این پژوهش تلاشی است برای به‌دست دادن توصیفی نظام‌مند از وضعیت کنونی دین‌داری جوانان در شهر تهران. توصیف وضعیت کنونی برمبنای فراتحلیل نتایج 15 تحقیق متأخر درباره‌ی ابعاد مختلف دین‌داری جوانان تنظیم شده است؛ بدین‌ترتیب که نتایج کمّی به‌دست آمده از ترکیب این 15 تحقیق، با تکیه بر مفاهیم و گزاره‌هایی که از نظریات مطرح در مطالعات ‌فرهنگی استخراج‌ شده‌اند، بازخوانی شده و از نو سازماندهی گردیده‌اند. با ...

در همه ی ادیان، پرستش گاه ها، این بناهایِ معناگرا، نقش قابل توجهی داشته و با سایرِ بناها تفاوتی بنیادین و ماهوی دارند. هم نشینی آن ها در شهرهای گذشته ناگزیر، با توجه جدی به تمایزات هویتی صورت گرفته است. امروزه با گسترش روابط مجازی، توجه به تمایزات هویتی پرستش گاه ها اهمیت چشمگیری یافته است. پژوهش حاضر در پی گونه شناسی پرستش گاه های سه دین ابراهیمی در پایتخت ایران- اسلامی عصر صفوی است تا با توجه ب...

حاکمیّت و فرمانروایی و اشکال گوناگون آن از دیرباز مورد توجّه صاحبان اندیشۀ سیاسی بوده است .رویکردهای گوناگون پیروان ادیان و پیروان دین اسلام نیز، در فرآیند حاکمیت مطرح بوده و آثاری برجایگذاشته اند. در فقه اسلامی موضوعاتی چون عرف، عقل، مصلحت و مص الح مرسله به نوعی در توسعه یا تحدیدحوزۀ دخالت دین در حکومت تأثیر داشته اند. این عناوین در رویکردهای بشر ی نیز به رسمی ت شناخته شده وجزء منابع و مبانی مشت...

با توجّه به کاهش قدرت، و رواج و حضور روز افزون دین در دنیای امروزی، و به دنبال آن با بروز چالش‏ها و مباحثی میان دین و مدرنیته، جامعه‏شناسان وروان‏شناسان به دفاع از کاردکردهای دین و دینداری و آثار معنوی و تربیتی دین پرداختند، که سبب شکل‏گیری دانش‏های جدیدی، نظیر جامعه‏شناسی دین و روان‏شناسی دین در حوزه‏ی دین پژوهی شد. دانشمندان این دو حوزه کوشیدند تا نظریه‏ها و راه حل‏هایی برای پیشبرد اهداف دین، ...

یکی از مهم‌ترین محورهای مباحث کلامی دینی معاصر در جهان اسلام، مبحث «قلمرو دین» و یا «گستره شریعت» است که مشخص شدن آن، حیطه قانون‌گذاری بشر را در حوزه‌های مختلف حقوقی بیان می‌کند. درخصوص قلمرو دین، به‌طور‌کلی دو رویکرد حداکثری و حداقلی وجود دارد. پذیرش هریک از این دو رویکرد، تأثیرات زیادی در نظام حقوقی هر کشور خواهد گذاشت. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که برآمده از نگاه حداکثری به حاکمیت دین د...

دین به‌منزله‌ی یکی از ارکان زندگی انسان، مورد‌مطالعه‌ی رویکردهای مختلف علوم انسانی و اجتماعی ازمنظر درون‌دینی و برون‌دینی قرار گرفته است. تفسیرگرایی با جهت‌گیری برون‌دینی، از‌جملهفراگیرترین این رویکردهاست که کلیفوردگیرتز را می‌توان یکی از‌اندیشمندان برجسته‌ی آن به‌شمار آورد؛ وی انسان‌شناسی است که با رویکرد تفسیرگرایانه و گرایش نمادگرا به مطالعه‌ی دین در جوامع مختلف پرداخته است. از‌دیگر‌سو، مرتض...

دینداری، مفهومی انتزاعی، چندبُعدی و کثیرالاضلاع است که برای تحقیق علمی و سنجش تجربی باید به جلوه های مشاهده پذیرش تحویل داده شود. مروری بر پژوهش های تجربی انجام گرفته در خصوص دین و دینداری نشان می دهد که به طور کلی دو نوع استراتژی را می توان برای سنجش تجربی دینداری مشخص نمود. استراتژی اول، شیوه رایج و متعارف در عملیاتی سازی مفاهیم است؛ یعنی، تعیین و تشخیص ابعاد اصلی و سپس، تعیین و تصریح زیربُعد ه...

هدف از این تحقیق بررسی دیدگاه های دو متفکر و فیلسوف نامدار، علامه محمدتقی جعفری و برتراند راسل، در زمینه ی دین است، بدون شک بررسی دین بدون توجه به انسان امری ناممکن می باشد. و علاوه بر دین، مباحث مربوط به دین پژوهی نیز در این رساله بررسی می شود. پژوهش در زمینه ی انسان و دین در آثار این دو فیلسوف غرب و شرق جایگاه برجسته ای را به خود اختصاص داده است. با این تفاوت که پژوهش های برتراند راسل در اینب...

یکی از مسائل مهم در دین پژوهی تطبیقی و نیز در فلسفه دین و الهیات جدید، مسئله نسبت میان ادیان است. از سویی تعدد و تنوع ادیان و از سوی دیگر جهانی شدنِ ناشی از دنیای متجدد، با افزایش توجه و نگاه پیروان ادیان به یکدیگر، دیدگاه هایی همچون حصرگرایی، کثرت گرایی و شمول گرایی را در باب نسبت ادیان به بار آورده است. در این میان، فریتیوف شوان و دیگر سنت گرایان به نظریه »وحدت متعالی ادیان» قائل اند. بنابر ای...