ما در این رساله نظرات سه فیلسوف بزرگ اسلامی را در مورد نحوه ادراک جزئیات و کلیات بیان کرده‎ایم. به این صورت که ادراک جزئیات از طریق قوای ادراکی ظاهری و باطنی است. منتها ابن سینا از ادراک جزئی به نحو کلی و ملاصدرا نیز از خلاقیت نفس نسبت به آنها سخن گفته است. و ادراک کلیات به نظر ابن سینا از طریق تجرید نفس و اتصال به عقل فعال، در نظر سهروردی اتحاد با مثل نوریه و ربا النوع و در نظر ملاصدرا اول به ...

ارسطو، علی رغم این‌که «کلی جواهر» را جوهر دانسته است، علم را عرض می‌داند. این امر این پرسش را رقم زده است که «کلی جوهر» چگونه می‌تواند در عین جوهر بودن، عرض باشد؟ ابن‌سینا در پاسخ، موضوع گزارۀ مورد نزاع را از «صورت ذهنی جوهر» به «ماهیت جوهر» تغییر داده است، تا صدق آن را در قالب حمل شایع صناعی بالذات تضمین نماید. ملاصدرا با توجه به این تغییر و نقد ابن سینا، راه چاره را در طرح حمل اولی ذاتی دانست...

سهروردی ادراک بصری را اشرف ادراکات حسی می‌داند. ویمعرفت‌شناسی اشراقی را با ابصار آغاز می‌نماید و قاعده اشراقی ابصار را چنان بسط می‌دهد که ادراکات مراتب بالاتر را نیز دربرمی‌گیرد، لذا در معرفت‌شناسی اشراقی نخست باید فعل ابصار را از دیدگاه فلسفی تحلیل و بررسی نمود تا بتوان در نهایت به درک حقیقت علم حضوری اشراقی نائل آمد؛ اما ملاصدرا که بحث‌های فلسفی خود را بر اساس اصالت و بساطت وجود مطرح می‌نماید...

سهروردی در نظام حکمت اشراق، از خود و خودآگاهیِ شهودی‌اش ره می‌سپرد و به خدا می‌رسد. او از یک‌سو، هویتِ خود و مبادی نوری‌اش را «حضورِ نزد خود» می‌یابد و از دیگر سو، فاعلیت (مبدئیت) و دیگرآگاهیِ انوار جوهری را با اضافه اشراقی تبیین می‌کند. از عباراتی که در هر یک از آثار تعلیمی او به تبیینِ چیستی و تعیینِ جایگاه اشراق و شهود در دو سپهر هستی و شناخت اختصاص یافته‌اند، می‌توان این‌همانیِ «هستی» و «حضور» را ...

این پژوهش با تمسک به نظریه حرکت جوهری ملاصدرا، به سیر در لایه های معنایی متن، و بررسی چند معنایی و ابهام واژگانی، و ساختاری آن می پردازد و با تعریف جوهر و حقیقت متن، در جست وجوی پاسخ به این پرسش است که آیا در فرایند ترجمه، متن مبدأ، حقیقتی متکثر بالذات، در سیلان، نسبی، و دسترسی ناپذیر دارد یا علی رغم شخصی بودن فهم، حقیقتی واحد و جوهری چندلایه دارد. در این تحقیق با تمرکز بر نظریه حرکت جوهری، تفا...

ملاصدرا در مباحث مربوط به علم به جایگاه نفس به عنوان فاعل شناسا توجه بسیاری داشته و آن را موجودی خلاق معرفی می نماید. از سوی دیگر از آنجا که یکی از مباحث اساسی در معرفت شاسی، واقع نمایی ادراکات است در این نوشتار ادعا می شود تکیه بر خلاقیت نفس در فرایند ادراک، نمی تواند تضمین کننده عینیت ماهوی ادراکات با موجودات مادی به عنوان یکی از متعلقات ادراک آدمی باشد بلکه صور مخلوق نفس که همان معلوم بالذات...

سهروردی بر اساس حضور یا غیبت شیء از فاعل شناخت، علم آدمی را به علم حضوری اشراقی و علم مثالی یا صوری تقسیم می کند. او حضور ذاتی نفس را مبنای علم حضوری و خاطره نفس از عالم محسوسات و مشاهدات را مبنای علم مثالی می داند. به نظر وی ذهن همان جنبه مفهومی نفس است و مفاهیم موجود در ذهن خود دو دسته اند: دسته ای بالذات معلوم و آشکارند و دسته ای بالعرض شناخته می شوند؛ او به ترتیب آنها را معلومات فطری و غیر ...

تغییرپذیری و تفاوتهای ظاهری حتی در امضاهای متعدد یک فرد حقیقی یکی از مسائل اساسی در فرآیند تصدیق امضا است. تجزیه امضا به مولفه های پایه این امکان را می دهد که علاوه بر دسترسی به ویژگیهای پایدارتر، تفاوتهای پنهان الگوهای حقیقی و جعلی برجسته تر گردد. در این مقاله الگوهای دو بعدی امضا با بهره گیری از ویژگی انحنا و  نقاط غالب پایدار تقطیع می شود. تقطیع امضا علاوه بر کاهش حجم محاسبات در فرآیند مقایس...

در نظام حقوقی ایران، عقد بیع متشکل از دو تملیک متقابل است که با هم به وجود می‏آیند و از لحاظ موقعیت سببی در یک رتبه قرار دارند. (ماده 338 قانون مدنی) اما علیرغم این هم رتبه بودن، تقدم و تأخر زمانی دو تملیک ممکن است؛ زیرا دوگانگی «زمان» امور اعتباری به ما اجازه می‏دهد ضمن حفظ ارتباط سببی تعهدات،آنها را از لحاظ زمانی از یکدیگر جدا کنیم. بنابراین هرچند دیدگاه سنتی فقهی و حقوقی، صحت چنین شرطی را نم...

نوشتار پیش رو با طرح این پرسش که فرایند ادراک حسّی زیبایی و لذت زیبایی‌شناختی به چه کیفیتّی است و هویتِّ مفهوم حاصل از آن چیست؟ مدعی است که مبتنی بر مبانی فلسفی ملاصدرا، ادراک زیبایی محسوس، اولا و بالذات حضوری بوده و لذت زیبایی‌شناختی هم محصول همین ادراک‌ است و مفهوم زیبایی نیز در فرایندِ انتزاع از حیثیاّت خارجی شیء، تحت عنوان «معقول ثانی فلسفی» تحصُّل می‌یابد. ضرورت پرداختن به مسأله مذکور در حکمت صدرا...