بی تردید یکی از برجسته ترین نابغه های شعر وپر آوازه ترین نخبگان ادبیات عرب در قرن چهارم هجری، ابو الطیب احمد بن الحسین، ملقب به متنبی است. متنبی از شاعران ومدیحه سرایان نامدار عصر دوم عباسی است و مدحیات، بیشتر اشعار وی را در بر می گیرند. تقریبا همه ادیبان وصاحب نظران قدیم ومعاصر، از عرب وعجم، به توان ادبی متنبی اذعان داشته، تألیف شروح متعدد ونقدهای گوناگونی که تا کنون نیز بحث محافل ادبی است، ...

حکیم باشی و منجّم باشی از جمله مناصبی بودند که به دربارها اختصاص داشتند. این دو منصب نفوذ قابل ملاحظه ای در دربار پادشاهان صفوی داشته که هر کدام به نوعی در عرصه اجتماعی و سیاسی فعال بوده و برای رسیدن به مقامات بالاتر حتی به خود اجازه می دادند که در سیاست دخالت کرده و در عزل صاحب منصبان دیگر کوشا و ساعی باشند، طوری که هر قدر به اواخر عصر صفویه نزدیکتر می شویم شاهد نقش بیشتر این دو مقام در دربار پ...

چکیده ندارد.

یکی از مهم‌ترین کتاب‌های فارسی درباره تاریخ سلسله بهمنیان و عادل­شاهیان تذکره الملوک، نوشته رفیع‌الدین ابراهیم شیرازی، مورخ دربار عادلشاهیان است. نسخه­هایی از این اثر در موزه و کتابخانه سالارجنگ، کتابخانه آصفیه، کتابخانه بریتانیا و کتابخانه ملی پاریس نگهداری می‌شود. در این مقاله تنها به معرفی نسخه موجود در کتابخانه ملی پاریس و ویژگیهای آن پرداخته شده است. در این نوشتار کوشیده‌ایم پس از بررسی شر...

آثار تاریخی- ادبی که از قرون گذشته برجای مانده‌اند، توانسته‌اند تا اندازه‌ای شرایط و اوضاع سیاسی، اجتماعی و جغرافیایی دورۀ خویش را بیان کنند. ظفرنامه شرف‌الدین علی یزدی نیز نمونه‌ای از بهترین اثرهای تاریخی به‌شمار می‌رود که بین سال‌های 1419-1424م براساس اسناد رسمی درباری و نقل هم‌صفان تیمور لنگ نگاشته شده و در آن به وقایع سیاسی، حاکمان و واحد‌های معموری و جغرافی ختلان که یکی از ولایت‌ه...

منصب نسقچی‌ که از زمان صفویه در نظام دیوانی و تشکیلات دربار وجود داشت پس از سقوط صفویه همچنان به حیات خود ادامه داد اما در دوره قاجاریه به عللی چند از فهرست تشکیلات درباری ایران حذف گردید. واکاوی علل و عوامل موثر بر حذف این منصب از فهرست مناصب دوره قاجاریه به عنوان مسئله اصلی این تحقیق مد نظر است. روش گردآوری داده‌ها در این پژوهش کتابخانه‌ای و اسنادی است و روش تحلیل تبیین کارکردی. نتایج حاصل از...

چه بسا مردمانی در این عهد اتم و برق و کمپیوتر،گوش فرا می‌دهند به آنچه مرادشان می‌گوید!آن مردمان می‌توانند خانم ریگان باشند،یا خانم نهرو؛برژنف باشند یا سلطان برنئو! این، همان است که تاریخ ما و دیگر ملل، مشحون از آن است؛ هیچ فرقی نمی-توان از این بابت میان آن ماهیگیر دیلمی که برای تعبیر خوابش سراغ شخصی رفت که«دعوی علم نجوم و تعبیر خواب کردی» و و برژنف که یک راهب روستایی را مراد خود می‌دانست قا...

در روند تحول در عرصۀ هنر و ادب یک جامعه عوامل گوناگونی دخیل‌اند. ساخت سیاسی و اجتماعی، و تحولاتی که در بستر آن رخ می‌دهند، از عواملی‌اند که همواره ادبیات هر جامعه را تحت تأثیر قرار می‌دهند. در ایرانِ قرن نوزدهم ادبیات و به‌ویژه شعر با تأثیرپذیری از ساخت سیاسی- اجتماعی دچار تحولی کارکردی و بنیادین ­شد؛ شعر درباری جای خود را به شعری با کارکرد سیاسی و اعتراضی داد. در این زمینه هنرمند به‌واسطۀ تغییر...

آفرینش ادبی اصلی‌ترین امتیاز یک شاعر است. از آنجا که شاعر برای شعر که تحفة جان اوست، ارزش بسیار قایل است، هنرمندانه آن را به غنای ظاهر و باطن می‌آراید و با شیفتگی شگرفی، توانایی‌های تحسین برانگیزش را در عالم شاعری بر می‌شمرد تا یکّه‌سوار میدان سخنوری باشد و از سوی دیگر به صورت غیر مستقیم، خصلت های مثبت انسانی را عرضه نماید. مسعود‌ سعد سلمان، شاعر درباری غزنویان است؛ او بیش از دیگر شا...

حکومت دورة غزنویان مهم‌ترین پدیده‌ای است که بیهقی ازیک سو به عنوان دبیر درباری و از سوی دیگر در جایگاه منتقد و نویسندة توانا باآن روبه‌رو بود. نگارندگان باور دارند که تاریخ بیهقی متنی است که با ایجاد رمزهایی درلابه‌لای سخن، خواننده را به نوعی خودآگاهی عمیق‌تر رهنمون می‌شود و خواهان دریافت کلان‌تر او از متن است. بهره‌گیری از ساختارهای خاص زبانی در گفتمان روایت که معنا را به ظرافت در زوایای عناصر...