مسئلۀ «خویشتن» و کیستی «ما» در برابر دیگری غرب یکی از مباحث عمدۀ مورد توجه روشنفکران ایران معاصر بوده است. با رجوع به آثار روشنفکرانی که در زمینةاین حوزۀ موضوعی قلم زده‌اند، مشخص می‌شود که آنان با دیدگاه‌های گوناگونی که هر کدام از «سنتِ» فکری خاصی نشأت گرفته است، دربارة «خویشتنِ ایرانی» به بحث نشسته‌اند. هدف این مقاله، واکاوی مفهوم «خویشتن» از دیدگاه «سنتِ» فکری ملی‌گراست که به‌طور خاص در آرای دو ...

انقلاب مشروطه طلیعه آغاز تجدد و برآمدن صورتی از دولت مشروطه است که با گذار از مبانی معرفتی-سیاسی رژیم قدیم و سنت قدمایی ممکن شد. آنچه در این رخداد غیر قابل انکار است جدال بر سر مبانی دولت جدید، له و علیه آن از سوی نسل نخست روشنفکران ایرانی دوره مشروطه است. هدف از پژوهش حاضر آن است که با بازخوانی نمونه­هایی از آثار سه تن از این روشنفکران یعنی میرزا ملکم خان ناظم‌الدوله، میرزا یوسف خان مستشارالدو...

با نگاهی به رمان‌نویسی افغانستان و فراز و فرودهای آن، واقعیت‌هایی از تحولات فکری و ادبی این جامعه بر مخاطب آشکار می‌شود که نیازمند پژوهش‌های درازدامن است. یکی از این واقعیت‌ها رویکردهای مدرنیستی و پست‌مدرنیستی در ادبیات داستانی افغانستان است که جامعه رمان‌نویسان آن کشور را به جامعه داستان­نویسی معاصر پیوند زده است و جنبه‌های زندگی انسان افغان، به‌ویژه خیل روشنفکران افغان را به تصویر می‌کشد. این...

این پژوهش توصیفی-تحلیلی به کاربست تئوری «یین و یانگ» به عنوان یکی از نافذترین اصول چهارچوب فلسفی خاور دور، در تحلیل و توصیف رویکردهای هنری شاخص غرب، و گرایش تناوبی آنها در غالب «یین» و «یانگ» می پردازد. به طوری که مکاتب و سبکهای هنری بین قرن پانزدهم تا پایان قرن نوزدهم، به صورت دوتایی تحت عناوین یین و یانگ با هم مقایسه شده و از زاویه تازه ای به روند ادوار تاریخی هنر غرب نگریسته شده است. از آنج...

در تعامل دین با فرهنگ اشکالی گونه گون از تدین بروز می کند. عوامل متعددی در شکل گیری دینداری فرهنگی دخالت دارند که از جمله می توان به شرایط جغرافیایی و تاریخی، فضا، عادت واره و رسانه ها اشاره کرد. این مقاله برای گونه شناسی دینداری فرهنگی چهارگونه اصلی: تدین قشر فرودست فرهنگی، تدین قشر متوسط فرهنگی، تدین روشنفکران و تدین عالمان دینی را مفهوم پردازی کرده است. مهم ترین عاملی که دو دسته روشنفکران و ...

نگاه روشنفکران به حوزه دین و روحانیت ، بیشتر یک نگاه علم گرایانه ی فارغ از واقع گرایی می باشد. در این حوزه به اندیشه ی سه روشنفکر اواخر قرن نوزدهم پرداخته می شود که هر سه از لحاظ آرا و نظراتی که ارائه داده اند تاثیر گذار بوده اند . اما از جهات مختلف در حوزه ی دین و روحانیت متفاوت بوده و رویکرد فردی چون آخوندزاده با ملکم خان و طالبوف در حوزه ی دین ، دارای رویکری دیگری است.

یکی ازمهمترین وجدی ترین موضوعات مورد بحث در دوره معاصر،ورود مدرنیته وآموزه های دنیای غرب به ایران است.شکست ارتش ایران درجنگ ها با روسیه تزاری که منجر به قراردادهای گلستان وترکمانچای شد،موجب شدتا نخبگان قاجار مانند عباس میرزا،به ضرورت بهره گیری ازتمدن غربی برای پیشرفت ونوسازی درایران پی ببرند.درراستای حرکت درمسیرنوسازی صدراعظم های نوگرائی مانندامیرکبیر،سپهسالار وامین الدوله گامهای موثری برداشتند...

اولین مواجهه جدی ایران با جهان غرب در دوره قاجار اتفاق افتاد و این دوره­ای است که هر دو طرف این مواجهه شرایطی خاص را تجربه می­کردند. از یک طرف ایران در دوره کشمکش­های بعد از فروپاشی حکومت صفویه بود که تا مدتها گریبانگیر دولتمردان قاجار بود و از طرف دیگر توسعه­طلبی­های پیشگامان مغرب زمین بعد از رنسانس بدنبال بسط و گسترش تسلط اقتصادی و فرهنگی خود در دیار شرق و سرزمین­هایی چون ایران بود. نقطه عطف ...

عصر مشرطیت و ورود ایران به عصر جدید، مبدأ چالش‌های فکریِ متعدد و پایایی بوده که از جملة مهم‌ترین آنها می‌توان به نسبت میان سنت و مدرنیته اشاره کرد. از سویی مدرنیته قرار دارد که از دو عنصرتشکیل شده است: یکی مدرنیزاسیون که مجموع رویدادهای سیاسی و اجتماعی و علمی و فنی است و در غرب پدیدار شده و اسباب پیشرفت صنعتی و قدرت سیاسی غرب را فراهم آورده، ودیگری مدرنیزم که به معنی تلاش برای جستجوی حقیقت به من...

با وقوع انقلاب نارنجی در سال 2004 با آنکه نظام سیاسی دراوکراین دگرگون نشد ولی دریک جابجایی قدرت درسطح دولت، حزب "مناطق اوکراین" در انقلابی آبی رنگ در سال 2010 به رهبری" یاناکوویچ" که روس گرا بود، جای خود را به غرب گرایان به رهبری مشترک "پوروشنکو" و "تیموشنکو" داد. این جابجایی قدرت که توام با خشونت انجام گرفت باردیگر شکاف موجود بین مردم شرق اوکراین طرفدارنزدیک شدن بیشتر به روسیه و غرب اوکراین که...