بانو عالمتاج قائم مقامی، متخلّص به ژاله، از شاعران اواخر دورۀ قاجار و اوایل حکومت پهلوی است. او در جریان شرایط اجتماعی پس از مشروطه عقائد آزادی خواهانۀ خود را دربارۀ آزادی زنان و حق و حقوق از دست رفتۀ آنان در اجتماع بیان می کند. زندگی ژاله سراسر رنج و ملال بوده است و شعر او نیز روایت کنندۀ زندگی شخصی و رابطه اش با همسر و رنجهایش در دوری از فرزند و احساسات او نسبت به پدر و مادر و . . . است. او به...

مقاله حاضر محصول مطالعه­ای همزمانی-درزمانی پیرامون رخدادی واج­­واژی، پیدایش پسوند -گری در فارسی با نگاهی به داده­هایی از (ترکی)آذربایجانی (ایران) ­است. در این مقاله، به­خلاف پژوهش­های پیشین، کلمات مختوم به -گری به سه گروه تقسیم می­شوند، پایگانی­ها نظیر زرگری، ناپایگانی­های بازتحلیل­شده همچون قاضیگری و ناپایگانی­های اشتقاقی مانند مذهب­گری و مربی­گری. بخش نخست مقاله به مقدمه و بخش دوم به مرور و ن...

سرودن شعر به گویش های محلی در شعر کلاسیک فارسی گستردگی چندانی نداشته و شاعران همواره اشعار خود را به زبان فارسی دری که زبان معیار شعر فارسی به شمار می آمده، می سروده اند...

این پژوهش از دیدگاه زبان‌شناختی به این مسأله می‌پردازد که ترجمه‌ی شعر چگونه ماهیت زبانیِ شعر عربی و مؤلفه‌های سازنده‌ی آن را به زبان فارسی منتقل می‌کند؟ روش پژوهش تحلیلی- تطبیقی است. در بخش تحلیلی، ابتدا برمبنای نظریه‌ی فرمالیسم ماهیت شعر و چهار مؤلفه‌ی سازنده‌ی آن (هنرسازه‌ها، نظام، ریتم، و درون‌مایه) تبیین می‌شوند. سپس با مطالعه‌ی نمونه‌هایی از ترجمه‌ی شعر از عربی به فارسی، چارچوبی زبان‌شناختی...

چکیده این رساله با هدف بررسی، تحلیل و تأویل نمادهای پرندگان در شعر پنج شاعر برجسته ی معاصر (نیما یوشیج، مهدی اخوان ثالث، احمد شاملو، سهراب سپهری و فروغ فرخزاد) نوشته شده است. نگارنده نخست به ذکر مقدماتی پیرامون مبحث نماد چون تعریف آن در لغت و اصطلاح، انواع نماد، پیوند نماد با دیگر صور خیال و شیوه ی فهم نماد پرداخته است. سپس، انگیزه ها و عواملی که منجر به شکل گیری نماد در شعر شاعران معاصر شده م...

مسمط «یادآر ز شمع مرده یادآر» اثر طبع دهخدا یکی از اشعار مدرن فارسی است که مورد توجه پژوهشگران حوزه ادبیات معاصر واقع شده است. این مقاله بر آن است تا با بهره گیری از رویکرد ترامتنی که از جمله رویکردهای جدید نقد ادبی به شمار می رود، به نقد و خوانش نوینی از مسمط دهخدا بپردازد. پرسش های پژوهش حاضر آن است که چرا این مسمط از اشعار مدرن به شمار آمده است؟ پیوندهای شعر دهخدا با شعر گذشته و حال فارسی چگ...

مقاله ی حاضر می کوشد با بازخوانیِ «محتوا» و «صورت» در شعر «ققنوس» نیما، وجوهِ «مدرن» بودن را در آن واکاود و نشان دهد که اگر ققنوس «سرآغاز شعرِ مدرنِ فارسی» قلمداد می شود، این «مدرن بودن» در کدام وجوهِ این اثر و چگونه خودنمایی می کند. برای رسیدن به هدف یاد شده، نخست ویژگی های «پارادایم»های «پیشامدرن» و «مدرن» به شکلی گذرا و فشرده از منابع استخراج و ذکر گردیده و پس از آن، آرایِ منتقدان درباره ی شعر «قق...

تصاویر شعری، از عناصر اصلی شعر است و یکی از معیار‏های مهم نقد شعر نزد ناقدان ایرانی و عرب در همۀ دوره‏ها به‏شمار می­رود. در دورۀ معاصر، توجه به این جنبه از زیبایی­شناختی شعر از‏سوی ناقدان دو زبان مورد بحث، بیشتر شد؛ تا جایی که برخی ناقدان برجستۀ فارسی و عربی، آثاری مستقل را در این حوزه، تألیف کردند. کمال ابو‏دیب و دکتر محمد‏رضا شفیعی کدکنی، از‏جمله این ناقدان هستند که در آثار ارزندۀ خود، دیدگاه...