پس از ساسانیان روزگار درازی سپری شد تا بستر مناسبی برای تحولات کشورداری و مناسبات خارجی در ایران فراهم آید. خراسان بزرگ در چنین اوضاعی زمینه‌های ساختار نوینی ایجاد کرد و رمقی تازه به جان خستة جامعة ایرانی بخشید تا با تکیه بر چنین ظرفیتی دروازه‌های خود را به سوی جهان آن روزگار بگشاید. با تأمل در رویدادهای این روزگار می‌توان شالودة اصول سیاست خارجی در تاریخ ایران را از قرن چهارم هجری/دهم میلادی د...

این نوشتار، شرح تحولاتی است که در روزگار معاصر بر مفهوم خانه نزد ساکنان تهران گذشته ‌است. خانه­ی ایرانی که در روزگار سنتی به پایایی و پویایی رسیده ‌بود، در روزگار معاصر، قواعدی نو برخود یافت. این قواعد، گاه بر پیکر خانه تغییر ایجاد کرد و گاه در ذهن و شیوه­ی ‌زیست ساکنانش. بدین‌ترتیب مفهوم خانه نزد ساکنان تغییر یافت. در این مقاله، برای درک این تغییر، پس از پرداختن به مفهوم خانه، دو عامل تغییرات ...

کارکرد اجوبه‌های علمای شیعی درمطالعات تاریخ اجتماعی ایران[1] زهرا علیزاده بیرجندی* سمیرا عباسلو** محمدحسن الهی‌زاده*** چکیده سنت بلنددامنه اجوبه‌نویسی از روزگار ائمه اطهار (ع) آغاز شد و پس از غیبت امام زمان (عج) به علمای شیعی رسید. عالمان شیعه از طریق اجوبه‌ها، به پرسش‏های گوناگونی در زمینه‌های اعتقادی، اقتصادی، حقوقی، مسائل نوپدید (مستحدثه) بنابر نیازهای آن روزگار، پاسخ می‌دادند. از این‌رو، اج...

در این رساله پس از طرح جغرافیای تاریخی قلمرو مرعشیان ، تاریخ سیاسی این خاندان و پس از آن اوضاع و احوال فرهنگی و اجتماعی مازندران در روزگار حکمرانی آنان بررسی و تحلیل شده است.

شهر غزنه واقع در ایالت زابلستان با برخورداری از موقعیت جغرافیایی مناسب، در روزگار باستان تا دوره اسلامی، مرکز حکومت خاندان های قدرتمند و شاهد حوادث گوناگون بوده است. این شهر، به سبب همسایگی با خراسان، سیستان و هند، همچنین قرار گرفتن در مسیر کابل ـ قندهار و ارتباط با مراکز تجاری مهم آن روزگار مانند بامیان، از نظر اقتصادی مهم و قابل توجه حاکمان بود. غزنه در دوره اسلامی، با حضور سلاطین غزنوی (حک: ...

ایران و مصر از دیرینه‎ترین تمدّن‎های بشر بودند که کهن ترین داستان‎ها را در خود داشتند. زبان، ساختار و محتوای این داستان‎های کهن تحت‎تأثیر تحوّلات سیاسی- اجتماعی شرق در روزگار معاصر دگرگون شد. پیدایش اندیشه های تجدّدخواهانه، شکل ها و گونه های تازه ای را در ادبیّات داستانی آفرید و این گونه های جدید، جریان تجدّد را شدّت بخشید. دوره مشروطه در ایران و عصر نهضت در مصر، روزگار تحوّلات سیاسی، اجتماعی، تاریخی ...

ورود جهان به روزگار پست مدرن و کم رنگ شدن تمامی اصول و ارزش های پیشین اعم از سنتی و مدرن و سرکشی حقیرترین باورها و پندارها در برابر اصیل ترین آنها آموزش معماری را در برابر معضلی فلسفی قرار داده است : در روزگار بی ارزشی ارزش ها وظیفه مدرسه معماری چیست و آموزش کدام اصول و مبانی را باید در دستور کار خویش قرار دهد؟ این مقاله ابتدا به تشریح زمینه های لازم جهت تحقق آموزش معماری و نیز پرورش معمار پر...

دست‌نویس شمارۀ 3447 کتابخانۀ ملی تبریز، دربردارندۀ اثری فارسی در حساب، هندسه، جبر و نیز مطالبی پراکنده در هیئت و ابعاد و اجرام است که نگارش آن در 670 قمری به پایان رسیده، اما نام نویسنده و عنوان کتاب معلوم نیست. این نگارندۀ ناشناس در نگارش دو مقالۀ نخست از مقاله‌ها چهارگانۀ کتاب، از کتاب التکملة فی الحساب عبدالقاهر بغدادی(د 429ق) بهرۀ بسیار برده است و در مقالۀ سوم (هندسه) نیز توجهی خاص به کتاب ...

در این مقاله جریان شعر عرفانی به سه دوره حال، قال و احتیال تقسیم شده‌است، برای ورود به بحث اصلی که بررسی شعر عرفانی دوره قال است، اشاراتی اجمالی به دوره تکوین شعر عرفانی و دوره حال شده است و پس از آن که با تکیه بر شعر و شخصیت صوفیانه سه شاعر برجسته عصر فترت یعنی شاه نعمت الله ولی، محمد شیرین مغربی و شاه قاسم انوار به طرح این پرسش پرداخته شده است که علت عدم ماندگاری این شعر چیست حال آن‌که این جر...

یکی از مباحث مطرح در روان‌شناسی «نوستالژی» است که ارتباطی قوی با حافظه و خاطره دارد. حسرت گذشته‌های شیرین و تقابل زمان حال با این گذشته، نوستالژی نامیده می‌شود. مفهوم نوستالژی، تاریخی به قدمت هبوط حضرت آدم (ع) دارد و از دیرباز، درون‌مایۀ بسیاری از آثار ادبی را به خود اختصاص داده است. حمید مصدق نیز از جمله شاعران معاصر است که حسرت گذشته‌های خوش از دست‌رفته، در شعرش به‌صورتی برجسته دیده می‌شود. ن...