علامه طباطبایی پیش از نگارش «المیزان فی تفسیر القرآن» در قم، تفسیر دیگری با نام «تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن» در زادگاهش تبریز نگاشت که پایه‌های اولیۀ المیزان محسوب می‌شود. سبک آن چنین است که علامه، ابتدا تفسیر به‌نسبت کوتاهی از آیات، با محوریت روش تفسیر قرآن به قرآن ارائه داده‌ و آن‌گاه روایات مرتبط را ذکر کرده‌ و سپس تلاش داشته است که میان آیات و روایات سازگاری ایجاد کند. چنا...

نیل به معارف قرآن کریم به‌‌عنوان مجموعه‌‌ای مرتبط و منسجم جز با تکیه بر تفسیر  مستند به منابع روشن و متقن میسّر نیست. از جمله مفسرانی که با بهره‌‌گیری از منابع اصیل، به‌‌ویژه حجت درونی عقل، به قله رفیع فهم معارف ناب قرآنی دست یافته‌‌اند، علامه سید محمدحسین طباطبایی است. نوشتار حاضر پس از تبیین روش تفسیری علامه طباطبایی، لزوم بهره‌‌گیری از عقل و منطق در تفسیر را بررسی کرده و سپس با تفکیک بین معان...

 بررسى تأثیرات قراءت و قراءات مختلف در تفسیر قرآن است. نویسنده، اختلافات موجود در قراءات را به شش دسته تقسیم کرده و در دو بخش جایگاه قراءات در تفسیر و اقسام قراءات از جهت تفسیر به تأثیر اختلاف قراءات در تفسیر پرداخته است. قراءات را به مقبول و مردود و شاذّ تقسیم‌بندى کرده و نتایج ذیل را گرفته است: 1. معانى تفسیرى که از اختلافات قراءات مقبول نتیجه گرفته مى‌شود همان تفسیر قرآن به قرآن است، 2. معانى...

فهم گزاره ها و مسائل هر علمی بر مبانی و قواعد خاصی استوار است که در اصطلاح، «منطق فهم» نامیده می شود. پژوهش حاضر که درصدد بررسی منطق فهم روایات تفسیری در المیزان است، آن را از نظرگاه مفسّر بزرگ، علامه طباطبایی(ره)، در بعد مبانی عقلی به تحقیق کشیده و منطق مذکور را در حوزه عصمت اهل بیت(علیهم السلام) در فهم و تفسیر قرآن، عدم تعارض آن با مسلمات عقلی، زبان عرفی داشتن روایات تفسیری، وحدت منشأ در آیات ...

نظرات فقه اقتصادی علامه طباطبایی در المیزان را می توان ذیل آیاتی که با حوزه ی اقتصاد پیوند داشته به دست آورد. تأکید بر مالکیت خصوصی البته در چارچوب تعیین شده از شرع، مخالفت شدید با ربا و بیان آثار آن مانند ایجاد فاصله ی طبقاتی شدید در جامعه و در نتیجه مشکلات اخلاقی و ... مهم ترین دیدگاه های وی در این زمینه به شمار میرود. ولی در عین حال با اصالتی که وی برای جامعه قائل است، مالکیت جامعه در اموال ...

مسئلة اصلی پژوهش پیش رو، بیان چیستی و چگونگی دگرگونی انسان در کلام وحی با خوانش و رهیافت خِرَد و ساختار اندیشة صاحب «المیزان» می‌باشد. همچنین این مقاله کوشیده است پرسش‌های پیرامون این مسئله بر اساس مبنای علاّمه طباطبائی(ره) را تبیین نماید و بر اساس داده‌های کتابخانه‌ای و به روش توصیفی ـ تحلیلی نوشته یافته است. فرایند این برآیند رسیدن به سه دیدگاه اصلی در چگونگی دگرگونی انسان یعنی دگردیسیظاهری، روح...

کتاب البرهان فی أسرار علم المیزان تألیف اَیدَمیر بن علی جِلدَکی حاوی شرح کتاب الحدید جابر بن حیان در واکنش‌ها و طبع آهن، علم الإکسیر و علم المیزان و همچنین شامل توصیف مهمی از تولید تجاری آهن و فولاد است. جلدکی ضمن اقرار به پیروی از جابر، کلام او را غیر برهانی می‌داند و می‌کوشد این نقص را جبران کند. او از کیمیاگرانی چون ابوالقاسم عراقی، ابن‌امیل تمیمی و آپولونیوس تیانی مجعول و ابن‌ارفع اندلسی نام می...

 بررسى و نقد جایگاه و نقش اسباب نزول در تفسیر »الفرقان فى تفسیر القرآن« اثر دکتر محمّد صادقى است تفسیر الفرقان در شمار تفسیرهاى معاصر قرار دارد و به شیوه تفسیر قرآن به قرآن نگارش یافته و روایات تفسیرى را به عنوان ابزارهاى فرعى تفسیر قرآن شناخته است. به همین دلیل روایات اسباب نزول در این تفسیر بر خلاف روش مرسوم مفسّران در پاورقى آمده است که نشانگر دید منفى و محتاطانه مفسّر است. وجود روایات اسرائیلى...

بی تردید تفسیر کم نظیر« المیزان » از بهترین تفاسیری است که برای قرآن مجید نوشته شده است.گرچه شهرت المیزان ،بیشتر به جهت سبک ویژه آن یعنی «تفسیر قرآن به قرآن »میباشد اما باید اقرار نمود ، جامعیت مؤلف دانشمند آن در علوم عقلی و نقلی و افق فکری باز و گسترده وی ،موجب به ظهور رسیدن مشخصه هایی ممتاز و کم بدیل در این تفسیر گردیده که آن را به طور ویژه از جنبه علمی و فنی ممتاز و برجسته ساخته است ،اصالت م...