تعطیلی مجلس شورای ملی(1326ق. )به فرمان محمد علی شاه، آغاز دوره استبداد صغیر بود. این وضع، موجب مخالفت های گسترده ای در میان مشروطه خواهان شد. از جمله این حرکتهای اعتراضی، قیام مردم جنوب ایران، بویژه بوشهر بود. نکته مهم در این قیام حضور و نقش دو چهره روحانی؛ یعنی آیت الله آخوند خراسانی و سید مرتضی اهرمی است. در این مقاله، بر اساس اسناد منتشر نشده، رهبری سید مرتضی اهرمی و نقش و حمایت آخوند خراسان...

چکیده ادبیّات دوره مشروطه، پیوند دهنده ادبیّات کلاسیک و نوی ایران است. در این دوره، مفاهیم و اندیشه هایی نو وارد ادبیّات ایران شد که در دوره های قبل یا وجود نداشت و یا در معناهایی متفاوت و کلیشه ای بیان می شد. آذربایجان و مردم آن، هم در به وجود آمدن انقلاب مشروطه و هم در تحوّلات ادبی آن دوره نقش بسزایی داشتند. ادیبان آذربایجان به دلایلی از جمله: موقعیّت خاصّ جغرافیایی، قرار گرفتن در مسیر برخورد ت...

«وطن و وطن پرستی» یکی از مهمترین موضوعات سیاسی و اجتماعی در ادبیات دوره ی مشروطه است که در جریان نهضت مشروطه خواهی و آشنایی با مظاهر فرهنگ و مدنیت غرب، برای نخستین بار همراه با رشد ناسیونالیسم ایرانی با کاربردی خاص به فرهنگ ایران راه یافته و در ذهن و شعر برخی از اندیشمندان و شاعران آن روزگار برجستگی زیادی می یابد. مفهوم جدید وطن که در تاریخ ادبیات فارسی کمتر سابقه داشته است با تحول اندیشه ی اجت...

در ایران معاصر، تحولات و رخدادهای سیاسی بزرگی به وجود آمده است که می توان گفت که تولد امام خمینی (1281 ش.) مقارن با یکی از بزرگترین تحولات ایران معاصر، یعنی انقلاب مشروطه (1285 ش.) است. که در این نوشتار کل دوره ی نظام مشروطه به پنج دوره تقسیم شده است. شخصیت امام خمینی در کوران حوادث ایران معاصر به نحوی شکل گرفت که ظلم ستیزی و لزوم اجرای عدالت و احکام اسلامی از اهداف استراتژیک و مهم وی گردید. وی...

هدف نوشتار حاضر بررسی چگونگی فرایند بسیج گروه‌های متفاوت مدعی قدرت در انقلاب مشروطه است. نو آوری پژوهش آنست که با وجود مقاله‌ها و کتاب‌های بسیار درباره انقلاب مشروطه، تا به حال اثری به بررسی چگونگی فرآیند بسیج در مشروطه با استفاده از نظریه‌ای خاص نپرداخته است. رهیافت کلی این مقاله جامعه شناسی تاریخی و چارجوب نظری این مقاله، مدل بسیج چارلز تیلی است. روش پژوهش، تحلیل اسناد تاریخی شامل کتابها و مق...

هدف نوشتار حاضر بررسی چگونگی فرایند بسیج گروه های متفاوت مدعی قدرت در انقلاب مشروطه است. نو آوری پژوهش آنست که با وجود مقاله ها و کتاب های بسیار درباره انقلاب مشروطه، تا به حال اثری به بررسی چگونگی فرآیند بسیج در مشروطه با استفاده از نظریه ای خاص نپرداخته است. رهیافت کلی این مقاله جامعه شناسی تاریخی و چارجوب نظری این مقاله، مدل بسیج چارلز تیلی است. روش پژوهش، تحلیل اسناد تاریخی شامل کتابها و مق...

به منظور بررسی نقش سیاسی و اجتماعی زنان خاندان قاجار، مطالعه ی حرمسراهای این دوران اهمیت به سزایی خواهند داشت. موقعیت حرمسرا های دوره ی قاجار و کارکردهای سیاسی – اجتماعی آن، ضرورت تعمق در این نهاد را برای تبیین ساخت سیاسی دولت قاجاریه ایجاب می کند. برخی موضوعات، در محدوده ی کارکردهای حرم، اهمیت بیشتری خواهند داشت؛ از جمله: 1-روند ورود زنان به حرمسراهای شاهان قاجار چگونه بوده است؛ 2- زندگی آنان ...

آنچه در این رساله مورد بحث قرار گرفته ، تلاشی است در جهت نمایاندن تاریخ مردم ارسباران ( قاراداغ) دوره انقلاب مشروطه و شرح چگونگی عملکرد و درک آنها در قبال تحولات مشروطه که عمده مباحث مورد بحث در دوره تاریخی 1324 ق . تا 1344 ق. واقع شده است . عمده تکیه رساله بر منابع دست اول و معتبر عصر مشروطه است که براساس آنها نقش و عملکرد مردم منطقه در ارتباط با انقلاب مشروطه مورد بررسی قرار گرفته است . عملکر...

ر این رساله به بررسی خواستگاه واقع گرایی اجتماعی، پیشگامان این شیوه، نقش منتقدین اجتماعی، اشاعه دهندگان واقع گرایی اجتماعی ، مکاتب ایرانی واقع گرا(که به واقع گرایی توجه داشتند)، شروع واقع گرایی اجتماعی و گسترش آن در ایران، نخستین کسانی که بر اساس چنین دیدگاهی آثارشان را خلق کردند و بومی سازی شدن این دیدگاه در ایران، پرداخته شد. این رساله، ریشه ی واقع گرایی اجتماعی در ایران را در ادبیات نوشتاری ...

در این مقاله ابتدا غزل اجتماعی تعریف گردیده و سپس سبک غزلیات اجتماعی دوره مشروطه، پهلوی اول و دوم بررسی و مقایسه شده است. بیشتر غزلیات اجتماعی دوره مشروطه، پهلوی اول و دوم در سطح زبانی با اوزان متوسط خفیف و متوسط ثقیل -که اوزانی جویباری و حزن آور است- سروده شده است. بیشترِ غزلیات مردّف و ردیف ها بیشتر پویاست(فعلی). همچنین آرایه های لفظی مانند جناس، سجع، تکرار واژه و واج در این غزلیات به کار رفته ...