجه قرار گرفته است و با بررسی آرای هر یک از فلاسفه می توان آن ها را در دو طیف عمده موافقان و مخالفان این مفهوم، دسته بندی نمود. ارسطو و جان لاک و منتسکیو و ژان ژاک روسو و امانوئل کانت و اکثر فلاسفه ی قرن بیست را می توان از طرفداران حاکمیت قانون دانست. از طرف دیگر فیلسوفانی چون افلاطون، اکثر فلاسفه قرون وسطا، ماکیاول، توماس هابز و ک...

امویها در شرق, روم و مغرب به فتوحات ادامه دادند. سرزمین مغرب مدت یک قرن ناآرام بود و میان خوارج, امویها, عباسیان و کارگزاران ایشان دست به دست می شد. با حاکمیت اغالبه در افریقیه, از نزاع ها کاسته شد و آن سرزمین روبه عمران و آبادانی نهاد. عرب های مهاجر با بربرها, یعنی ساکنان بومی آن سرزمین, آمیختند و به عرب های افریقایی تبدیل شدند و نسل, فرهنگ و زندگی جدیدی به وجود آمد که از اسلام, سنت های قبایلی...

طریقة شاه نعمت الله ولی براساس آنچه در کرسی نامه ها آمده است به احمدغزالی(د 520 ق)، ازعرفای مکتب خراسان و قطب سلسلة معروفیه، منتهی میشود. این طریقه در مغرب عالم اسلامگسترش یافته و با چند واسطه به ابومدین (د 594 ق) در تلمسان الجزایر رسیده و سپس تا شاهنعمت الله ولی (د 834 ق) امتداد پیدا کرده است. نام ابومدین بهعنوان شیخِ ابنعربی به کرّات درنوشته هایش مشاهده میشود. بنابراین با یافتن مستنداتی دالّ بر ...

در اینکه این بحث ( قاعده مند سازی زبان عربی) اولین بار توسط چه کسی مطرح شده ، اختلاف نظر زیادی وجود دارد. به هر حال پایه های علم نحو در قرن اول هجری استوار گردید و در قرن دوم هجری با نگارش الکتاب سیبویه به تثبیت رسید. در این بین مکاتب نحوی نیز به وجود آمدند که در رشد و نمو نحو تاثیر بسیاری داشته اند. ابتدا دو مکتب بصره و کوفه و سپس مکاتب بغداد، اندلس و مصر شکل گرفتند. این مکاتب، با وضع اصول و...

در این مقاله کوشش به عمل آمده تا در کوتاه سخن، طی سه بند، نشان داده شود که با ظهور اسلام، دانشمندان بسیاری در سایه علوم قرآن پدید آمدند و آثار گران بهایی در دانش های گوناگون از خود به یادگار گذاشتند: و انواع ادبیات ایران بویژه ادبیات شعری مانند ادب حماسی، آرمانی، عرفانی، تعلیمی، و غنایی تحت تأثیر قرآن و احادیث به وجود آمدند. لیکن بعد از مشروطیت، ادبیات ایران تحت تأثیر تفکرات مغرب زمین از محتوای...

آیندة هر ادبیاتی، از گذشته و معاصر آن جدا نیست؛ زیرا در بیشتر موارد، ادبیات هر ملّتی به گذشته ای نظر دارد که اساس پیشرفت و فلسفة وجودی حال خود را بر آن بنا می نهد. سخن از دورنمای شعر معاصر عربی و یا اینکه به گذشتة خویش تکیه خواهد کرد، به معنای ایستایی در اندیشه نیست و یا تعیین مرزهای مشخّص مبنی بر اینکه «این است» و «جز این نیست»؛ چرا که ادبیات هر نسلی به دستاوردهای فکری و ادبی گذشتگان نظر دارد، د...

علم نحو پایه و شالوده ادبیات عربی است . این علم همواره راه پرفراز و نشیبی را پیموده است و بیشتر در قالب نظریات نحوی"خلیل بن احمد" و شاگردش "سیبویه" بود. تا اینکه نخستین بانگ اعتراض علیه نحو توسط" ابن مضاء قرطبی" از اندلس به گوش رسید. او در کتاب خود "الردعلی النحاه" به رد برخی از اصول نحوی از جمله بحث عوامل و علل پرداخت . البته این کتاب آنطور که انتظار می رفت ، نتوانست مورد توجه اذهان قرار گیرد....

زبانشناسی متن بطور عام و انسجام (cohesion) بطور خاص از اواسط نیمة دوم قرن بیست بصورت جدی توسط بسیاری از زبان شناسان مورد اهتمام قرار گرفت بطوریکه درحقیقت پایة اساسی تحلیل گفتمان در سالهای بعد بشمار میرفت. با نگاه به مباحث مطرح-شده در این شاخة جدید زبانشناسی و مقایسة آن با پژوهشهای زبانشناختی در بین مسلمانان، به شواهد و آثاری از زبانشناسان قدیم عربی (نحویان، بلاغیان، و ناقدان) برمیخوریم که در آن...