سقوط سلسله صفوی بر اثر تسلط شاهان سست عنصر بر آن بود، که با فراهم نمودن زمینه ضعف نهاد شاهی، شرایط برافتادن این خاندان به وسیله یاغیان افغانی را فراهم نمودند. در میان دوره سقوط اصفهان تا بر تخت نشستن آقامحمدخان، آنچه صفویان با تدبیر و شمشیر به دست آورده بودند، از دست رفت و جامعه ایرانی به وضع «جنگ همه بر علیه هم» نزدیک گردید. در این دوره اقتصاد داخلی و خارجی ایران از هم پاشید. جنگ های داخلی و ت...

در پی تهاجم وحشیانه اردوی مغول به سرکردگی چنگیزخان، در طول راه اکثر شهرها منهدم و رودخانه ها در راستای اجرای روش ها جنگی آنها از مسیر خود منحرف می شد و روی صحرا از گریختگان و اجساد کشتگان پوشیده می گشت ، و اغلب بعد از عبور مغولها از هر شهر یا آبادی، فقط گرگها و کلاغها مخلوقات زنده ای بودند که در نواحی آباد و پرجمعیت سابق برای خوردن گوشت اجساد مردگان، منزل می گزیدند، و بدین وسیله مسیر طبیعی اکثر...

چکیده تاریخ جهانگشای جوینی یکی از برترین آثار منثور زبان فارسی در سبک فنّی و مصنوع است. نویسندۀ کتاب در جای‌جای کتاب کوشیده است که هم تاریخی مستند ارائه دهد و هم خوانندگان کتاب را از اوضاع و احوال مغولان در دربار و فجایع آن‌ها آگاه کند. زبانی که جوینی برای بیان خود به کار گرفته است، به تناسب سبک دوره، ناگزیر زبانی شاعرانه است که در این میان از شگردهای بلاغی و عناصر تصویرساز بهرۀ بسیاری گرف...

در میان کتب تاریخی که در دورۀ مغول نوشته شده، تاریخ جهانگشای جوینی و جامع التواریخ رشیدی به دلایل گوناگون سرآمد سایر کتاب‌هایند و در نوع خود مآخذی متفاوت و ممتاز تلقّی می‌شوند. از طرف دیگر، حدود پانصد سال پس از حملۀ مغولان و تاخت و تاز آنها در مناطق وسیعی از آسیا، در اروپای قرن نوزدهم میلادی که شرق‌‌شناسی با رویکرد متن محور در محافل فرهنگی آن رواج یافته بود، این دو کتاب مورد اقبال برخی شرق‌شناسا...

حافظة تاریخی یا حافظة جمعی (خاطرة جمعی­) در بین آن بخش از مطالعات تاریخ فرهنگی که به اندیشه و روح مشترک مربوط می­شود، از مطالعاتی است مغفول­مانده. این نوع حافظه در متون تاریخی و ادبی جلوه­ای روشن دارد و کافی است به طور مثال با مداقه در کاربرد برخی از اسامی و القاب به صورت‌بندی اندیشه و نوع نگاه مشترک بین یک ملت یا ملت­های جهان رسید. آنچه در فرهنگ ما راجع به اسکندر مطرح است، از این نمونه است. اس...

تذکره¬نویسی در ایران از سابقه¬ یی دیرینه برخوردار است. اولین تذکره¬ های زبان فارسی با توجه به تذکره ¬های عربی نوشته شده اند و از سبک و روش آن¬ها پیروی کرده¬ اند. ولی نخستین تذکره فارسی موجود تذکره لباب¬ الالباب محمد عوفی است که سند و منبع مهمی برای تذکره ¬های دوره ¬های بعدی بوده است. تذکره¬نویسی در سده¬ی 9 و 10 ه.ق با رشد و پویایی مخصوصی مواجه بود و آثار متعدد با موضوعات متنوع نوشته شد اما اوج ...

گرشاسب در اوستا بزرگترین پهلوان میباشد. وی در اوستا اعمال پهلوانی زیادی انجام میدهد از جمله کشنده اژدهای سرور، گندرو، پسران پثنه و از بین برنده پلیدیها و یاران پلیدی و پلشتی میباشد. با وجود بزرگی و عظمت گرشاسب . وی توس پری(خن ثئیتی)فریب خورده، مرتکب گناه میشود. گرشاسب به سبب اعمال پهلوانیش به دوزخ نمیرود و بخاطرگناهش به بهشت هم نمیرود بنابراین، پس از مرگ تا رو تن پسین در عالم همتگان میماند. در ...

تاریخ جهانگشا آیینه و جلوه گاه حوادث و وقایعی است که در زمان حمله ی مغول و دوران حکومت آنان بر ایران گذشته است. با مطالعه مکرر این اثر و دقّت و تعمّق در آن می توان پی برد عطاملک با استفاده از آرایه های مختلف ادبی نظیر اقتباس آیات و احادیث و استعارات و تشبیهات و ....، به ذکر حوادث و وقایع تاریخی پرداخته است. در این روند مطالعاتی سعی شده است با استخراج نمونه های متعدّد تحت عناوین مختلف ادبی شگردهای ...

جمله قالبی است که انسان برای برقراری ارتباط زبانی استفاده می کند. بررسی جمله و ساختار آن موضوع علم نحو است. هر دوره ی زبانی ویژگی های خاصی دارد که آن را از دیگر دوره ها ممتاز می سازد. قرن هفتم، چه از نظر نحولات اجتماعی و چه از نظر تنوع آثار ادبی جایگاهی ویژه در تاریخ ادبیات ما دارد. در این رساله سعی شده است با تکیه بر پنج اثر مهم منثور این عصر یعنی، تاریخ جهانگشا، گلستان سعدی، مرصادالعباد، المع...